به گزارش خبرنگار مهر، وجود قلعه های فراوان در سراسر ایران زمین و البته استان لرستان با خود حکایت های زیادی دارد؛ هم از روحیه دفاعی مردمان این کشور روایت می کند و این که آنها هیچ گاه در برابر افرادی که چشم طمع به این خاک داشته اند، کوتاه نیامده اند و هم از هنرآفرینی دستان خلاق و توانمندی آنها می گوید که در بالای قله ها و ستیغ کوه ها با ساختن قلعه و باروهای زیبا به دفاع از آب و خاک پرداخته و فرهنگ دیرینه خویش را از گزند فراموشی در امان داشته اند.
ایرانیان قدیم، نیایشگاه های خود را بیشتر بر فراز کوه ها و در بلندی ها می ساختند و به ستایش ایزدان در چنین جاهایی می پرداختند، بناهایی این چنینی بیشتر بر بلندی و نقاط صعب العبور قرار داشته و از جنبه تقدس برخوردار بوده اند، گو اینکه باور داشتند در بلندی ها انسان به خدا نزدیک تر است و در آن جا آسمان آبی را که کرانه های زلالش را جایگاه خدا می پنداشتند.
این بناها افزون بر جنبه های مذهبی با توجه به موقعیت طبیعی، دژهای دفاعی معتبری در برابر یورش و قتل و غارتگری ها به حساب می آمدند. قلعه ها بنای کاخ مانندی بوده اند که استحکامات نظامی ویژه ای داشته اند و در بعضی قلعه ها خندق یا حصاری دور بنا کشیده اند تا سپاهیان و افرادی که داخل قلعه بوده اند را بیشتر محافظت کنند و در گرداگرد آن برج هایی تعبیه کرده اند.
در زیردست دژهای کوهستانی پرتگاه های عمیقی تعبیه شده و در قسمت انتهایی برج ها و بعضی مواقع در باروها کنگره هایی است که مخصوص کمانداران بوده تا بتوانند از شکاف کنگره ها دشمن را هدف قرار دهند.
مصالح دژهای کوهستانی را معمولا از سنگ های تراش نخورده نظیر سنگهای کوه یا رودخانه همراه با گچ غربال شده فراهم می کردند.
این در حالیست که اکنون قلعه ها جاذبه های گردشگری هستند که معرفی آنها می تواند گوشه هایی از تاریخ پر فراز و نشیبمان را بازگو کند و شوق سفر برای دیدنشان را در دل برانگیزد.
در این راستا در این گزارش به زیبایی ها و شگفتی های قلعه ای در شهرستان کوهدشت می پردازیم؛ قلعه ای که کمتر کسی با آن آشنایی دارد. این دژ "کَل‌قِلا" نام دارد.
"کَل‌قِلا" قلعه‌ی باستانی است که بر فراز کوه "نسارچِره" در کنار گذرگاهی به همین نام جا خوش کرده، این بارو در روزگاران دور بنا شده و به سبب اینکه در منطقه‌ای کوهستانی و صعب‌العبور قرار گرفته، در منابع به آن اشاره‌ای نشده و حتی نام آن در لیست آثار ثبتی سازمان میراث فرهنگی نیامده است.
این در حالیست که جز اهالی این منطقه کسان زیادی از وجود این قلعه اطلاعی ندارند. "کَل" در گویش لری به معنی گذرگاه و معبر است و "قِلا" هم یعنی قلعه و وجه تسمیه قلعه نیز بدان سبب است که این بارو بر بلندای تپه‌ای ساخته شده که کمی پائین‌تر از آن گذرگاهی وجود دارد و معبر آن تنها راه عبور و مرور دوسوی کوه "نسارچره" است.
این کوه در جنوب خاوری روستای "کُژینه" از توابع بخش مرکزی شهرستان کوهدشت قد علم کرده و از فراز آن منظره‌ی پهن دشتِ کوهدشت نگریستنی و زیباست.
کوه "نسارچره" بر شهر کوهدشت مشرف است و از فراز "کل‌قلا" منظره ی پهن دشت کوهدشت و دندانه های صخره ایی کوه اسطوره ای "مَپِل" تماشایی است؛ نیایشگاه و معابد سُردُم (سرخ دُم) لری و لکی که بر دامنه کوه "کُرشورآو" و "چنگری" جا خوش کرده اند از دور پیداست و نشان تپه های باستانی "توره‌ریز" و "چیاآهوان"، "چیابور" و "چیاپوکه" و "وزمیا" و "نقاره‌خونه" همه و همه دیده می شود.
گذرگاه کَل‌قلا در امتداد رشته صخره‌های عظیم هرکول‌واری قرار گرفته که چشم‌انداز بی‌مانندش جاذبه‌ای وصف نشدنی را در بر دیدگان می‌گشاید و پیرامون قلعه پر از روئیدنیهای گوناگونی است که رنگ و بویشان آدمی را حیران خود ساخته و دامن کوه "نسارچره" آن قدر گل و گیاه هست که تابلویی فریبنده را در بر دیدگان گشوده و بوی طبیعت و بهار و زندگی را در مشام جان می آمیزد.
برای رفتن به بالای کوه و دیدن قلعه، سوای مسیر آسفالته کوهدشت تا روستای "کُژینه" (گنجینه) که با ماشین طی می شود، بایستی یک ساعت و نیم پیاده‌روی کرد تا به قله کوه رسید، مسیری که با ناهمواری و سختی همراه است اما با رسیدن به قله کوه و دیدن جلوه هایی زیبا و کم نظیر منطقه، خستگی از تن دور می شود.
همراه با گزارش با هم از دریچه‌ی دوربین لختی به تماشای جلوه‌های کل‌قِلا - که امروز جز اندکی سنگ و ساروچ نشانی از آن نمانده- می‌نشینیم.
زیبایی این منطقه را در نه در این تصاویر که باید از نزدیک دید و تجربه کرد؛ جایی که علی رغم همه گمنامی پر از مناظر شگفت آوری است که طبیعت گردان را از جای جای این کره خاکی به خود می خواد؛ برای دیدار طبیعت و یک جاذبه گمنام و بی همتا به کوهدشت سفر کنید.
.................................
گزارش و عکس: محمد بساطی
نظر شما