ابهام در آبگیری سد مروک لرستان/ 9 سال انتظار برای سدی که آب ندارد

به گزارش خبرنگار مهر، در حالی مسئولان استان لرستان برای آبگیری سد مروک وعده می دهند که افتتاح سد "کمال صالح" در استان اراک دیگر آبی را باقی نخواهد گذاشت که پشت سد مروک در استان لرستان جمع شود.

دو سد کمال صالح در استان مرکزی و مروک در استان لرستان در یک حوزه آبریز در سال 82 آغاز شده اند که اراکی ها توانستند در این میان زودتر عملیات اجرایی پروژه خود را به اتمام برسانند، حال بعد از گذشت 9 سال مسئولان لرستان وعده آبگیری سد مروک را داده اند در حالیکه باید ابتدا با اراک به توافق برسند که بخشی از آب سد کمال صالح برای پر کردن مخزن سد مروک رهاسازی شود.

با این تفاسیر اولین سوالی که مطرح می شود این است که چرا باید دو سد بر روی یک رودخانه ساخته شود تا پرویز فتاح وزیر وقت نیرو از این روند ابراز نگرانی کند. وی که در شهریورماه سال 87 از سد کمال صالح اراک بازدید می کرد گفته بود که نگرانی به خاطر قرار گرفتن سد مروک لرستان در پایین دست سد کمال صالح وجود دارد که باید حق آبه سد مروک لرستان نیز رعایت شود تا مشکلی به وجود نیاید.

با این حال بعد از گذشت سالها و قرارگیری سد مروک در آستانه آبگیری مهم ترین نگرانی که ذهن مردم و نمایندگان آنها را درگیر کرده است همین پر کردن مخزن سد مروک استان لرستان است که از آن به عنوان بزرگترین سد خاکی لرستان یاد می شد.

این در حالیست که در اردیبهشت ماه سال 90 سد کمال صالح در استان مرکزی با حضور رئیس جمهوری افتتاح شد تا آینده سد مروک در هاله ای از ابهام قرار گیرد.

نگاهی به ویژگیهای سد کمال صالح اراک

سد کمال صالح که توسط رئیس جمهور به صورت رسمی افتتاح و مورد بهره‌برداری قرار گرفت دارای حجم ذخیره آب 110 میلیون مترمکعب است که 22 هزار میلیارد ریال در مدت هشت سال برای ساخت آن هزینه صرف شده است.

سد سنگریزه‌ای کمال صالح که بر روی رودخانه تیره از سرشاخه‌های دز و در 74 کیلومتری جنوب غربی شهر اراک احداث شده، آب مورد نیاز شهرهای اراک، شازند و صنایع بزرگ منطقه را تأمین می‌کند.

این سد که عملیات آن از سال 82 آغاز و بیش از 22 هزار میلیارد ریال برای اجرای آن و انتقال آب مخزن این سد به شهر اراک هزینه صرف شده با هسته رسی است و دارای عرض تاج 12 متر و ارتفاع 80 متر از پی بوده و حجم کل مخزن آن بیش از 110 میلیون مترمکعب است.

آبگیری سد کمال صالح اراک

سد کمال صالح که پس از سد هندودر دومین سد در بخش سربند است و به لحاظ بارندگی سالانه یکی از مناطق بسیار پرآب استان مرکزی محسوب می‌شود از سدهای بزرگ آبرسانی کشور به صورت انتقالی بین حوزه‌ای آب به شمار می‌آید که آب را از ارتفاع 400 متری به پایین منتقل می‌کند.

انتقال و تأمین آب مورد نیاز شهر اراک، شازند و صنایع بزرگ منطقه در افق 20 ساله، تغذیه زیرزمینی اراضی مجاور و کنترل جریان‌های سطحی، رودخانه‌های تیره و قلعه نو از جمله اهداف مهم اجرایی این طرح بوده است.

مروک لرستان، سدی که قرار بود بزرگترین باشد!

سد مروک استان لرستان نیز در 37 کیلومتری شمال غرب دورود و در بخش سیلاخور قرار گرفته و به نوعی بزرگترین سد خاکی در دست اجرا در لرستان است. این سد خاکی از سال 1382 آغاز و از نوع سنگریزه ای با هسته رسی به ارتفاع 67 متر بوده که ظرفیت نهایی ذخیره آب این سد حدود 120 میلیون مترمکعب است.

سد مروک در استان لرستان و در شمال غربی شهرستان دورود بر روی رودخانه تیره احداث شده است. مطالعات اولیه اجرای این سد مخزنی در قالب مطالعات منابع آب و خاک دشت سیلاخور از سال ۶۳ شروع و پس از یک توقف چند ساله به خاطر جنگ تحمیلی این مطالعات در سال ۷۴ خاتمه یافت.

سد مخزنی مروک یک سد مخزنی خاکی سنگریزه ای با هسته رسی با طول تاج ۴۵۱ متر، عرض تاج ۱۵ متر و ارتفاع ۶۷ متر از کف رودخانه و حجم مخزن آن ۱۲۰ میلیون متر مکعب است.

حجم بدنه این سد سه میلیون و ۶۵۵ هزار متر مکعب و متوسط حجم آب تنظیمی سالانه آن را ۵۰میلیون متر مکعب است که عملیات اجرایی آن شامل سیستم انحراف سد و احداث دو رشته تونل، در سال ۸۱ و عملیات اجرایی بدنه آن نیز در آذرماه ۸۲ آغاز شده است.

این در حالیست که بعد از گذشت بیش از 9 سال از آغاز این پروژه در آخرین اظهار نظر، مسئولان استان از آبگیری مروک طی سالجاری خبر داده اند که باید منتظر ماند و دید که آیا این امر تحقق می یابد یا خیر!

در جدول زیر برخی از اظهار نظرهای مسئولان در رابطه با روند اجرای سد مروک از سال 86 تا سال 91 مورد اشاره قرار گرفته است. تحلیل اظهار نظر مسئولان علاوه بر تناقض های موجود در زمینه تاریخ آبگیری سد حکایت از آن دارد که به طور متوسط این پروژه هر سال تنها 10 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است و همین تاخیر در بهره برداری از سد ممکن است برای لرستان گران تمام شود!

جدول اظهار نظر مسئولان در رابطه با سد مروک

عضو کمیسیون کشاورزی مجلس: سهم لرستان را از آب رودخانه تیره بگیریم!

و اما در آستانه آبگیری سد مروک اولین کسی که نسبت به تامین حق آبه سد مروک ابراز نگرانی کرد یکی از نمایندگان استان لرستان بود که خواستار پیگیری مسئولان برای تامین سهم لرستان از آب رودخانه تیره شد.

نماینده مردم بروجرد و عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به وضعیت سد مروک دورود گفت: سد دیگری به نام کمال صالح در همان حوزه آبریز سد مروک زده شده است.

بهرام بیرانوند با بیان اینکه مشخص نیست آب سد مروک از کجا می خواهد تامین شود، یادآور شد: سد کمال صالح آبگیری شده و این در حالیست که سد مروک در پایین دست آن قرار گرفته است.

عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه 30 درصد آب ذخیره شده در پشت سد کمال صالح باید برای پر شدن مخزن سد مروک آزاد شود، افزود: ما باید تا زمانی که استان مرکزی برای سد کمال صالح برنامه ریزی نکرده است سهم خود را بگیریم.

به هر روی جدا از اینکه چرا باید دو سد در مسیر یک رودخانه احداث شود، این سوال از مسئولان لرستانی باید پرسیده شود که برای پر کردن سد مروک لرستان تاکنون چه کرده اند و قرار است چگونه بزرگترین سد خاکی لرستان پر شود؟

خبرگزاری مهر آمادگی دارد که اظهار نظر مسئولان را نیز در این رابطه منعکس کند.

......................................

گزارش: زهرا حسینی