به گزارش خبرنگار مهر، نشست تخصصی ادبیات مقاومت با حضور موسی اسوار، رحیم مخدومی و صابر امامی عصر امروز یکشنبه 15 اردیبهشت در سرای اهل قلم نمایشگاه بین‌المللی کتاب برگزار شد.
در این نشست موسی اسوار در سخنانی با اشاره به تعریف ادبیات مقاومت اظهار داشت: ادبیات مقاومت ادبیاتی است که در آن بیان صریح و در عین حال ارزشی درباره مقاومت و نیز تاکید بر آرمان های دفاع مقدس و توانایی برانگیختن مخاطب وجود دارد. از سوی دیگر در این نوع ادبیات عنصر حس و عاطفه بر تخیل و رویا پردازی برتری دارد تا جایی که برخی در تحلیل های خود از در ستیز با ادبیات مقاومت در می آیند چون معتقدند در این ادبیات به عنصر زبان و بیان کمتر پرداخته می شود در حالی که به نظر من نکته در اینجاست که هنرمندی که به موضوع ادبیات مقاومت می پردازد با تلفیقی از تخیل و عاطفه و زبان را به کار ببندد.
اسوار افزود: ادبیات مقاومت بر اساس برخی تعاریف دارای دو شق درونی و بیورنی است. به این معنی که گاهی یک عنصر داخلی در یک کشور فرد را به مقاومت وا می دارد و گاه یک عنصر خارجی است که او را به واکنش فرا می خواند. در این میان آثار ماندگار ادبیات مقاومت آثاری هستند که دربرگیرنده تلفیقی هنرمندانه از حس و عاطفه است و بر آرمان‌ها و تحقق آنها تاکید دارد. در سال های اخیر ادبیات مقاومت عمدتا در شعار و روابط سطحی باقی مانده است در حالی که ادبیات مقاومت حقیقی را باید جدای از حس در زبان مطلوب نیز جست.
این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه یک مقوله فرهنگی یک روزه پدید نمی آید و برای ایجاد آن لااقل به یک نسل ادبی نیاز است افزود: به طور معمول ادبیات مقاومت در زبان شعر به دلیل اینکه ارتباط گرفتن آن با مخاطب بیشتر است بیشتر نمود پیدا می کند و تاثیر پذیری آن نیز بیشتر است اما این مساله در حوزه ادبیات با سرعت کمتری مواجه می شود. ادبیات گاهی صریح با مقوله مقاومت روبرو می شود و گاهی هم لایه به لایه و حتی گاهی در قالب یک مقاله ادبی و موضوعاتی مشابه که باید میان آنها تمایز قائل شد.
در این نشست صابر امامی نیز که اجرای برنامه را بر عهده داشت در سخنانی اظهار داشت: مقاومت امری است که در مقابل هر تهدیدی ماهیت فعلی انسان را مورد سوال قرار می دهد و به دنبال واکنش اوست. وقتی تهدیدی هویت یک ملت را نشانه می رود مقاومت واکنش طبیعی اوست و ادبیات مقاومت هم نمایش دهنده آن به مشار می رود. بر همین اساس شاهنامه فردوسی نیز ادبیات مقاومت را نمایش می دهد چون از هویت یک ملت در مقابل هجوم اعراب حمایت کرده است و یا کتابی مانند ماهبهارات در هند نیز جزو ادبیات مقاومت است. در یک بیان کلی تر حماسه ها بقای یک ملت و تثبیت و شکل گیری آن را نشان می دهند.
وی افزود: وقتی فردیت یک انسان مورد هجوم قرار می گیرد فطرت انسانی او تلاش می کند تا تا با فکر و تبلیغ دشمن برای انحراف از مسیر حقیقت مقابله کند این ثبات و ایسادگی به نوبه خود ثبات و ایستادگی در ادبیات آن فرد را نیز پدید می آورد. اما با این حال در جامعه ما ادبیات مقاومت دایره کوچکتری را دارد و شامل قصه ها و اشعاری می شودکه مثلا در ایران با موضوع مقاومت در برابر دشمن بعثی نوشته می شوند و یا در دیگر کشورها نیز به نوعی در باره مقاومت در برابر یک دشمن خارجی شکل می پذیرد.
رحیم مخدومی دیگر سخنران این نشست نیز در سخنان خود با بیان اینکه فلسفه خلقت آدمی رشد و تعالی و رسیدن به مقام عبودیت است اظهار داشت: اگر به موضوع مقاومت کمی ریشه ای نگاه کنیم در خواهیم یافت که ریشه آن در خلقت آدمی نهفته است. آنچه که به رشد و عبودیت در انسان ارتباط پیدا می کند را خداوند به صورت فطری در وجود انسان نهاده است و انسان حق جو نیز از زمانی که پا به دنیا می گذارد می‌داند که باید در جستجوی حق باشد. این به معنی آن است که تمامی انسان ها به صورت فطری با درک مفهوم مقاومت به دنیا می آیند و سعی دارند تا موضوعی به نام حق را بشناسند.
وی ادامه داد: ادبیات مقاومت جزو ملزوماتی است که مردم را راهنمایی می کند و به همین خاطر فلسفه مقاومت کردن در برابر ظلم نیز جزو مهمترین آموزه های معصومین(ع) است. با این تعبیر عزاداری سید الشهداء (ع) نیز در زمره ادبیات مقاومت به شمار می آید.
مخدومی افزود: اگر نگاهی به مقطع زمانی زندگی خودمان بیاندازیم متوجه می شویم که شرایط کنونی زندگی ما و آنچه که با آن مواجهیم در تعریفمان از واژه ها تاثیر دارد. مثلا ما الان اگر بگوییم رزمنده، ذهنمان به سمت انسان هایی خاص می رود و اگر بگوییم شهید هم همین اتفاق می افتد. در ادبیات مقاومت هم با توجه به مقطعی خاص که زندگی ما در آن قرار گرفته است واژه ها تداعی کننده موقعیت و زمانی خاص هستند و ما را تحت تاثیر خود قرار می دهند ولی متاسفانه ادبیات مقاومت امروزه در جامعه ما یک ادبیات دم دستی شده و حتی در تعریف آن میان نظریه پردازان هم اختلاف نظر وجود دارد.
نظر شما