تحلیل محتوای تواقفنامه ژنو +جدول

 

وزن تعهدات
مساله ای که روز آخر مذاکرات ژنو مورد اختلاف طرفین قرار گرفته بود و چانه زنی طرفین را تا ساعت 5 صبح روز شنبه ادامه داد متوازن کردن تعهدات بود. پذیرفتن حق غنی سازی برای ایران- درباره میزان و درصد غنی سازی ایران پیش تر اعلام کرده بود انعطاف خواهد داشت اما زیر بار تعلیق نخواهد رفت- اصلی ترین محور این توافقنامه بود. غرب بعد از ده سال عملا حق غنی سازی در خاک ایران را به رسمیت شناخت. « ایران اعلان می‌کند که در طول این بازه 6 ماهه، غنی سازی بالای 5 درصد نخواهد داشت»، این تعهد در ردیف تعهدات ایران آمده است اما در دل این واژه ها حق غنی سازی برای ایران به رسمیت شناخته شده است. از جمله اینکه در بندی دیگری هم ذکر شده است ایران به فعالیت‌های تحقیق و توسعه‌ تحت نظارت خود ادامه خواهد داد.  عملا بخش هایی از تعهدات ایران در حوزه نظارت که مربوط بازرسی آژانس است – از بخش ارائه اطلاعات مروبط به طرح و نقش های ایران برای تاسیسات هسته ای به آژانس- پیش از انجام این توافق هم انجام می شد؛ همچنین در توافقنامه ای که بین سازمان انرژی اتمی ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی- 6 و 7 آبان در تهران بین صالحی و آمانو- امضا شد اجازه بازدید و بازرسی از تاسیسات آب سنگین اراک به بازرسان آژانس داده شده بود.
نگران بر دواطلبانه بودن
آنچه در متن توافقنامه مشهود است تاکید بر داوطلبانه بودن اقداماتی است که ایران و غرب نسبت به یکدیگر قرار است انجام دهند. «ایران به صورت داوطلبانه اقدامات زیر را در دستور کار قرار خواهد داد» و «گروه E3+3 به صورت داوطلبانه اقدامات زیر را در پیش خواهد گرفت» دو جمله کلیدی در این متن توافقنامه است. اما کلمه کلیدی دیگر در این متن این است که بعد از ذکر تعهدات ایران، اعلام شده است «در مقابل» گروه 3+3 به صورت دواطلبانه اقدامات زیر را در پیش خواهد گرفت. به این ترتیب اقدامات ایران مقدم بر تعهدات غرب قرار می گیرد و  به تعبیر دیگر نقدتر از تعهدات غرب است. لذا جای نگرانی است که مثل توافق سعدآباد بعد از برداشتن گام های اعتماد ساز، غرب به صورت دواطلبانه زیر تعهدات خود بزند. البته کمحمد جواد ظریف به این نگرانی در یکی از نشست های خبری خود پاسخ داده و گفته است در صورتی که غرب از اجرای تعهداتش سرباز بزند، بازگشت به مرحله پیش از توافق ژنو، برای ایران محفوظ است.
زمانبندی تعهدات
به غیر از مقطع زمانی شش ماهه که موضوع اجرای این توافقنامه است، یک مقطع زمانی سه ماهه برای ایران در نظرگرفته شده است. در بخش نظارت ها گفته شده است اطلاعات در مورد معادن و شرکت‌های نورد اورانیوم و اطلاعات در مورد مواد منبع  ظرف مدت 3 ماه پس از پذیرش انجام این اقدامات، فراهم می‌گردد.  برای غرب آن مقطع شش ماهه فقط در یک جای دیگر تعهداتش تکرار شده است.  «پرداخت حق‌التدریس دانشگاه‌ها و کالج‌های خارجی که دانشجویان ایرانی در آنها تحصیل می‌کنند، تا سقف مدت زمان توافقی 6 ماهه»
واژه های کلیدی متضاد
نکته کلیدی این تواقفنامه بحث به رسمیت شناختن حق غنی سازی ایران است. در متن توافقنامه 7 بار از واژه ترکیبی غنی سازی استفاده شده است و در مقابل آن 15 بار از واژه تحریم استفاده شده است. 4 بار از نام کشور آمریکا استفاده شده؛ در دو مورد الزاماتی را برای آمریکا تعیین کرده و در 30 مورد نام ایران در این توافقنامه آمده است. عنوان 3+3 در این توافقنامه 3 بار ذکر شده است.