جشنواره تئاتر فجر از نبود بودجه رنج می‌برد/ نگذاریم این جشن کم‌رونق شود

به گزارش خبرنگار مهر، جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر به عنوان یکی از مهم‌ترین رویدادهای تئاتری ایران است که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به مناسبت دهه فجر در کنار دیگر رویدادهای هنری نظیر فیلم فجر، موسیقی فجر و هنرهای تجسمی فجر برگزار می‌شود. توجه و نگاه به جشنواره تئاتر فجر به گونه‌ای بود که از نوزدهمین دوره رویکرد بین‌المللی به عنوان یکی از جدی‌ترین اهداف این رویداد فرهنگی و هنری مدنظر قرار گرفت.

برخی از دوره‌های جشنواره تئاتر فجر با کیفیت قابل توجهی برگزار شد و این امر ناشی از توجه مناسب و حمایت لازم مدیران و مسئولان فرهنگی و هنری به جشنواره بود اما در برخی دوره‌ها بخصوص دوره‌های اخیر جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر، کیفیت جشنواره تحت تأثیر شرایط مختلف و متفاوت، سیری نزولی در پیش گرفت.

یکی از این شرایط نبود توجه لازم از سوی مدیران و مسئولان تصمیم‌گیرنده هنری بخصوص در بدنه معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بود. از سوی دیگر اعمال نظر و نگاه‌های سلیقه‌ای و تجربه مکرر اشتباهات گذشته در نحوه برگزاری جشنواره، تأثیرات نامطلوبی را بر روند کیفی این رویداد فرهنگی به جای گذاشت.

سال‌های اخیر وضعیت انتخاب و معرفی دبیر جشنواره، نحوه تدوین و انتشار فراخوان، ایجاد تغییر و تحولات سلیقه‌ای در بخش‌های مختلف جشنواره تئاتر فجر، برآورد بودجه و نحوه تخصیص آن به دبیرخانه جشنواره با مشکلات متعددی مواجه شده است. این امر باعث شد تا در زمان برگزاری جشنواره نقاط ضعف بیش از ویژگی‌های مثبت آن باشد.

همین شرایط باعث شد تا هنرمندان تئاتری از نسل‌های مختلف واکنش‌های متفاوتی نسبت به حضور در جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر داشته باشند. جشنواره‌ای که زمانی هنرمندان برای حضور در آن با هم رقابتی قابل توجه داشتند در دوره‌های اخیر با کمبود انگیزه هنرمندان برای شرکت مواجه شده است.

به زعم بسیاری از صاحبنظران و کارشناسان هنری و تئاتری این وضعیت و بلاتکلیفی ایجاد شده برای جشنواره و نحوه برگزاری آن دلیل اصلی کم شدن انگیزه هنرمندان برای حضور در این رویداد بین‌المللی تئاتر ایران است. ضمن اینکه جشنواره تئاتر فجر بر خلاف دوران طلایی خود که فرصتی برای معرفی نیروهای مستعد و توانای تئاتر بود، دیگر در دوره‌های اخیر نتوانست توقع لازم در این خصوص را برآورده کند.

دوره سی‌ام جشنواره تئاتر فجر و دوره سی و یکم و در نهایت دوره سی و دوم در بخش انتخاب و معرفی دبیر با شرایط نامناسبی مواجه شدند. دوره سی‌ام جشنواره با معرفی دیرهنگام رحمت امینی به عنوان دبیر همراه بود که این امر با در نظر گرفتن زمان فشرده‌ای که تا برگزاری جشنواره باقیمانده بود، تأثیر قابل توجهی بر کیفیت دوره سی‌ام گذاشت.

انتخاب و معرفی سعید کشن‌فلاح نیز به عنوان دبیر سی و یکم تئاتر فجر با توجه به شرایط فیزیکی این هنرمند جای تأمل و تعجب داشت و بر روند شکل‌گیری و برگزاری دوره سی و یکم نیز تأثیرات خود را به جای گذاشت.

شرایط نامطلوب انتخاب و معرفی دبیر در دوره سی و دوم تئاتر فجر به شکلی دیگر ایجاد شد. معرفی اسماعیل عالی‌زاد به عنوان دبیر این دوره از جشنواره با توجه به تجربیات کم وی در عرصه مدیریت و فعالیت‌های اجرایی تئاتر، تصمیمی سؤال برانگیز برای خانواده تئاتر بود اما این تصمیم نیز همچون دیگر تصمیمات صورت گرفته از سوی مدیران و مسئولان هنری در سال‌های اخیر، گرفته و اجرا شد و خانواده تئاتر نیز با کنار گذاشتن نگاهی بدبینانه چشم انتظار اعلام برنامه‌ها و برنامه ریزی‌های در نظر گرفته شده برای دوره سی و دوم تئاتر فجر، ماندند.

با سپری شدن فصل بهار و تابستان سال 92 و تغییر و تحولاتی که در بدنه دولت و به طبع آن وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاونت هنری وزارت ارشاد رخ داد، حواشی نحوه برگزاری سی و دومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر بیش از پیش شد. بحث تغییر دبیر جشنواره در محافل تئاتری مطرح شد که این بحث از سوی عالی‌زاد در گفتگویی با یکی از رسانه‌های مکتوب به عنوان شایعه‌ای غیر قابل استناد تلقی شد.

اما تکذیب این شایعه هم باعث کمرنگ شدن حواشی ایجاد شده در خصوص تغییر دبیر جشنواره نشد. از سوی دیگر اعتراض هنرمندان مختلف تئاتری درباره نگاه موجود در تدوین فراخوان و بخش‌های مختلف جشنواره سی و دوم مطرح شد. حاشیه به وجود آمده دیگر هم که جشنواره تئاتر فجر را در دوره سی و دوم خود تحت تأثیر خود قرار داده، بحث تغییر مدیرکل هنرهای نمایشی است.

بحث احتمال تغییر مدیرکل هنرهای نمایشی و نامشخص بودن این امر باز هم تأثیر نامناسبی را در بین اهالی تئاتر نسبت به شرایط و وضعیت سی و دومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر ایجاد کرده است. همچنین بحث نبود بودجه مناسب و کافی در معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی حاشیه دیگری است که این روزها بیش از پیش پر رنگ شده و حواشی برگزاری دوره اخیر جشنواره تئاتر فجر را بیش از پیش کرده است.

البته علی مرادخانی در مراسم اختتامیه جشنواره بین‌المللی نمایش‌های آیینی و سنتی اعلام کرد که برنامه‌ریزی برای تخصیص به موقع بودجه به جشنواره تئاتر فجر انجام می‌شود، اما تاکنون برآورد بودجه دوره سی و دوم اعلام نشده و هیچ خبری مبنی بر تخصیص و تزریق بخشی از بودجه برآورده شده به دبیرخانه جشنواره شنیده نشده است؛ مطلبی که عالی‌زاد در گفتگوی چند روز پیش با یکی از رسانه‌ها آن را تایید کرد.

بخش بین‌الملل جشنواره و بازار بین‌المللی تئاتر و همچنین بخش‌های ویژه و پوستر و عکس دوره سی و دوم هم از وضعیت مشخصی برخوردار نیستند و شرایط این بخش‌ها در حالی نامعلوم است که تنها دو ماه زمان مفید برای برگزاری سی و دومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر باقیمانده است.

نکته قابل توجه این است که علیرغم ذهنیت موجود در بین اهالی و خانواده تئاتر مبنی بر رسیدگی هر چه سریعتر و دقیق‌تر علی مرادخانی معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به وضعیت سی و دومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر، هنوز اقدام قابل استنادی در خصوص مهم‌ترین رویداد تئاتری کشور دیده نشده است.

مشخص نیست که در دو ماه زمان مفید باقیمانده چگونه برنامه ریزی یک ساله مورد نیاز برای برگزاری یک دوره از جشنواره، اجرا خواهد شد. در شرایطی که اقدام و برنامه ریزی امیدوارانه و محسوسی درباره بهبود وضعیت تئاتر و حل معضلات آن طی ماه‌های اخیر دیده نشده، امید است معاون هنری اقدام و برنامه ریزی‌های خود را در قبال تئاتر و جشنواره تئاتر فجر، در حد حرف و سخن باقی نگذارد.

چیزی که تاکنون از وضعیت تئاتر و بخصوص جشنواره تئاتر فجر برآورد می‌شود این است که تئاتر فجر قربانی تغییر مدیران و مسئولان فرهنگی و هنری و بلاتکلیفی در تصمیم گیری مدیران هنری است.