ترکیه، مدل پوتین-مدودوف و مانع بزرگی به نام تاریخ

در حالیکه رسانه ها از آغاز به کار حزب عدالت و توسعه به دستور "رجب طیب اردوغان" نخست وزیر فعلی و رئیس جمهور آتی ترکیه، برای یافتن رئیسی جدید برای این حزب گزارش می دهند "عبدالله گل" رئیس جمهور فعلی ترک ها روز گذشته اعلام کرد که پس از پایان دوره ریاست جمهوری به حزب حاکم عدالت و توسعه باز می گردد.

عبدالله گل یکی از موسسان این حزب محسوب شده و از محبوبیت خوبی میان اعضای آن برخوردار است. گل در حالی از بازگشت خود به حزب عدالت و توسعه سخن می گوید که در ماه های گذشته و در زمان اعلام نامزدی اردوغان برای انتخابات ریاست جمهوری، وی اعلام کرده بود که "مدودوف اردوغان نیست و حاضر نیست بار دیگر به حزب عدالت و توسعه بازگردد."

دوره ریاست جموری عبدالله گل در تاریخ 27 آگوست به پایان می رسد و یک روز قبل از آن نشست حزب عدالت و توسعه برای انتخاب رئیس جدید برگزار می شود. با توجه به آنکه رئیس جمهور ترکیه نمی تواند عضو هیچ یک از احزاب سیاسی ترکیه باشد بنابراین گل نمی تواند به ریاست این حزب برسد یعنی در صورت بازگشت گل به حزب پس از پایان دوران ریاست جمهوری وی نمی تواند ریاست عدالت و توسعه را بر عهده بگیرد.

البته گل می تواند پیش از تاریخ 27 آگوست از سمت ریاست جمهوری استعفا دهد و بدین ترتیب در جلسه روز 26 آگوست به عنوان رئیس حزب عدالت و توسعه انتخاب شود اما مقامات حزب عدالت و توسعه اعلام کرده اند که گل چنین تصمیم را ندارد.

در این میان نظر به آنکه با رفتن اردوغان به پست ریاست جمهوری، پست نخست وزیری ترکیه نیز خالی می شود بنابراین عدالت و توسعه باید فردی را به ریاست انتخاب کند که دست کم برای یک سال آینده بتواند نخست وزیر ترکیه نیز باشد. گل عضو مجلس ترکیه نیست بنابراین در صورت ریاست بر حزب عدالت و توسعه نیز نمی تواند سمت نخست وزیری را بر عهده بگیرد. این بدان معناست که گل برای رسیدن به سمت نخست وزیری باید تا انتخابات پارلمانی آتی که در سال آینده برگزار می شود صبر کند.

بر همین اساس دست کم تا یک سال آینده گل نمی تواند ریاست حزب عدالت و توسعه و همچنین نخست وزیر ترکیه را در دست بگیرد. پیشتر "احمدعلی شاهین" معاون حزب عدالت و توسعه در مورد سرنوشت ریاست این حزب گفته بود: گل و اردوغان در مورد این موضوع گفتگو خواهند کرد و تصمیم نهایی در این رابطه بعد از گفتگوی آنها اتخاذ می شود. من به عنوان کسی که رئیس جمهور را از نزدیک می شناسد می گویم که گل قطعا از تصمیمی که در پایان رایزنی ها اتخاذ شود تبعیت خواهد کرد.

وی در مورد رئیس آتی حزب نیز با توجه به وضعیت موجود در ترکیه نیز گفته بود: به احتمال زیاد یکی از چهار معاون فعلی نخست وزیر این سمت را عهده دار خواهند شد، ولی ما در درجه اول علاقه داریم که عبدالله گل این سمت را عهده دار شود.

بر اساس این گزارش، علی باباجان، امرالله ایشلر، بلند آرینک، و بشیر آتلای چهار معاون نخست وزیر ترکیه هستند که اگر روند تحولات سیاسی ترکیه به همین منوال پیش برود و گل پیش از تاریخ 27 آگوست از سمت خود استعفا ندهد، یکی از آنها به عنوان رئیس حزب عدالت و توسعه معرفی می شود.

شاهین چند ماه قبل در این رابطه گفته بود: حزب آرزو می کند که گل این سمت را بپذیرد. فکر نمی کنم آقای رئیس جمهور (عبدالله گل) توصیه دوستان خود و همچنین نتیجه رایزنی های مقامات حزب را نپذیرفته و با آن مخالفت کند.

بدین ترتیب در صورتیکه اردوغان تا پایان دوره ریاست جمهوری خود در این پست بماند و پیش از آن استعفا ندهد، عدالت و توسعه می تواند شاهد نوعی پوست اندازی و ظهور رهبران جدید در راس خود باشد.

نظر به آنکه اغلب نمایندگان حزب عدالت و توسعه در مجلس با توجه به محدودیت دوره های نمایندگی نمی توانند در انتخابات سال آینده شرکت کنند به احتمال زیاد و در صورتیکه تغییری در قانون محدودیت تعداد دوره های نمایندگی ایجاد نشود، چهره های جدیدی وارد عرصه سیاست ترکیه خواهند شد.