کشف زیستگاه جدید سمندر لرستانی در خوزستان

وی افزود: برای نخستین بار این گونه بسیار زیبا و حائز اهمیت جهانی در ارتفاعات منطقه شکار ممنوع شو و لندر مشرف به روستای اولاد واقع در دهستان آبژدان شهرستان اندیکا (منطقه مسجدسلیمان) مشاهده شد.

 

همتی، قابلیتهای محیط زیستی و منحصر به فرد حوزه زاگرس میانی در خوزستان به ویژه در شهرستانهای دزفول، اندیمشک، مسجد سلیمان، لالی و اندیکا را از نظر غنای گیاهی و جانوری با رشته کوه ها و چشمه سارهای فراوان یادآور شد و عنوان کرد: با معرفی مناطق حفاظت شده و آثار طبیعی ملی جدید در سال جاری گامهای محکمی در راستای حفاظت کمی و کیفی زیستگاه ها و گونه های گیاهی و جانوری خوزستان برداشته خواهد شد.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خوستان ادامه داد: این سمندر تاکنون در زیستگاه های شمال خوزستان (دزفول و اندیمشک) و جنوب استان لرستان پراکنش داشته است. شرایط زیستی این دوزیست به دلیل نیاز شدید به اکسیژن محلول در آب موجب شده که کاملا وابسته به آبهای جاری و خنک و آبشار‌ها باشد. به همین دلیل بیشترین پراکنش و مشاهده آن در چشمه های آبشاری به ویژه آبشار شوی در شهرستان دزفول گزارش شده است.

همتی، مهمترین مناطق زیست سمندر لرستانی در کشور را مناطق کول سات، وژن آب و کوه شاداب در جنوب لرستان؛ آبشار شوی در حوالی روستای شوی و دژ محمدعلی خان در منطقه شکار ممنوع هفت تنان واقع در شهرستان دزفول در شمال خوزستان و کوه حاجی باریکاب و منطقه مازو و دورق در بخش الوار گرمسیری شهرستان اندیمشک عنوان کرد و افزود: مهمترین عوامل تهدید کننده زیستگاه این گونه، تخریب چشمه ها و بهره برداریهای غیر اصولی از آنها، زنده گیری، صید غیر مجاز و عرضه و فروش، آلودگی آبها (چشمه‌ها و آبشار‌ها) است.

وی از مهمترین عوامل کاهش نسل این دوزیست در سالهای اخیر را زنده گیری و قاچاق آن به بازارهای شهرهای بزرگ و حتی خارج از کشور دانست و گفت: متاسفانه برخی از افراد سودجو و یا افراد محلی نا آگاهانه مبادرت به زنده گیری اینگونه و خروج آن از زیستگاه و عرضه و فروش می‌کنند. به طوری که این جانور چند سالی است در کنار ماهی قرمز در سفره هفت سین جای گرفته است. قاچاق این گونه مهم به خارج از کشور نیز برای مطالعات و نمونه گیری ژنتیک و... توسط موسسات علمی، تحقیقاتی خارجی صورت می پذیرد.

به گفته وی، اغلب افرادی که مبادرت به صید و زنده گیری می کنند مردم محلی نیستند، چون این گونه برای مردمی که در حاشیه زیستگاه این جانور زندگی می‌کنند قداست خاصی دارد.

سمندر لرستانی یا سمندر امپراتور با نام علمی Neurergus Kaiseri یکی از هفت گونه سمندر شناخته شده در ایران است. این جانور با نام‌های سمندر نارنجی، قیصری، امپراتور و سمندر کوهستانی لرستان شناخته می‌شود. نام‌های محلی آن حاجی باریک آب، مارمولک رنگی و وفقی است. این سمندر دارای سری کوچک، چشمانی سیاه و برآمده در روی سر است، سطح زیرین بدن به رنگ نارنجی متمایل به قرمز و سطح پشتی دارای زمینه سیاه براق و لکه‌های نارنجی همراه با خال‌های سفید و لکه‌های سیاه و سفید خال مانند بر روی دم و پا‌ها مخلوط با رنگ نارنجی است.