لزوم ایجاد و توسعه سامانه های جمع آوری فاضلاب در گیلان/ بانک توسعه اسلامی گامی در راستای سرمایه گذاری موثر

به گزارش خبرنگار مهر، با گسترش شهر نشینی و افزایش جمعیت ایجاد امکانات متناسب با رشد شهر نشینی امری اجتناب ناپذیر است بنابراین ایجاد و توسعه تصفیه خانه ها و سامانه های جمع آوری فاضلاب از مهمترین طرح ها شهرسازی است.

با توجه به اهمیت موضوع خبرنگار مهر گفتگوی با " حمید روشن روان " مدیر عامل آب و فاضلاب شهری در این زمینه انجام داده است، آنچه می خوانید حاصل این گفتگو است.

مهر – در حال حاضر گیلان به لحاظ آبرسانی در مقایسه با استان های دیگر کشور چه جایگاهی دارد؟

روشن روان: در استان 48 شهر زیر پوشش خدمات آب و فاضلاب است، جمعیت برخوردار از  آب آشامیدنی 99.75 درصد و میانگین کشوری برای برخورداری 99 درصد است.

در گیلان از مجموع 2.5 میلیون نفر جمعیت خوشبختانه یک میلیون و 600 هزار نفر زیر پوشش شرکت آب و فاضلاب شهری استان هستند. 

مهر- در حال حاضر چند طرح عمرانی نیمه تمام دارید و مهمترین طرح عمرانی نیمه تمام در حوزه شهری در کدام شهرها واقع شده اند؟

روشن روان: برخی طرح های زیر بنایی همچون آب و فاضلاب یکساله و برخی دیگر که اصلی هستند در قالب چهار تا پنج سال تعریف می شوند.

در حال حاضر 197 پروژه فعال آب و فاضلاب در سراسر استان وجود دارد که161 پروژه در حوزه آب و 36 پروژه در حوزه فاضلاب است.

این پروژه ها را نمی توان نیمه تمام لقب داد بلکه طرح های دنباله داری هستند که باید به تدریج طبق اهدافی که در موافقت نامه این طرح ها لحاظ شده اجرا شوند.

مهمترین طرح های آبرسانی به شهرهای گیلان می توان به  (رشت، خمام و انزلی )، (صومعه سرا، فومن، شفت، ماکلوان، تولم شهر و روستاهای مسیر )، طرح آبرسانی به آستارا از رودخانه آقچای و چلوند، آبرسانی به حوزه شرق گیلان از سوی شرکت اب منطقه ای استان در حال انجام است. تامین آب آشامیدنی شهر رشت نیز با تکمیل تاسیسات در دستور کار است.

طرح های فاضلاب در 11 مرکز شهرستان گیلان در حال اجرا است. برای پنج مرکز شهرستان دیگر استان تلاش وافری انجام گرفته تا بتوان با دریافت دریافت اعتباری شهرستان های رودبار، ماسال، رضوانشهر، املش و سیاهکل وارد فاز اجرایی شوند.

مهر- روند اجرای طرح های آب و فاضلاب استان را چگونه ارزیابی می کنید یا بطور کلی بفرمائید چه مشکلاتی مانع اجرای این طرح ها هستند؟

روشن روان: پروژه های عمرانی در بیرون از محدوده شهرها مشکلات کمتری دارند.  به دلیل مسائل ترافیکی، هماهنگی های که در شهر برای کند و کاری و اجرای پروژه ها در معابر شهری نیاز بوده معمولا این مشکلات بیشتر است.

مشکلات حادی که در راستای اجرای پروژه ها اتفاق می افتد عدم تزریق به موقع نقدینگی است. اگر هماهنگی لازم بین دستگاه های خدمات رسان، سازمان های نظارتی و پلیس برقرار نباشد، مشکلات ترافیکی منجر به تعطیلی پروژه می شود

تدارک کالا برای پروژه ها و همچنین مدیریت و نظارت قوی بر اجرای پروژه ها خیلی اهمیت دارد. کارفرما باید یک حس مسئولیت پذیری در برابر مردم داشته باشد و طبق تقویم زمانی مشخص کار را به اتمام برساند تا مردم کمترین رنج را متحمل شوند.

پروژه عمرانی یک موجود زنده است بنابراین باید به تمام جوانب این مهم رسیدگی شود. زمان اجرای پروژه یکی از مهمترین فاکتورها در گیلان است، اعتبارات عمرانی گیلان را باید همانند استان های سردسیر در فصول بهار و تابستان اختصاص دهند.

هر ساله اواخر مرداد و اواسط شهریور ماه باران های شدید در استان شروع می شود. شرایط جوی بر روی آهنگ اجرای پروژه های عمرانی تاثیر منفی دارد.

وقتی بارندگی باشد پیمانکار قابلیت و کارایی خود را از دست می دهد، ماشین آلات آنطوری که باید و شاید نمی توانند کار کنند.

مهر – حضرتعالی به عنوان متولی آب و فاضلاب چگونه مشکلات و معضلات را پیگیری می کنید تا طرح ها در زمان مقرر به بهره برداری برسند؟

روشن روان: برای اجرای طرح ها نخستین کار انتخاب یک سیستم نظارتی قوی، متخصص، متعهد و مسئول و سپس تعریف یک برنامه زمان بندی واقع بینانه برای پروژه است.

برای لوله گذای آب و فاضلاب در مرکز استان و سایر شهرها به فاکتورهای همچون ترافیک، رفت و آمد، انتظارات مردم، تاسیسات زیر زمینی، تراکم جمعیت و غیره باید توجه شود.

مهر – شرکت آب و فاضلاب شهری برای تسریع در روند اجرای شبکه ها دفع فاضلاب تلاش کرده است تا با جذب کمک های بانک توسعه اسلامی بخشی از مشکلات اعتباری این پروژه را رفع کند آقای روشن روان بفرمائید این بانک تاکنون چقدر وام برای انجام این کار پرداخت کرده است؟

روشن روان:  استان گیلان وقتی از موقعیت طلایی بانک جهانی در سال های 85 تا 89  استفاده کرد دیگر فرصتی برای استفاده از وام های بین المللی برای استان فراهم نبود.

در قانون بودجه سال 93 ردیف وامی برای اجرای طرح های فاضلاب در پنج شهر گیلان شامل آستانه اشرفیه، لنگرود، لاهیجان، رودسر و صومعه سرا درج شده است.

در این راستا هیئت عالی رتبه مهندسان بانک توسعه اسلامی از طریق وزارت نیرو و شرکت آب و فاضلاب کشور با هدف بررسی وضعیت شهرهای مزبور به گیلان سفر خواهند کرد.

بانک توسعه اسلامی 100 تا 150 میلیون یورو برای اجرای این طرح ها  اختصاص می دهد. این اعتبار به تناسب حجم پروژه ها،  جمعیت شهرها و سایر فاکتورها توزیع خواهد شد.

زمان اجرای این پروژه ها برای بانک توسعه اسلامی بسیار حائز اهمیت است. کارشناسان این بانک در تمامی مناقصه ها حضور پیدا می کنند تا روند برگزاری مناقصه ها بر اساس استانداردهای بین المللی ( استاندارد فیدیک ) صورت گیرد.

بانک توسعه اسلامی برای کنترل پروژه ها دفاتری در تهران و رشت مستقر می کند. هماهنگی بین دستگاه ها برای بانک توسعه اسلامی خیلی اهمیت دارد.محدود استان های در کشور توانسته اند از تسهیلات بانک توسعه  اسلامی استفاده کنند.

باید از فرصت بانک توسعه اسلامی به نحو ممکن بهره گیری شود. هر چقدر عملکرد شرکت آب و فاضلاب و استان در جذب اعتبارات بانک توسعه اسلامی بهتر باشد بانک با نظر مثبت تر در سرمایه گذاری ها و پرداخت وام های بعدی مساعدت خواهد کرد.

مهر - برای اجرای این طرح ها  غیر از ردیف های عمرانی و وامی آیا از محل فروش اوراق مشارکت و فاینانس هم استفاده می کنید؟

روشن روان:  شرکت آب و فاضلاب استان در این سال ها که به نحوی با کمبود منابع عمرانی و  مالی مواجه بود اوراق مشارکت به کمک اجرای طرح های این شرکت  آمد.

اوراق مشارکت ( اوراق قرضه)  اوراقی که دولت از طریق بانک های عامل می فروشد و مردمی که تمکن مالی خوبی دارند این اوراق را خریداری و سود سهام  که معمولا 20 درصد است ماهانه به حساب دارندگان اوراق واریز می شود و قابل فروش در هر مقطعی که دارنده اوراق تمایل داشته باشد، قابل اجرا است.

شرکت آب و فاضلاب استان در سال 91 تنها دستگاه اجرایی استان بود که از 35 میلیارد تومان اوراقی که در قانون بودجه خود پیش بینی کرده بود، 17.5 میلیارد تومان محقق شد.

بنابراین 100 درصد پول اوراق مشارکت جذب و در پروژه آبرسانی صومعه سرا از ماکلوان، فاضلاب لاهیجان و فاضلاب انزلی هزینه شد.آهنگ کند اجرای طرح های عمرانی آب و فاضلاب که ناشی از نبود اعتبارات عمرانی بود، اوراق مشارکت جبران کرد.

در سال 92 نیز با حمایت نمایندگان مجلس شورای اسلامی 86 میلیارد تومان اوراق در پروژه ها برنامه ریزی شده است که تاکنون هفت میلیارد تومان از این  اوراق دریافت شده است.

وی اظهار امیدواری کرد مردم استان و کشور از این کار خوب استقبال کنند و با خرید اوراق باعث تسریع در اجرای پروژه های عمرانی شوند.

فاینانس هم یک روشی است که سرمایه گذاری پروژه ای را اجرا می کند و سپس از محل در آمدهای حاصل از پروژه می توان هم به هزینه های خود و هم به سود منطقی که مد نظر است، برسد.

در چند سال اخیر گیلان پایلوت اجرای طرح های بخش خصوصی در کشور بوده است. در سال 78 که تصفیه خانه بزرگ آب آشامیدنی گیلان در سنگر رشت افتتاح شد دیگر چنین پروژه ای در استان به مرحله اجرا در نیامد.

طی دو سال اخیر به روش " بی او تی " تصفیه خانه ای در سنگر رشت در حال اجرا است، دولت در این کار نقش چندانی ندارد. سرمایه گذار بخش خصوصی از صندوق توسعه ملی، دریافت وام از بانک های بخش خصوصی و سرمایه خود این طرح را اجرا خواهد کرد.

عملیات تصفیه خانه مدرن و بزرگ در رشت با سرمایه گذاری افزون بر 168 میلیارد تومان ساخته می شود، هشت میلیارد و 500 میلیون تومان اعتبار از محل " بی او تی " جذب و در اختیار  پیمانکار قرار می گیرد.

مهر – هزینه تولید هر متر مکعب آب در استان چقدر است و با چه قیمتی به دست مشترکان می رسد، سرانه مصرف آب در استان چقدر است؟

روشن روان: قیمت تمام شده هر متر مکعب آب که معادل هزار لیتر بوده ( هزار بطری یک لیتری آب معدنی ) 720 تومان و چیزی که از مردم دریافت می شود یک سوم یعنی 250 تومان است.

سرانه مصرف آب در مناطق شهری استان به ازای هر نفر 170 لیتر است، سرانه مصرف آب در کشور سوئد 170 لیتر و سرانه مصرف آب در ایران 265 لیتر است.

هم اکنون 401 هزار مشترک آب آشامیدنی ( 555 هزار خانوار )  زیر پوشش شرکت آب و فاضلاب شهری استان هستند.با توجه به در پیش بودن تابستان بسیار سخت و طاقت فرسا مردم در مصرف بهینه آب نهایت تلاش را داشته باشند.