به گزارش خبرنگار مهر، نشست ریخت‌شناسی تطبیقی کتب مقدس سه شنبه شب با حضور رضا نجفی و پرویز عباسی داکانی و جمعی از دانشجویان و نویسندگان در سرای اهل قلم برگزار شد.
پرویز عباسی داکانی در این نشست سخنانش را با جمله‌ای از یک روانکاو معاصر با این عنوان "رویا اسطوره فردی است" آغاز کرد و گفت: "عهدین" رویای بنی اسرائیل است و این مسئله را نمی‌توان کتمان کرد.
وی افزود: متون مقدس تورات و انجیل در خاورمیانه بوده اما چرا امروزه هر چه از این دو کتاب باقی مانده یا به زبان لاتینی است یا به زبان یونانی؟ مگر جز این است که بتوان گفت این دو کتاب تاریخ بشری را در خود دارند.
عباسی داکانی اظهارکرد: در کتاب پرستشگاه آیین یهود نوشته شیرین‌دخت دقیقیان آمده که طی سالیان طولانی حضرت موسی (ع) چند لوح از خدا گرفته است. این لوحها به زبان لاتین است یا یونانی؟ در حالی که آنها در خاورمیانه بودند و در آن زمان هیچکس به این دو زبان صحبت نمی‌کرد.
وی بیان کرد: تورات کهن به زبانهای مختلفی است و اختلافات فاحشی نیز دارد به طوری که در همین کتاب ماسون تورات به سه زبان انگلیسی، عربی و فارسی آمده "اسماعیل وحشی". حال سئوال اینگونه مطرح می‌شود چه کسی می‌خواست در آن دوره و بعدها اسماعیل را وحشی قلمداد کند؟ آیا خدا به پیغمبرش لقب وحشی می‌دهد یا این کار بشر است؟ چرا اسماعیل در آن زمان با اسحاق مقایسه می‌شود؟ کاملا مشخص است چرا که اسحاق تیره مسیح (ع) را می‌سازد و اسماعیل تیره محمد (ص)، این یکی از نکاتی است که مشخص می‌کند تاریخ بشری در کتاب تورات و انجیل دخیل بوده است.
این نویسنده با تفاوت قائل شدن میان دو واژه هیستوری و اسطوره ادامه سخنانش را اینچنین بیان کرد: قرآن اسطوره است و در آن زمان هم اعراب وقتی آن را می‌خوانند می‌گفتند"هذا اساطیر". زیرا داستانها و تمثیلها به گونه ای در این کتاب مطرح شده که نمی توان ردی از تاریخ بشر در آن پیدا کرد.
وی اضافه کرد: اگر از فرم قصه به تورات نگاه کنیم می‌بینم حتی آن شکل داستانی را ندارد چه رسد به اسطوره. به این دلیل که در تورات و انجیل مستقیما به اصل داستان می‌پردازد در صورتی که نباید چنین باشد.
عباسی داکانی به جمله جیمز موریس اشاره کرد و گفت: این نویسنده می‌گوید"اگر قرآن نبود اصالتی برای تورات و انجیل قائل نبودیم." قرآن را حتی اگر داستانی هم تصور کنیم وقتی داستان آدم را در سوره بقره آیه 29 آغاز می‌کند اول فضاسازی مربوطه را به تصویر می‌کشد. به طوری که به لفظ عامیانه می‌گوید "خدا با فرشتگانش خلوت کرده و تصمیم دارد با آنها در مورد انسان به عنوان جانشینی از خودش در زمین صحبت کند" و بعد به لفظ امروزی اپیزود‌سازی می‌کند.
این شاعر و پژوهشگرافزود: حضرت مریم (س) را در تورات و انجیل با حضرت مریم (س) در قرآن مقایسه کنید. در بیان زندگی حضرت مریم (س) در قرآن اول مقدس بودن، پاک بودن و زمینه‌های لازم را بیان می‌کند بعد به سراغ فرزند دار شدن او می‌رود در صورتی که در انجیل مستقیم بیان می‌کند که مریم (س) از خداوند بچه‌دار شده است.
عباسی داکانی با تمثیلی دیگر از میان قصه‌های قرآنی و توراتی گفت: در داستان حضرت موسی (ص) چندین بار از این پیامبر می‌پرسد که ای موسی این چیست در دست تو؟ یا با آن چه می‌کنی و پاسخهای حضرت موسی چندین بار مرور می‌شود و بعد مشخص می‌شود این عصا همان عصایی است که قرار است باطل‌کننده سحر باشد اما در تورات چنین مسئله‌ای وجود ندارد و مستقیم به عصا برای ساحران اشاره می‌کند یعنی زمینه‌های لازم را برای باورکردن کتب آسمانی ندارد.
وی تاکید کرد: کتاب آسمانی مسلمانان به لحاظ شگردهای داستانی، شخصیت‌پردازی، زمان، مکان، فضا و حادثه بسیار زیبا و دقیق است اما این داستان‌پردازیهای با تاریخ و اسطوره بشری درگیر نمی‌شود.
عباسی داکانی در بخش دیگری از سخنانش در مورد رمز و نماد بودن قرآن کریم گفت: البته باید به این نکته اشاره کنم که رمز و نماد با یکدیگر هم معنی نیستند. قرآن هر دو یعنی هم رمز و هم نماد را دارد یعنی اگر به داستانهای آن به خوبی توجه شود رمزگونگی و نمادین بودن آنها به خوبی نشان داده می‌شود.
وی برای روشن شدن مبحثش از پرچم ایران استفاده کرد و افزود: پرچم ایران نماد کشور است اما رمز کشور نیست اما قرآن رمزگونه است به جز اینکه نماد دین کامل است. اگر داستان آدم و خلق او را خوب بخوانید در اول بیان می‌شود که خدا با فرشتگانش سخن گفت و بعد به آدم و حوا گفت بروید بهشت. پس آنها کجا بودند که گفت به آنها بروید بهشت؟ این از رمزهای قرآنی است.
این پژوهشگر تصریح کرد: در هر قصه‌ای می توان در قرآن به دنبال رمز بود اینها در سمبلیک بودن و رمزگونه بودن و کنشها و واکنشهای کتاب قرآن است.
وی با ابراز تاسف از اینکه تحلیلگران ایرانی درتحلیل و تفسیرکتب عهدین و قرآن تنها به الفاظ توجه می‌کنند و در آنها درجا می‌زنند اظهارکرد: آنها از متن فراتر نمی‌روند.
عباسی داکانی بیان کرد: هم‌اکنون ما چهار انجیل برای یک دین داریم و مهمترین سئوال از تاریخ مسیحیت این است که این چهار کتاب انجیل از میان دهها کتاب چگونه انتخاب شد و پاسخ آن این است که این کتاب را در قرن چهار میلادی یک عده کشیش از میان تمامی انجیلهای موجود برگزیدند.
وی با اشاره به انجیل برنابا و دلیل انتخاب نشدن این کتاب افزود: انجیل برنابا بارها از نام حضرت محمد (ص) استفاده کرده و به طور قطع به دلیل خطرناک بودن برای کلیسا باید از میان کتب منتخب شده حذف می‌شد.
این نویسنده به کتاب دیگری از یک مسیحی به نام کری ولف به نام "مفهوم انجیلها" اشاره کرد و ادامه داد: این کتاب پیش از انقلاب به چاپ رسیده و در آن تفاوت انجیلها بررسی شده است.
وی با انتقاد از نظر آدونیس شاعر معاصر عرب که گفته "عهدین شاعرانه‌تر از قرآن است" بیان کرد: مگر قرآن کتاب شعر است؟ مگر صرف شاعرانه بودن یک متن بهتر بودن آن است؟ توقع ما از یک متن دینی و مقدس چیست؟ تنها پاسخ به این سئوال را می توان این گفت که دلیل شاعرانگی عهدین مخلوط شدن با تاریخ بشری طی قرون است که هم‌اکنون به مذاق ویراستاران خوش می‌آید.
عباسی داکانی در ادامه سخنانش با اشاره به اینکه قرآن به برخی متون یهودی نزدیک است گفت: در متون مسیحی پیش تبعید به بابل آمده که عسیی مسیح به صلیب کشیده نشده و در قرآن نیز این بحث مطرح شده است. باید زبانشناسی و اسطوره‌شناسی را به خوبی آموزش ببینیم تا بتوانیم در خوانش از متون و رموز قرآنی حرف اول را بزنیم.
این پژوهشگر ادامه داد: چهار سطر در قرآن از حضرت آدم آمده اما به راحتی می‌توان 400 صفحه در مورد آن نوشت زیرا قرآن رمزی، تمثیلی، سمبلیک، لایه لایه است و هر کس به راحتی می‌تواند با آن ارتباط برقرار کند.
وی با تاکید بر اینکه عرفان ایرانی بی‌نظیرترین عرفان دنیا است گفت: این مسئله را نه از آن باب اینکه ایرانی هستم می‌گویم این را در شعرهای و نثرهای بیدل دهلوی، حافظ، سعدی و دیگر بزرگان می‌توان دید.
عباسی داکانی با اشاره به بحث میوه ممنوعه در قرآن گفت: میوه ممنوعه را هرکس ار عرفا و شاعرانی ایرانی به نوعی بیان کردند که حتما باید مرور شود.
وی تاکید کرد: قرآن هم داستانهای منقطع دارد و هم داستانهای خطی. "یوسف" یکی از آن داستانهاست که به صورت خطی ابتدا و پایان دارد.
این پژوهشگر در پایان از همه دانشجویان و اهالی قلم خواست مطالعاتشان را برای این مبحث بیشتر کنند.
نظر شما