حمید رحمانی، کارشناس فرهنگی اداره‌کل مجامع، تشکل‌ها و فعالیت‌های فرهنگی معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به بحث‌هایی که همواره پیش از حضور ایران در نمایشگاه‌های مختلف خارجی در عرصه کتاب به خصوص نمایشگاه کتاب فرانکفورت مطرح می‌شود و همچنین گزارش‌هایی که معمولاً نمایندگان حاضر در این نمایشگاه‌ها ارائه می‌کنند، گفت: بحثی که پیرامون نمایشگاه امسال کتاب فرانکفورت مطرح شد، موضوع کپی‌رایت بود. ممکن است کپی‌رایت از نظر ترویج علم و فرهنگ مفید باشد، اما در اقتصاد نشر امروز جایگاه خیلی پائینی دارد.
رحمانی با استناد به پژوهش‌هایی که در این زمینه انجام داده است، اضافه کرد: در زمان مبادله رایت کتاب، ما از 100 درصد ارزش کالا و محصول فرهنگی به نام کتاب، فقط 7 درصد آن را مبادله می‌کنیم و می‌فروشیم. در واقع وقتی شما رایت یک کتاب را می‌فروشید، فقط 7 درصد پشت جلد آن را دارید معامله می‌کنید. در این ماجرا نه ناشر خیلی سود می‌برد و نه نویسنده و قضیه فقط به اینجا ختم می‌شود که آن طرف توانسته است علمی را ترویج کند. همین. شاید در دهه‌های 60 و 70 که کتابی مهم آن طرف دنیا منتشر می‌شد، ما مجبور می‌شدیم رایت آن را بخریم، اما الان ما دیگر چیزی به نام صنعت نشر نداریم، بلکه ما تکنولوژی نشر داریم.
وی که بیش از 20 سال است در اداره‌کل مجامع، تشکل‌ها و مجامع فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مشغول فعالیت است و خود در 10 نمایشگاه معتبر خارجی کتاب از جمله 6 دوره نمایشگاه کتاب فرانکفورت حضور داشته است، سپس گفت: امروزه در فعالیت‌های بین‌المللی حوزه نشر باید اصل را بر بازاریابی گذاشت؛ اگر ناشری مطمئن باشد که می‌شود کتابی را به هر زبانی که بخواند ترجمه کند و آن ترجمه خریدار دارد، مطمئناً آن را تولید می‌کند.
رحمانی با ذکر مثالی تاکید کرد: اگر ناشر بزرگی مثل «مک گروهیل» یک کتاب مکانیک را به زبان انگلیسی منتشر می‌کند، چنانچه بداند همین کتاب را در دانشگاه‌های فرانسه هم تدریس می‌کنند، دیگر نمی‌رود رایت آن را بفروشد، بلکه بلافاصله آن را به زبان فرانسه ترجمه می‌کند و به جای آن 7 درصد، از 100 درصد گردش مالی کتابش بهره می‌برد. حتی اگر چنین ناشری بداند کتابش در ایران با اقبال مواجه می‌شود، خودش راساً آن را به زبان فارسی ترجمه می‌کند و از همه گردش مالی کتابی استفاده می‌کند، نه اینکه برود رایت آن را بفروشد.
این کارشناس مسائل فرهنگی همچنین گفت: در عصر تکنولوژی نشر، دیگر مسائلی مثل فیزیک نمایشگاه، غرفه، عرضه مستقیم، هزینه، زمان و حضور فیزیکی در نمایشگاه، محلی از اعراب ندارند و اساساً مطرح نیستند. همین امسال در نمایشگاه کتاب فرانکفورت، دعوا بر سر این بود که به اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران 80 متر غرفه داده‌اند، ولی موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی 200 متر برداشته است و یا اینکه پارسال به اتحادیه غرفه نداده‌اند و قس علی هذا. این بحث‌ها در عصر تکنولوژی نشر، دگر هیچ معنایی ندارند و شما می‌توانید بدون لحاظ کردن این مسائل که معمولاً برای ما بسیار بزرگ می‌شوند، کارهای خیلی موثرتری انجام دهید.
وی با تصریح بر این مسئله که نهادهایی مثل اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران، موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی و حتی وزارت ارشاد، هیچکدام کارشناسان خبره‌ای برای حضور در نمایشگاه‌هایی مثل نمایشگاه کتاب فرانکفورت ندارند، یادآور شد: دوره مبادله رایت گذشته است و حالا که ما در دوره آن سودی هم از مبادله رایت نبردیم، باید خودمان را آماده کنیم که با کپی رایتِ e- book جلو برویم، چرا که نشر دنیا به این سمت می‌رود.
کارشناس فرهنگی اداره‌کل مجامع، تشکل‌ها و فعالیت‌های فرهنگی معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در پایان با یادآوری ماجرای تلخی که برای حضور یکی از نویسندگان کشورمان در نمایشگاه امسال کتاب فرانکفورت روی داد، گفت: ما می‌توانستیم خیلی راحت مشکلی را که برای آقای ابراهیم حسن‌بیگی (نویسنده) در نمایشگاه کتاب فرانکفورت به وجود آمد، با ابزار تکنولوژی حل کنیم. به این ترتیب که در زمانی که می‌خواستند از کتاب ایشان در نمایشگاه رونمایی کنند، آقای حسن‌بیگی از طریق ویدئو کنفرانس به برنامه می‌آمد. اینطوری خیل راحت این مشکل حل می‌شد و نه ایشان ناراحت می‌شد، نه وقتشان از بین می‌رفت نه هزینه اضافه مادی و معنوی برای کشور به وجود می‌آمد.
نظر شما