کتابخانه ملی مانند کتابخانه های عمومی از کارکرد خود خارج شده است

به گزارش خبرنگار مهر، دومین نشست هم اندیشی اساتید کتابداری، علم اطلاعات و دانش شناسی و مسئولان نهاد کتابخانه های عمومی کشور، با موضوع مجموعه سازی کتابخانه‌های عمومی در بستر تحولات نشر ایران، دوشنبه شب ۲۱ اردیبهشت در سالن اجتماعات هتل انقلاب برگزار شد.

محمد اللهياری فومنی معاون توسعه كتابخانه‌ها و كتابخوانی نهاد کتابخانه های عمومی کشور نیز در این برنامه، گفت: نگاه دوره جدید نهاد کتابخانه ها باعث شده تا پیش نویس خط مشی ای در نهاد تدوین شود. در حال حاضر گروه های کارشناسی نهاد در نمایشگاه کتاب مشغول بررسی و انتخاب کتاب هستند تا فهرستی از کتاب ها در سامانه نهاد قرار بگیرد و کتابدارها با توجه به فهرست مذکور، کتاب مناسب را برای کتابخانه خود سفارش بدهند.

وی در ادامه گفت: در تدوین خط مشی مجموعه نهاد، سیاست های ویژه ای در مورد گروه های هدف محور در نظر گرفته شده اند که این سیاست ها به ترتیب درباره منابع کودک، منابع لازم برای پوشش تنوع زبانی، تنوع تامین منابع برحسب مولفه های مذهبی، بومی و قومی و منابع افراد با ناتوانی های جسمی هستند. در این خط مشی، سیاست هایی را هم بر حسب نوع یا قالب منبع مشخص کرده ایم که به ترتیب عبارت اند از: منابع مرجع، منابع رقومی یا دیجیتال، منابع کمک آموزشی و نشریات و مطبوعات.

معاون توسعه کتابخانه ها و کتابخوانی نهاد همچنین گفت: تعدادی از سیاست های جدید برحسب نقطه دسترسی تدوین شده اند و این سیاست های دوگانه نیز عبارت اند از: منابع کتابخانه های مرکزی و منابع کتابخانه های جدیدالتاسیس. فرایند اصلی انتخاب منابع در نهاد بر اساس این مولفه ها صورت خواهد گرفت: مسئول مجموعه سازی، کارگروه های تخصصی انتخاب منابع، دایره رصد و انتخاب مواد، ابزارهای انتخاب، معیارهای انتخاب که مشخص شده اند، شیوه های سفارش، مبادله منابع و مدیریت اهدا و بالا بردن انعطاف پذیری.

اللهیاری در بخش دیگری از سخنانش گفت: مسئولیت تصویب و تجدیدنظر خط مشی مجموعه سازی به عهده اداره کل منابع در معاونت توسعه است. این اداره کل طی یک فرایند ادواری و در قالب یک شورا، ضمن بررسی نقاط ضعف خط مشی در جریان ارزیابی های مستمر از بازدید کتابخانه های عمومی و دریافت طرح های پیشنهادی و امکان سنجی توسعه خط مشی از مسیر معاونت برنامه ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات به صورت مستمر نسبت به بازنگری در بیانیه اقدام کرده و در فاصله های زمانی سالانه، بیانیه نهایی را مستند می کند.

فریبرز خسروی معاون پژوهشی کتابخانه ملی نیز از جمله سخنرانان این برنامه بود که گفت: واقعیت این است که همان طور که کتابخانه ملی کشور از کارکرد اصلی خود خارج شده و کتابخانه دانشگاهی شده، کتابخانه های عمومی کشور هم حالت قرائت خانه و کتابخانه دانش آموزان را پیدا کرده اند و در مجموعه سازی مان، باید به این مساله توجه داشته باشیم. بیش از 60 درصد از مراجعین به کتابخانه های عمومی، درسی هستند و بیش از 80 درصد کتابخانه ها، حالت قرائت خانه ای دارند. 

وی افزود: باید برای این مشکل، در سطح کلان تصمیم گیری شود تا کارکرد کتابخانه ها به جای خود برگردد؛ کتابخانه ملی، ملی شود، کتابخانه دانشگاهی که وجود ندارد به وجود بیاید و کتابخانه های عمومی هم دیگر قرائت خانه نباشند. به نظرم، گسترش قرائت خانه ها در کشور، شاید صواب تر باشد تا به مجموعه سازی در نهاد بپردازیم. شاید این حرفم خیلی رادیکال به نظر بیاید ولی بسیاری از بچه ها ما، جای مناسب برای درس خواندن ندارند.

خسروی ادامه داد: نکته بعدی وجود موانعی است که ایجاد می کنند. این موانع باعث می شوند نتوانیم پاسخگوی نیاز واقعی افراد باشیم. در دوره های گذشته، اعداد و ارقام دچار شکنجه شدند و برای بالا آوردن آمار مطالعه در کشور، میزان خواندن دعا و خواندن زیرنویس های تلویزیون را هم به عنوان مطالعه انتخاب کردیم. 

معاون پژوهشی کتابخانه ملی گفت: مشکل ما در زیرساخت های آموزشی ماست. وقتی تفکر خلاق را در مدارس و دانشگاه های خود می کشیم، مطالعه رشد نخواهد کرد. امروز خطر دلزدگی، اعتیاد به اینترنت و شبکه های اجتماعی به شدت بالاست که باعث می شود، بچه ها اصطلاحا فقط به کتاب نوک بزنند. اگر نتوانیم نحوه استفاده صحیح از محیط وب را در مدارس آموزش بدهیم، خواهیم باخت. پیشنهاد من تشکیل کمیته ای برای این کار است. 

نوش آفرین انصاری دبیر شورای کتاب کودک نیز از دیگر سخنرانان این برنامه بود که گفت: پیشنهاد من تاسیس کمیته های تخصصی است؛ مثلا کمیته تخصصی مجموعه سازی کودک و نوجوان که در آن از شورای کتاب کودک دعوت رسمی شود. برای این که تجربه 200 کارشناس، پشت تصمیمات شورای کتاب کودک قرار دارد. با تشکیل چنین کمیته های مشابهی، مسلما راه نهاد روشن تر و بهتر خواهد بود.