اگر «لشکر خوبان» نبود، «نورالدین پسر ایران» هم منتشر نمی‌شد

به گزارش خبرنگار مهر، نشست رونمایی از چاپ چهارم از کتاب لشکر خوبان شامل خاطرات مهدی قلی رضایی با تدوین معصومه سپهری صبح امروز پنجشنبه 19 اردیبهشت با حضور راوی و تدوین گر و محسن مومنی رئیس حوزه هنری در محل انتشارات سوره مهر برگزار شد.

در ابتدای این نشست معصومه سپهری در سخنانی با اشاره به فرآیند تدوین این اثر اظهار داشت: در سال 75 که به من اعتماد شد تا تدوین این اثر را آغاز کنم، نوشتن چنین آثاری چندان فراگیر نبود و من بر اساس ذهنیت خودم مبنی بر اینکه می شود زندگی یک انسان را درست و خوب نوشت، شروع به تدوین این کار کردم. برای همین منظور از سال 75 تا 79 در جمع خانواده آقای رضایی می رفتم و او خاطراتش را برای من بازگو می کرد و فصل های کتاب بر این اساس شکل می گرفت.

سپهری ادامه داد: در سال 1379 تالیف این کتاب به پایان رسید و سال 84 نیز کتاب چاپ شد. در سال 85 این اثر برگزیده جایزه کتاب سال  و در سال 88 برگزیده جایزه ربع قرن کتاب دفاع مقدس شد اما رسانه ها تا به حال چندان توجهی به آن نداشتند. چاپ سوم این کتاب در سال 90 برای انتشار مشکلات زیادی داشت از جمله اینکه پاورقی های کتاب حذف شد ولی در چاپ چهارم که امسال منتشر شده است، این پاورقی ها دوباره اعمال شد و شکر خدا کتاب هم مورد عنایت مقام معظم رهبری قرار گرفت و هشت سال پس از انتشار این اثر دوباره اذهان عمومی به سوی این کتاب جلب شد.

وی افزود: من به این کتاب دلبستگی خاصی دارم. در سالهایی که به کار تهیه و تدوین آن مشغول بودم، ذهنم پر از سوال و تردید درباره دفاع مقدس بود. سوال های زیادی داشتم که آیا اتفاق هایی که گفته می شود در دفاع مقدس رخ داده و اگر داده به چه شکلی؟ اما پس از تالیف این کتاب به این نتیجه رسیدم که در جنگ تحمیلی اگر غیر ممکنی ممکن شد تنها به دلیل روح والای رزمندگان بود و در واقع این اثر پاسخ من را داد.

سپهری ادامه داد: خدا را شاکرم که نخستین برخورد من با رزمندگان دفاع مقدس، برخورد با آقای رضایی بود. ایشان بنده را به راحتی در خانواده خود پذیرفت و پاسخ سوالات من را داد و روح من نیز با روایت این خاطرات بزرگ شد. امروز باور دارم که اگز لشکر خوبان تالیف نمی شد، کتاب نورالدین پسر ایران نیز نوشته نشده بود. ولی امروز هم نمی توانم تاسفم را از اجحافی که در حق رزمندگان و فرماندهان جنگ شده پنهان کنم و نگویم که برخی مسائل حاشیه ای آنها را از یاد ما برده است.

راوی کتاب نورالدین پسر ایران همچنین گفت: من با بسیاری از فصول این کتاب منقلب شدم که شاید نشود در این نشست آنها را مطرح کرد. ولی می توانم بگویم که برای تالیف این کتاب بسیار خالصانه گام برداشتم و اصلا موضوعاتی مانند پر فروش بودن و قهرمان شدن برای من مساله نبود. من باور دارم که این کتاب یکی از خالصانه ترین آثاری است که برای ملت ایران نوشته شده است. راوی این کتاب به شکلی عجیب و خالصانه من را به حضور پذیرفت و در همه حس و حالش شریک کرد. در حین تدوین کتاب گاهی با هم گریستیم و گاهی هم خندیدیم و همین موضوع، این کتاب را برایم  سرشار از خاطره کرد. جدای از این نوشتن این کتاب هم کار واقعا سختی بود اما اذعان می کنم که این کار تنها با عشق به جلو رفت و به نظرم این حس در تمام متن کتاب هم جاری است.

وی با تاکید بر اینکه آرزو دارد جوانان جستجوگر امروز این کتاب را بخوانند و پاسخ سوالاتشان را از دل آن جستجو کنند گفت: این کتاب می تواند امروز عظمت و روح دفاع مقدس و رزمندگانش را برای مخاطبان جوان خود قابل درک کند.

این نویسنده در ادامه با اشاره به شرایط انجام این کار گفت: نوارهای مصاحبه این کتاب همگی به زبان آذری انجام شد و دیگر به عهده من بود که بتوانم لحن فارسی به آن ببخشم. شک ندارم که اگر می خواستیم این مصاحبه ها را فارسی انجام دهیم بسیاری از جزئیات خاطرات ناگفته باقی می ماند. البته با اینکه این کتاب پیش از «نورالدین پسر ایران» منتشر شد ولی حوزه هنری هم تنها برای کتاب نورالدین نشست رونمایی گرفت. من اما به شخص خودم هر کجا که رفتم خودم را نویسنده لشکر خوبان معرفی کرده ام.

سپهری افزود: برای روح من تجربه حضور در فضاهایی که رضایی از آنها صحبت می کرد بسیار لذت بخش بود و دوست دارم که در خوانش این کتاب به این نکات توجه شود.

وی در پایان تاکید کرد: تدوین کنندگان و نویسندگان خاطرات سال های دفاع مقدس امروز بسیار اندک و تنها هستند و شاید به خاظر همین مساله است که کارهای بسیاری روی زمین مانده است.  من به سهم خودم از زندگی و فرزند خودم می زنم تا بتوانم  بخشی از خاطرات دفاع مقدس را روایت کنم اما باید همه نویسندگان به این مساله توجه کنند تا وضعیت از امروز بدتر نشود. ما راویان زیادی را در اطرافمان داریم که فرصت استفاده از خاطراتشان را نداریم چون انتشار یک کتاب خاطره تنها گفتن راوی و نوشتن تدوین گر نیست. من امید دارم که انعکاس این صحبت ها تنها در حد یک خبر در رسانه ها باقی نماند و گنج های مانند آقای رضایی روز به روز بیشتر مورد عنایت نویسندگان قرار بگیرند و همچنین کتاب هایی مانند لشکر خوبان که از هر فصلش می توان چند اثر سینمایی ساخت بیشتر توسط هنرمندان ما دیده شود.

لشکر خوبان خاطرات یک فرد تنها نیست

در ادامه این نشست مهدی قلی رضایی راوی کتاب لشکر خوبان نیز در سخنانی اظهار داشت: این کتاب تنها بخشی از خاطرات یک رزمنده از میان هزاران رزمنده ای است که خاطرات زیادی از سال های دفاع مقدس در ذهن دارند و  باور دارم سراسر جبهه و ذهن رزمندگان حتی اگر تنها یک روز در مناطق عملیاتی بوده باشند، آکنده از چنین خاطراتی است. سیری که من در جبهه طی کردم در موارد زیادی توفیق اجباری بود، یعنی آشنایی من با واحد اطلاعات عملیات و حضور در آن به خاطر این حس بود که دوست داشتیم  به سراغ جایی بروم که در آن بیشتر خطر حس می شد. بر همین اساس من به واحد اطلاعات رفتم در حالی که هیچ پیش زمینه ذهنی درباره کار در آن واحد نداشتم و پس از آن بود که فهمیدم جنگ آن هم در این واحد یک کار علمی پیچیده است.

رضایی ادامه داد:من در بدو ورود به جبهه ها یک رزمنده 16 ساله بودم که باید راه خودم را پیدا می کردم و در واحد اطلاعات عملیات هم باید کار یک جغرافی دان برجسته را انجام می دادم و در کنار شناسایی دشمن، موقعیت زمین و جو را نیز شناسایی می کردم. همه اینها را بگذارید در کنار اینکه واحد اطلاعات تنها از 30 تا 40 رزمنده تشکیل شده بود که نمی شد بیشتر از این تعداد هم باشند، چون اطلاعاتی که در اختیار بیشتر از 20 نفر باشد دیگر ارزش اطلاعاتی ندارد. این یعنی اینکه ما در تمام مدت فعالیتمان نمی توانستیم با کسی ارتباط داشته باشم. اگر در نبردی پیروز می شدیم کسی از ما یادی نمی کرد و اگر شکستی حاصل می شد مقصر اصلی بچه های اطلاعات بودند.

وی افزود: هنوز شبهایی را به یاد دارم که لباس غواصی یخ زده را می پوشیدیم و یک و نیم کیلومتر در اروند وحشی شنا می کردیم و یا هنوز یادم هست در یک عملیات شناسایی در منطقه نمک زار، رزمنده همراه من که زخمی نیز بود در تمام طول مدت شناسایی با تن زخمی، در حوزچه های آب نمک حاضر بود و از درد به خود پیچید و دم نزد برای همین من معتقدم این کتاب خاطرات یک جمع است و نه خاطرات من به تنهایی.

انقلاب اسلامی و دفاع مقدس راوی هویت تازه ملت ایران شدند

همچنین در این نشست محسن مومنی شریف رئیس حوزه هنری در سخنانی با اشاره به اینکه متن این کتاب مدت ها قبل منتشر و از سوی کارشناسان نیز مورد توجه قرار گرفت اظهار داشت: آنچه در این کتاب مشهود است و آن ا ارزشمند می کند، نمایش هویت مردم ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی است. به اعتقاد من برای قضاوت درباره شخصیت مردم ایران باید به هویت آنها در سال های پس از پیروزی انقلاب اسلامی مراجعه کرد و تاریخ پس از پیروزی انقلاب را دقیق خواند، چرا که مردم ما با انقلاب اسلامی دوباره متولد شدند و هویت تازه ای پیدا کردند و امیدواریم که در ایجاد تمدن جدید اسلامی این مردم بتوانند نقش بسزایی را ایفا کنند و صدای تازه ما را نشان دهند.

مومنی افزود: هشت سال دفاع مقدس آئینه ای است برای تماشای راز مردم ایران در سال های پس از پیروزی انقلاب اسلامی و این خاصیت را در خود داشت تا مردم زوایای ناپیدای وجود خود را در آن برای جهانیان به نمایش بگذارند. امروز نیز همان مردم تلاش دارند تا با ادبیات و هنر شرایط ناعادلانه ای را که در دفاع مقدس به آنها تحمیل شد و روح والای خود را در پشت سرگذاشتن آنها به نمایش بکشند.

رئیس حوزه هنری با تشکر از معصومه سپهری برای تدوین این اثر گفت: از ایشان برای تدوین این خاطرات و از آقای رضایی برای روایت آنها سپاسگذاریم و خدا را شاکریم که این خاطرات مطرح شدو به دست فراموشی سپرده نشد. از مقام معظم رهبری نیز سپاسگذاریم که با وجود تمامی مشغله های خود این اثر را خواندند و به آن توجه ویژه ای داشتند. این کار وظیفه ما را در ادامه سنگین تر می کند و امیدوارم که بتوانیم شکر این نعمت را به جا آوریم.