جامعه ایران بعد از جنگ دچار تب و لرز شد/ قرار نبود زندگی آرنولد و همسرش را بسازیم

به گزارش خبرنگار مهر، محمد مهدی عسگرپور کارگردان فیلم «میهمان داریم» در نشست نمایش و بررسی این فیلم که شامگاه دوشنبه پنجم آبان ماه در دانشگاه شهید بهشتی به همراه عوامل این فیلم برگزار شد درباره طرح اولیه این فیلم گفت: این طرح را منوچهر محمدی تهیه کننده فیلم به من ارائه کرد. او معمولا طرح اصلی فیلم هایی را که تهیه می کند خودش بر عهده دارد و این طرح را هم خودش نوشته بود و من در یک کلام باید بگویم که از این طرح خوشم آمد.

جامعه در تقاطع بین آرمانگرایی و واقع گرایی دچار تب و لرز شده

وی در ادامه درباره این طرح و موضوع فیلمنامه «میهمان داریم» بیان کرد: من مثل بسیاری از دوستان دیگر همیشه یک دغدغه ذهنی داشتم. ما یک دوره آرمانگرایی خاصی را پشت سر گذاشتیم. دوره انقلاب و بعد از آن جنگ که شاید شبیه آن را در نقاط دیگر دنیا نتوانیم پیدا کنیم اما جامعه ما بعد از این آرمانگرایی با واقعیتی مواجه شد و در تقاطع بین آرمانگرایی و واقع گرایی دچار تب و لرز شد و چندان نتوانست موفق وارد دنیای واقع گرایی شود.

کارگردان فیلم «میهمان داریم» افزود: در این قضیه مدیران جامعه ما هم کمی مقصر بودند چون کسانی باید فعالیت می کردند تا جامعه را آماده کنند که با واقعیت های بعد از جنگ مواجه شود. جامعه ای که با واقعیت های روبرو نشده باشد مطمئنا درباره بسیاری از موارد دچار مسئله می شود.

عوارض بعد از جنگ در فیلم های ما کمتر گفته شده است

در ادامه منوچهر محمدی تهیه کننده فیلم «میهمان داریم» نیز درباره طرح خود و داستان این فیلم عنوان کرد: در حوزه سینمای دفاع مقدس تهیه کنندگان و کارگردانان بنا به سلایق خود به زوایای مختلفی از این حوزه می پردازند. من هم فکر کردم عوارض بعد از جنگ در فیلم های ما کمتر گفته شده است. همچنین در این فیلم مرز بین واقعیت و خیال شکسته می شود و افرادی از آن دنیا به این دنیا وارد می شوند. این برای من تجربه تازه ای بود که شاید در سینمای ما کمتر به آن توجه شده است.

وی با اشاره به خانواده ای که در فیلم حضور داشتند، بیان کرد: همچنین من در این فیلم خواستم خانواده ای را تعریف کنم که با مصائب جنگ دست و پنجه نرم کرده اند و پای مشکلات آن ایستاده اند و هنوز هم با مسائل جنگ درگیر هستند. زاویه سینمایی و چالش این موضوع برای من مهم بود.

در ادامه این نشست پرویز پرستویی در واکنش به سوالی درباره حضورش در فیلم های دفاع مقدسی که اکثر کارهای او را به خود اختصاص داده است، توضیح داد: بسیاری فکر می کنند اکثر کارهای من در حوزه دفاع مقدس است اما مساله برعکس است با این حال من این را کتمان نمی کنم که علاقه خاصی به این حوزه دارم چون من یک ایرانی هستم و همچنان که گفته شده است 8 سالی بر ما گذشته که نمی توان آن را فراموش کرد اگر چه در نظر بعضی این موضوع نخ نما شده است اما من فکر می کنم در حوزه دفاع مقدس بسیار کم کار کره ایم.

هر از گاهی که درگیر مسائل شخصی و دنیوی می شوم سراغ این فیلم ها می روم

بازیگر فیلم «میهمان داریم» اضافه کرد: کار کردن در حوزه دفاع مقدس لطف به بازماندگان و خانواده شهدا نیست بلکه ما از این طریق می توانیم نقبی بزنیم به دردهایی که در این روزگار با آن مواجه ایم. امروزه ما درگیر مسایلی هستیم که ما را به بیراهه می کشاند، این ماجرا نیز برای خود من به این شکل بوده است یعنی هر از گاهی که درگیر مسائل شخصی و دنیوی می شوم، فکر می کنم بد نیست که نقبی به این آدمها بزنم آدمهای پاک باخته ای که از زندگی خود گذشتند تا هم اکنون ما و شما روبروی یکدیگر بنشینیم.

بازیگر فیلم «آژانس شیشه ای» با اشاره به همکاری خود با عسگرپور و منوچهر محمدی گفت: این اولین تجربه من با محمد مهدی عسگرپور بود که امیدوارم آخرین آن نباشد. اما اولین کار من با منوچهر محمدی در سریال «خاک سرخ» بود و بعد از آن من همیشه در مورد محمدی گفته ام که او به تنهایی خودش یک اتاق فکر است. به طور مثال احتمالا همه شما فیلم «مارمولک» را دیده باشید من فکر نمی کنم در ایران خود ما سابقه داشته باشد قبل از اینکه فیلمی ساخته شود و حتی با کارگردان فیلم صحبت شود با بازیگری که انتخاب کرده اند، صحبت کنند و این به خوش فکری منوچهر محمدی باز می گردد.

«مارمولک» درباره دزدی است که آخوند می شود

وی ادامه داد: محمدی قبل از اینکه «مارمولک» ساخته شود به من گفت که من فکری دارم که می خواهم آن را بنویسیم. آیا در این کار بازی می کنی و بعد در توضیح خود از داستانش بیان کرد که «داستان درباره دزدی است که آخوند می شود، همین» و بعد فیلم شکل گرفت و فکر می کنم اکثر شما هم فیلم را دیده باشید. امروز هم در جلسه ای به دوستان می گفتم خدا را شکر در هر خانه ای که می روید بعد از قرآن و حافظ یک «مارمولک» هم هست.

قبل از «میهمان داریم» حدود دو سال بود از بازیگری کناره گیری کرده بودم

پرستویی با اشاره به نقش حاج ابراهیم در فیلم «میهمان داریم» و چگونگی حضورش در این فیلم اظهار کرد: اینها اعتقادات قبلی من نسبت به محمدی بود و واقعیتی است که باید آنها را بیان کرد. قبل از اینکه فیلم «میهمان داریم» به من پیشنهاد شود من حدود دو سال بود که از بازیگری کناره گیری کرده بودم و نیاز به نوعی خودسازی داشتم. زمانی که این فیلم به من پیشنهاد شد و آقای عسگرپور به سراغم آمد من از آن استقبال کردم و با اعتقاد قلبی آن را پذیرفتم.

در ادامه این نشست عسگرپور در پاسخ به سوالی درباره ریتم فیلم که بعضی آن را کند خوانده بودند، گفت: ریتم کند یا تند، شی گرم یا سرد و یا هر چیز دیگری که در این قالب بررسی شود جزو امور نسبی هستندف بنابراین  باید بررسی کرد که واژه کند نسبت به چه چیزی ارزیابی می شود. این واژگان اطلاعاتی هستند که قبلا آنها را پردازش کرده ایم و من فکر می کنم هر بار از ریتم کند یا تند صحبت می شود باید آنها را توضیح داد. حال این فیلم زندگی یک مرد میانسال و همسرش را نشان می دهد که به تنهایی زندگی می کند و بعد به تدریج یکی از فرزندانشان هم به آنها اضافه می شود و در ادامه داستان کل اعضای این خانواده را می بینیم.

فیلم پلیسی نیست که ریتم تندی داشته باشد

کارگردان «اقلیما» اضافه کرد: بنابراین در این فیلم نه سر بریده ای دفن شده است و نه اسلحه ای و نه ماجرایی دارد که بخواهد از ریتم پلیسی در آن استفاده شود به خصوص اینکه وقتی این زن و مرد تنها هستند ریتم مناسب با زندگی آنها باید به همین شکل آورده شود. من پیش از این هم گفته ام که ما نمی خواستیم زندگی آرنولد و همسرش را بسازیم بلکه قرار بود زندگی حاج ابراهیم و همسرش را بسازیم.

این کارگردان با بیان اینکه فیلم دیگرش با عنوان «اقلیما» فیلمی معمایی بوده که در آن از ریتم تندی استفاده شده بود، گفت:  بنابراین خود من هم از ریتم تند استفاده کرده ام و ریتمی که برای این فیلم مناسب می دیدم با همین ضرباهنگ بود. شاید اگر شخصی دیگری این فیلم را کارگردانی می کرد آن را با ریتم دیگری می ساخت.

در ادامه پرستویی درباره نقش حاج ابراهیم و توضیح آن بیان کرد: حاج ابراهیم شخصیت پیچیده ای ندارد و آدمی است با همان مختصاتی که دیده می شود. تنها ویژگی ای که دارد این است که من در فیلم های دفاع مقدسی همیشه لباس این افراد را به تن کرده ام و حالا برای حاج ابراهیم این لباس به تن فرزندانم در فیلم شده است. حاج ابراهیم چندان دست نیافتنی نیست و مثل بسیاری دیگر زندگی ساده و سالمی دارد.

نظر می دهند که پایان باز شایسته فیلم های ارزشی نیست

در ادامه عسگرپور در پاسخ به سوالی درباره انتهای فیلم و پایان باز آن که مورد انتقاد برخی قرار گرفته بود، عنوان کرد: صحبت کردن درباره این موضوع کمی مشکل است زیرا شما به عنوان یک فیلمساز تمام تلاش خود را انجام داده اید که چنین چیزهایی را به ذهن بیننده ارجاع دهید. جدیدا بعضی از نظریه پردازان سینمایی که از نظر خودشان نظریه پرداز هستند، گفته اند که پایان باز شایسته فیلم های ارزشی نیست و من نمی دانم چطور دسته بندی کرده اند که به طور مثال فیلم های غیر ارزشی می توانند پایان باز داشته باشند.

وی اضافه کرد: با این حال در بحث پایان باز یا پایانی که شما را به ذهن خودتان ارجاع می دهد باید به موضوعی اشاره کرد. ما دورانی را گذراندیم که بخشی از ذهنیت ما به شرایط اجتماعی این دوران بر می گردد. خود من حدود چند هفته پیش با فیلم «میهمان» جشنواره پوسان بودم. میزبانان کره ای و حتی شرکت کنندگان خارجی این جشنواره هیچ کدام این سوال را درباره پایان فیلم از من نداشتند چون ذهنیتشان مثل ما صفر و صدی نیست. ذهن ما در این چند سال گذشته به شدت صفر و صدی شده است و دوست داریم هر فیلمی را به شکل قطعی سریعا متوجه شویم. مخصوصا در مورد موضوعات جدیدتر این چالش وجود دارد.

با در نظر گرفتن ارزش های خانواده مهمان فیلم را می توان حدس زد

این کارگردان سینما با اشاره به سوال هایی که از او درباره مهمان مورد نظر در فیلم می شده است، گفت: بعضی می گفتند که این مهمان فلان فرمانده و یا فلان شخص است و مواردی را حدس می زدند که هیچ ارتباطی با فیلم نداشت. من تمام تلاشم را کردم که در این فیلم فضایی ایجاد شود که شما بتوانید مهمانانی که در ذهن دارید پیدا کنید چون این خانواده دایره مشخصی از ارزش ها را دارد که با توجه به این ارزش ها نشانه ها و قرائنی که در فیلم آورده می شود می توان حدس هایی داشت.

عسگرپور اضافه کرد: اگر از نشانه ها و قرائنی که در فیلم می آید استفاده کنیم در حدس های خود به دو یا سه مورد بیشتر نمی رسیم. به طور مثال بیشترین گمان ها این بود که مهمان فیلم مقام معظم رهبری، امام زمان و یا فرشته مرگ است و غیر از اینها من مباحث دیگری ندیدم. این هم به خاطر همان دایره ارزشی این خانواده است من در فیلم خود سعی کردم کمی از جامعه ای که خودم هم در آن مشارکت دارم و تا حدودی صفر و صدی شده است و می خواهد شما به سرعت جواب دهید که چه کسی مهمان فیلم است، فاصله بگیرم.

وی در پایان سخنان خود بیان کرد: باید ذهن های خود را کمی بازتر کنیم و سریعا به دنبال این نباشیم که جواب مشخصی پیدا کنیم.