نجفقلی حبیبی، دبیر علمی سی و یکمین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در گفتگو با خبرنگار مهر، با بیان اینکه «داوری کتاب سال در حال انجام است و در زمان خودش یعنی دهه فجر برگزار می‌شود» به این سئوال که «با توجه به عُرف چند سال اخیر در معرفی نشدن اثر یا آثار برگزیده در گروه ادبیات داستانی، آیا می‌توان امیدوار بود در دوره جدید تغییری در این وضعیت که به یک روال تبدیل شده است، به وجود بیاید؟» اینگونه پاسخ گفت: من هم از دوستان پرسیدم که چرا در این گروه، اثری برگزیده نشده است که گفتند اثری نبوده که امتیازاتی را که در آئین‌نامه جایزه قید می‌شود، کسب کند.
وی افزود: البته فقط ادبیات داستانی این وضعیت را نداشته و تعداد قابل توجهی از کتاب‌هایی که در رشته‌های دیگر بوده‌اند، اثر برگزیده به خود ندیده‌اند. اتفاقاً خوب است که شما این را می‌پرسید؛ چون به این نتیجه منجر می‌شود که از عزیزانِ بزرگوار اهل قلم خواهش بشود که وقت بیشتری بگذارند و همت بیشتری بکنند و کتاب‌های ارزشمندی خلق کنند. نمی‌توان کتاب‌های عادی را برگزیده کرد. اینکه چون کتابی بهتر از فلان کتاب وجود ندارد، پس جایزه را به آن کتاب بدهیم، نمی‌شود. چون معیارهایی هست و بر اساس آنها آثار را می‌سنجند و اگر این معیارها را نداشت، طبیعتاً برگزیده نمی‌شود.
حبیبی که بنا به اعتبار حکم دبیری جایزه کتاب سال، دبیر سایر جوایز دولتی حوزه کتاب هم هست، ادامه داد: من این مسئله را که درباره جایزه جلال هم رخ داده است، جویا شدم و از دوستان پرسش کردم که در این مورد هم گفتند هیچ کتابی ـ در حوزه ادبیات داستانی ـ نبوده که در شان اثر برگزیده این جایزه باشد. در هر حال بنده به عنوان دبیر جایزه کتاب سال و دیگر جوایز از اهل قلم استدعا می‌کنم که کوشش کنند و همتشان را به خرج دهند که آثار ارزشمندی به وجود بیاورند.
وی در پاسخ به این سئوال که «پس ما شاهد چه تفاوتی در جایزه کتاب سال در دوره جدید خواهیم بود؟» گفت: آنچه که انجام شده، از قبل انجام شده و منی که دو روز است آمده‌ام، نمی‌توانم کار بزرگی که یک سال وقت لازم دارد، انجام دهم، اما سعی خواهم کرد که سبک و سلیقه و گرایش سیاسی در جایزه کتاب سال دخالت نداشته باشد که متاسفانه این مسئله گاهگاهی در این جایزه وجود داشته است و مثلاً رتبه کسی را که خط و ربطش با این مجموعه سازگار نبوده؛ در حالی که کتاب اثر خوبی بوده و امتیاز بالا هم کسب کرده، تنزل داده‌اند. حالا یا اثر دیگری را جایگزین او کرده باشند یا نکرده باشند. کتاب نباید مورد غضب جریان‌های سیاسی داخل کشور باشد و به عقیده من اگر این مسائل وارد حیطه بررسی آثار نشود، اهل قلم شاید بیشتر از اینها برای خلق آثار بهتر تشویق شوند.
دبیر جایزه کتاب سال همچنین در پاسخ به این سئوال که «آیا شما هم در راستای برخی سیاست‌های معاونت فرهنگی که هدفشان شفاف‌سازی است، تصمیم دارید اسامی داوران جایزه کتاب سال را به طور کامل اعلام کنید؟» گفت: بحث در این باره خیلی پردامنه است؛ دو ـ سه نفر از داوران سابق کتاب سال به من زنگ زدند که ما به این خاطر در دو ـ سه دوره اخیر نیامده‌ایم چون اسم‌ها را می‌دهند بیرون و در این شرایط ما تحت فشار قرار می‌گیریم. خیلی از داورها چنین وضعیتی دارند. البته عده‌ای هم معتقدند همه امور باید شفاف باشد، اما اگر این شفافیت به قیمت رنجیده خاطر شدن داوران و کناره‌گیری آنها از همکاری با جایزه کتاب سال تمام شود، شاید خیلی ضرورت نداشته باشد.
حبیبی در عین حال با بیان اینکه ما هنوز در این باره (اعلام اسامی داوران جایزه کتاب سال) تصمیم خاصی نگرفته‌ایم، اما نظر شخصی خودم این است که اسامی را اعلام نکنیم، با این حال تاکید کرد: اتفاقاً به نظرم این بحث‌ها که از طرف موافقان و مخالفان اعلام نام داوران مطرح می‌شود، یک جدال فرهنگی قشنگ است؛ چون به اینجا منجر می‌شود که در جامعه مشخص خواهد شد که آیا اسامی داوران اعلام بشود یا نشود؟ چنانچه اکثریتی از اهل فن نظرشان بر اعلام اسامی داوران باشد، ما آن را می‌پذیریم و چنانچه برعکس هم باشد، باز ما با آن نظر موافق هستیم.
وی همچنین درباره احتمال افزوده شدن بخش یا بخش‌هایی تازه به جایزه کتاب سال گفت: مسئله فلسطین همواره برای ما مهم بوده است و از آنجا که سازمان ملل متحد سال 2014 را سال همبستگی جهان با ملت فلسطین اعلام کرده است، به ما در افزودن بخش ویژه فلسطین به جایزه کتاب سال انگیزه می‌دهد. البته هنوز در این باره به نتیجه نرسیده‌ایم و باید بررسی کنیم و ببینیم در این چند سال اخیر چه تعداد کتاب در حوزه فلسطین تالیف یا ترجمه شده است و در صورتی که تعداد قابل ملاحظه‌ای باشد، این کار را خواهیم کرد.
نظر شما