ترکیه خواهان توازن در روابط با شرق و غرب است

به گزارش خبرگزاری مهر، در هفته های گذشته نشانه هایی از گرایش ترکیه به افزایش همکاری با روسیه به ویژه در زمینه انرژی نمایان شد. این در حالی است که اتحادیه اروپا خواهان همکاری ترکیه با این اتحادیه در خصوص اجرایی شدن تحریم های این اتحادیه علیه روسیه است. امری که موجب شده تا مقامات این اتحادیه از افزایش همکاری ترکیه و روسیه ابراز نگرانی کنند.

در پی سفر ماه های گذشته پوتین رئیس جمهور روسیه و ترکیه که نقطه عطفی در همکاری انرژی دو کشور به شمار می رود وی دستور ایجاد خط لوله انتقال گاز روسیه به اروپا از خاک ترکیه را داد که در هفته های گذشته مطالعات آن اجرایی شده است.

در همین راستا گفتگویی با پروفسور «علی فایق دمیر» استاد دانشگاه گالاتاسرای ترکیه و تحلیلگر مسائل منطقه انجام شده که در زیر مشروح آن آمده است

رئیس کمیسیون انرژی اتحادیه اروپا، در سفر خود به آنکارا، نگرانی اتحادیه اروپا در مورد انتقال گاز روسیه از خاک ترکیه را اعلام کرده بود. دلایل اصلی نگرانی اتحادیه اروپا از این اتفاق چیست؟

برای اتحادیه اروپا، افزایش تعداد کشوررهای تأمین کننده انرژی و به خصوص گاز در برابر روسیه اهمیت بسیاری دارد.  درخواست روسیه در سال ۲۰۱۴ مبنی بر انتقال گاز به اتحادیه اروپا از خاک ترکیه به جای بلغارستان، نقطه عطفی در این خصوص بود. افتتاح پروژه تاناپ یا همان انتقال گاز آذربایجان به اروپا (Trans-Anatolian Natural Gas Pipeline) که در تاریخ ۱۷ مارس ۲۰۱۵ و در شهر کارس ترکیه صورت گرفت، بُعد جدیدی از روابط بین ترکیه و اتجادیه اروپا را آشکار کرد. ماروس سفکوویچ، معاون رئیس کمیسیون اروپا، که در این مراسم افتتاحیه شرکت کرده بود، اظهاراتی در خصوص اهمیت امنیت انرژی و افزایش گزینه های تامین کننده انرژی برای کشورهای اتحادیه اروپا که سالانه ۴۰۰ میلیارد یورو صرف انرژی می کنند، بیان کرده بود. پروژه تاناپ، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. همکاری شرکت های غربی چه در مرحله تولید و چه در مرحله انتقال این پروژه، قطعا برای اتحادیه اروپا نکته مهمی است. سفکوویچ در مراسم افتتاحیه تاناپ، از تصمیم اتحادیه اروپا برای افزایش روابط خود در خصوص انرژی با ترکیه خبر داده بود. به خصوص صحبت های اتحادیه اروپا در مورد اهمیت ترکیه در استراتژی انرژی این اتحادیه، پاسخ بسیاری از پرسش ها و سیاست ها را می دهد.

نخست وزیر ترکیه، با وجود اختلافات شدید و تاریخی بین دو کشور، در ماههای گذشته همتای یونانی خود را به کشورش دعوت کرده بود. این دعوت از سوی برخی به عنوان تلاشی برای ایجاد همکاری میان روسیه، ترکیه و یونان و همچنین ایجاد فشار بر روی اتحادیه اروپا تلقی شد. نظر شما در خصوص این دعوت چیست؟

حتی با تغییر حکومت در یونان، نمی توان توقع بهبود روابط بین دو کشور در یک دوره زمانی کوتاه را داشت. یونان درگیر مسائل داخلی بسیار مهمی است و ترکیه نیز یکی از اولویت های سیاست خارجی این کشور است. اختلاف دو کشور در مورد قبرس، شاید مهمترین و اصلی ترین موضوع مورد اختلاف را تشکیل می دهد. بدون شک دعوت نخست وزیر ترکیه از همتای یونانی خود، از نظر روابط دو جانبه تاثیر زیادی دارد. روابط میان روسیه با یونان، قبرس جنوبی و ترکیه، برای طرفین اهمیت بالایی دارد و سیاست های روسیه، دارای اهمیت راهبردی است. ترکیه و یونان، به دلایل مختلفی با اتحادیه اروپا روابط تبره و تاری دارند به همین دلیل روسیه را به عنوان یک گزینه جایگزین می بینند. هم اروپا و هم روسیه، برای ترکیه و یونان اهمیت راهبردی و غیر قابل چشم پوشی دارند.

به نظر شما فعالیت های ترکیه در قبال منطقه اوراسیا، تنها از جنبه راهبردی اهمیت دارد؟ آیا ترکیه درصدد است از این فعالیت ها به عنوان ابزار جدیدی برای فشار علیه اروپا استفاده کند؟

ترکیه پس از فروپاشی شوروی، سیاست های ترک محور و با تمرکز بر منطقه اوراسیا اتخاد کرد. این سیاست ها با توجه به حرکت های منطقه ای و روابط بین المللی تنظیم و تقویت شد. سیاست های اوراسیا، با توجه به روابط ترکیه با روسیه و برخی از کشورهای تاثیرگذار، روز به روز ارزش بیشتری برای ترکیه پیدا می کند. از بدو تنظیم سیاست خارجی ترکیه، توجه و تاکید بر روابط با کشورهای غربی و ایجاد تعادل در روابط اهمیت بالایی داشته است. موقعیت ژئوپلیتیک غربی-شرقی ترکیه، باعث شده است تا تمامی طرفها سعی در بهره برداری از ترکیه داشته باشند. ترکیه نیز از این موقعیت خود، برای تنظیم روابط، موقعیت و ظرفیت های فیمابین استفاده می کند.

گفتگو: پیمان یزدانی