بازگشایی بازارچه مرزی کوزه رش در هاله‌ای از ابهام/ترکیه همکاری نمی‌کند

به گزارش خبرنگار مهر، بازارچه مرزی کوزه رش سلماس در مقابل گلینجک ترکیه در سال 69 با هدف رونق مبادلات مرزی افتتاح شد ولی در ماه های آخر سال 70 به دلایل مختلف تعطیل و در سال 83 هیئت وزیران، بازگشایی مجدد این بازارچه را تصویب کرد.

در این راستا بازگشایی بازارچه مرزی در این هفت سال بین سال 83 تا 90 فقط به صورت ظاهری با هدف کاهش قاچاق و ارتقای سطح معیشت مرزنشینان در دستور کار مدیران اقتصادی آذربایجان غربی قرار گرفت ولی عملا هیچ اقدامی برای بازگشایی این بازارچه انجام نشد.

در سال 90 با توجه به درخواست های مردمی و تفاهم نامه و توافق نامه های امضا شده فی ما بین مسئولان اقتصادی دو کشور، عملیات احداث آسفالت جاده ارتباطی این بازارچه توسط ایران آغاز و امسال تا نقطه صفر مرزی اجرا و به اتمام رسید.

در جریان دور دوم سفر هیئت دولت به آذربایجان غربی بر بازگشایی این بازارچه تاکید شد، ولی با این حال طرف ترکیه ای، به بهانه انجام کار مطالعاتی در این مرز مانع از بازگشایی مجدد آن شده و تاکنون هیچ اقدامی بر خلاف توافقات اقتصادی فی مابین انجام نداده است.

در تاریخ 27 دیماه سال 83 بنا به پیشنهاد وزارت کشوردولت وقت احداث بازارچه مرزی کوزه رش گلینجک تصویب و استانداری آذربایجان غربی موظف به عملیاتی کردن آن شد، ولی با توجه به محدوده کوتاه زمانی و تغییر دولت این امر میسر نشد.

با شروع به کار دولت نهم بار دیگر احداث این بازارچه مورد تاکید و تصویب قرار گرفت، این در حالی است که وعده های مسئولان طی این سالها محقق نشده و مردم از مزیت مرزی بودن شهرشان بهره ای نبرده اند.

هر چند صاحب نظران حوزه اقتصاد وجود بازارچه های مرزی را نهادهایی به تاریخ پیوسته می دانند، اما بازگشایی مجدد بازارچه مرزی کوزه رش مهمترین راهکار کوتاه مدت حال حاضر برای خروج از فضای اقتصاد بی رونق سلماس به نظر می رسد.

وعده های محقق نشده مسئولان طی 6 سال اخیر

در راستای مصوبات هیئت وزیران برای احداث بازارچه مرزی سلماس از نیمه دوم دهه 80 فرماندار سلماس و سایر دست اندرکاران طی سخنان خود شروع به کار این بازارچه را مکررا اعلام و در این خصوص غلامحسین عماری فرماندار وقت سلماس طی مصاحبه ای در تاریخ اول آبان ماه سال 85 گفته بود "با پیگیری های وزارت امور خارجه و استانداری آذربایجان غربی بازارچه مرزی کوزه رش سلماس بازگشایی می شود" اما سه سال گذشت و از فعالیت این بازارچه خبری نشد.

در سال 88 رحیم قربانی استاندار وقت آذربایجان غربی در دیدار با کنسول جدید ترکیه در ارومیه با اشاره به مفاد تفاهم نامه امضا شده در همایش بین المللی سرمایه گذاری در استان بین مسئولان آذربایجان غربی و ترکیه گفت: " ایجاد سه بازارچه جدید در مناطق بورالان - ایغدیر، کوزه رش- گلینجک و شیخ سیلو- چالدران مورد توافق قرار گرفته است".

در ادامه بار دیگر عماری فرماندار سلماس 20 آذرماه سال 88 بعد از سه سال از وعده خود مبنی بر بازگشایی بازارچه مرزی سلماس طی گفتگویی وعده سه سال قبل خود را تکرار و خبر از بازگشایی این مرکز داد و ستد مرزی داد و گفت: « در سفر اخیر هیئت ایرانی به ترکیه به ریاست استاندار آذربایجان غربی توافق اولیه برای بازگشایی بازارچه مرزی سلماس حاصل و مقرر شده طی نشست مشترک 21 دی ماه امسال در ایغدیر ترکیه توافقنامه نهایی راه اندازی آن امضا شود»

اما سال 88 هم تمام شد و خبری از فعالیت این بازارچه نشد، در سال 89 بهروز فرماندار سلماس سه بار در شماره های مختلف یکی از دو هفته های سلماس خبر از شروع به کار این بازارچه داد، و پرویز تقوی ناظر گمرکات وقت نیز در گفتگویی از اعلام آمادگی طرف ترک برای ایجاد بازارچه مرزی مشترک در سلماس داد مسئله ای که به نظر می رسد مهمترین دلیل باز نشدن گره چند ساله این بازارچه اقتصادی باشد.

لغو غیرفعال بودن بازارچه مرزی کوزه رش مصوبه هیئت وزیران

معاون امنیتی و انتظامی استاندار آذربایجان غربی در گفتگو با مهر افزود: بر اساس پیگیری های انجام شده بند سوم از تصویب نامه هیئت وزیران که به موجب آن تعدادی از بازارچه های مرزی مصوب غیرفعال در کشور از فهرست بازارچه ها حذف شده بود، در خصوص دو بازارچه مرزی کوزه رش سلماس و ناویه خان اشنویه لغو شد.

عیسی قنبری با بیان اینکه استانداری و مسئولان محلی آمادگی لازم برای استمرار زیرساخت ها برای شروع فعالیت بازارچه کوزه رش را دارند، اظهار داشت: ایجاد امکانات در منطقه کوزه رش سلماس مستلزم اعلام موافقت دولت ترکیه است که تاکنون موافقت خود را اعلام نکرده است.

این مسئول عنوان کرد: پیگیری های لازم از سوی مسئولان رسمی کشوری و استانداری و فرمانداری شهرستان سلماس برای اخذ نظر دولت ترکیه برای بازگشایی بازارچه مرزی کوزه رش در حال انجام است.

وزارت خارجه و استانداری پیگیری بازگشایی هر چه سریعتر کوزه رش باشند

نماینده مردم سلماس در مجلس شورای اسلامی نیز در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به ارسال نامه و مکاتبات لازم با وزارتخانه های امور خارجه و امور اقتصادی ایران برای بازگشایی هر چه سریعتر این بازارچه مرزی، عنوان کرد: دولت ترکیه منتظر اتمام جاده ارتباطی به این بازارچه از طرف ایران بود.

علی اکبر آقایی با اشاره به اینکه جاده ارتباطی و دسترسی به این محل این بازارچه در 45 کیلومتری شهر سلماس با همکاری وزارت راه و ترابری تا نقطه صفر مرزی به اتمام رسیده، ادامه داد: ترکیه نیز جاده دسترسی به گلینجک را احداث کرده که در حد کیفیت ایران نیست.

وی با بیان اینکه امیدواریم در اجلاس استانداران استان های مرزی ایران و ترکیه این موضوع پیگیری و منجر به بازگشایی این بازارچه با توجه به نیازهای اقتصادی مردم شود، ادامه داد: فعالیت مجدد این بازارچه سلماس را از بن بست اقتصادی خارج و باعث شکوفایی تجاری و افزایش صادرات محصولات تولیدی می شود.

آذربایجان غربی از مهمترین استانهای مرزی کشور با تخصیص هشت بازارچه مرزی از 51 بازارچه مرزی کشور به خود، به عنوان یکی از مهمترین مراکز صادراتی و وارداتی کشور بوده و در این میان سلماس با داشتن 85 کیلومتر مرز مشترک با ترکیه باید پتانسیل بالقوه خود را بالفعل و امکان مبادلات قانونی مرزی در این منطقه فراهم شود.

در این خصوص بازارچه مرزی کوزه رش - گلینجک ترکیه واقع در فاصله 45 کیلومتری سلماس مکان مورد نظر بوده و متاسفانه تلاش مسئولان نیز برای بازگشایی گره این بازارچه کافی نبوده و همه تلاشها در حد وعده های عملی نشده باقی مانده است.

فقدان زیر ساختهای اقتصادی، عدم وجود مراکز تولید و صنعتی کلان اقتصادی و نبود برنامه ریزی های اقتصادی لازم برای بهره مندی از پتانسیل های مرزی در شهرستان سلماس، قاچاق، گسترش بی رویه مشاغل خدماتی و دلالی، رکود اقتصادی، نبود گردش پولی مستمر و چالش سیر صعودی بیکاری را موجب شده که توجه ویژه به بازگشایی بازارچه کوزه رش در این راستا ضروری به نظر می رسد.

گزارش از الناز ملک زاده