دیکتاتوری که مردم را به سالن تئاتر آورد/ «خانه واده» تاخیر داشت

به گزارش خبرنگار مهر، نمایش «خانه واده» نوشته و کارگردانی محمد مساوات شب گذشته ششم بهمن ماه در سالن سمندریان تماشاخانه ایرانشهر به صحنه رفت و در دو اجرای خود با استقبال مخاطبان همراه شد.

این نمایش در اجرای اول خود به دلیل تاخیر در آغاز اجرای نمایش «لندن، رم، تهران، آمستردام» به کارگردانی آروند دشت آرای و حضور داوران بخش بین الملل در اجرای آن نمایش با تاخیر 45 دقیقه‌ای همراه بود. «خانه واده» در اجرای اول قرار بود ساعت 18:15 دقیقه روی صحنه برود اما به دلیل دیر رسیدن داوران از اجرای قبلی ساعت 19 به صحنه رفت. ازدحام در اجرای اول این نمایش یکی دیگر از دلایل تاخیر در اجرا بود.

استقبال زیادی از هر دو اجرای این اثر نمایشی شده بود و تماشاگران تا سه ردیف جلو صندلی ها و پله های اطراف سالن نشسته بودند. به دلیل تاخیر در اجرای اول اجرای دوم این نمایش نیز با تاخیری 50 دقیقه ای همراه شد.

نمایش «خانه واده» داستان خانواده ای هفت نفری متشکل از پدر، مادر، سه فرزند، پدربزرگ و مادربزرگ را روایت می کند که تحت نفوذ شدید پدر خانواده قرار دارند و در دنیایی متوهم و غیر واقعی روزگار می گذرانند. مخالفت پسر بزرگ خانواده با پدر آغاز بروز اختلافات است. پدر خانواده هواپیمایی خیالی را به افراد خانواده اش هدیه می کند اما تنها این پسربزرگ است که بر توهمی بودن هدیه معترض شده و آغاز به مخالفت می کند. از این پس پسر بزرگ از خانواده حذف فیزیکی می شود و همه او را مرده می پندارند. از همین جا بحران آغاز شده و به تدریج افراد دیگر خانواده نیز سر به مخالفت و انکار واقعیتی که پدر برای آنها ترسیم کرده، می زنند.

«خانه واده» مساوات اثری بر پایه فرم و حرکات بدنی بازیگران است که البته متن نیز جایگاه ویژ ای در اثر دارد و نمایش تنها به حرکات فیزیکی بازیگران مبتنی نیست. این اثر نمایشی در نگاه کلان به نقد مساله دیکتاتوری و شستشوی مغزی افراد و حذف صداهای مخالف و معترض در جوامع مختلف می پردازد. خلاقیت در فرم و تفسیر و تاویل های متفاوتی که از اثر در ذهن مخاطب شکل می گیرد این نمایش را به یکی از آثار قابل تامل جشنواره بدل کرده است.

اصرار پدر به تحمیل باورهایش از سوی پسر بزرگ و سپس دختر خانواده با طغیان مواجه می‌شود. این نمایش این موضوع را تصویر می کند که در صورتی که افراد با دیدن واقعیت و تفکیک آن از توهم و خیال هویت خود را بازیافته و از زیر نفوذ پدر که نماد دیکتاتوری است، خود را بیرن می کشند گویا خانواده از هم می‌پاشد! این تعبیر می تواند به حکومت های مستبد بشری و دیکتاتوری ارجاع داده شود و کارگردان نیز تلاش کرده در بستر یک خانواده، جامعه ای دیکتاتورمآب را به تصویر بکشد.

نورپردازی، گریم مناسب، بازی های فکر شده، کارگردانی و میزانس های جذاب از دیگر ویژگی های مثبت این اثر نمایشی بودند اما تکرار بیش از اندازه برخی از مفاهیم که در اجرا به بازی بی هدف بازیگران روی صحنه و ارائه چند باره اکت های نمایشی می انجامید یکی از نکاتی بود که باعث کند شدن ریتم نمایش شده بود. البته مساوات در اجرای عمومی این اثر نمایشی را به مدت زمان 90 دقیقه به صحنه برده که در اجرای جشنواره  این مدت زمان به نزدیک 65 دقیقه رسیده بود.

یکی دیگر از ضعف هایی که در نمایش مخاطب را سردرگم می کرد دقایق آخر پرده پایانی کار بود چون با نظمی که مساوات در طول کار به میزانسن و طراحی حرکات بازیگران داده در پایان تماشاگر انتظار ندارد برای بیان بحران ذهنی و طغیان همه افراد خانواده شاهد این حجم از حرکات چرخشی و بدون نظم و غیرمتمرکز باشد. شاید اگر این نکات جزئی در کارگردانی و اجرای این نمایش رعایت می شد می توانستیم «خانه واده» را یکی از آثار ماندگار و به یادماندنی عرصه تئاتر بنامیم. 

در این نمایش بانی پال شوسرن (پدربزرگ) ‌، علی محمودی (مادربزرگ)‌، محمد علی محمدی (پدر)،‌احسان بهلولی (مادر)، اسماعیل گرجی (پسر بزرگ)،‌نیما نوری زاده (دختر) و مجید عسگری (پسر کوچک) بازی می‌کردند. یکی از نکات جالب «خانه واده» زن پوشی بازیگران مرد است چون با وجودیکه نمایش سه شخصیت زن دارد از هر سه این نقش ها توسط بازیگران مرد ایفا می شود.

رویا تیموریان، بهزاد فراهانی، دانیال حکیمی، کیهان ملکی، مسعود فرتن، آرش عباسی, ابراهمی پشت کوهی، آرزو افشار، بهروز بقایی و ... از جمله مهمانان این اثر نمایشی بودند.