«کشکان» سراب شد/ وضعیت قرمز در قطب انجیر سیاه

به گزارش خبرنگار مهر، جنوب استان لرستان با رودخانه های سیمره و کشکان و مادیان رود، بار بخش عمده ای از تولید غلات استان را به دوش می کشد که با وقوع خشکسالی های ۱۳ سال گذشته در استان لرستان و کاهش چشمگیر منابع آب زیرزمینی شاهد مشکلات جدی در زمینه آب شرب در شهرستانهای کوهدشت، پلدختر و رومشکان بوده ایم.

وقوع خشکسالی های در استان لرستان و کاهش چشمگیر منابع آب زیرزمینی، رودخانه ها برای آبرسانی خالی شده است به طوریکه در کشکان این روزها آب چندانی برای رساندن به مزارع تشنه وجود ندارد.

این وضعیت رودخانه کشکان در حالیست که حفر چاههای غیرمجاز و فعالیت پمپ های آب هر آنچه از مایه حیات کشکان بوده را بلعیده تا هر روز بر عمق بحران زیست محیطی در محل این رودخانه بزرگ استان افزوده شود.

ضرورت همکاری وزارت نیرو و جهاد کشاورزی برای کاهش مصرف آب

اکبر مهری رئیس اداره منابع آب شهرستان پلدختر در گفتگو با مهر با اشاره به اینکه چندسالی است که توسط وزارت نیرو هفته اول تیرماه به نام هفته صرفه جویی در مصرف آب نامگذاری شده است، اظهار داشت: در این هفته باید با انجام اقدامات فرهنگی و آگاهی بخشی به فرهنگ سازی در زمینه اصلاح الگوی مصرف آب پرداخته شود.

وی با بیان اینکه به گفته کارشناسان و دست اندرکاران وزارت نیرو حدود ۹۲ درصد آب معادل ۸۸ میلیارد متر مکعب در بخش کشاورزی مصرف می شود، تصریح کرد: این در حالیست که کارشناسان و اساتید سازمان جهاد کشاورزی این آمار را تکذیب و مقدار آن ۵۰ درصد بیان کرده اند.

فصول پرآبی کشکان

رئیس اداره منابع آب شهرستان پلدختر ادامه داد: در هر صورت هر دو آمار بیان شده نشان از آن دارد که بخش کشاورزی بیشترین مصرف کننده آب کشور است.

مهری با تاکید بر اینکه به همین دلیل وزارت نیرو و جهاد کشاورزی باید در رابطه با فرهنگ سازی مصرف آب و اجرای برنامه هایی برای کاهش مصرف آب در حوزه کشاورزی با یکدیگر تعامل کنند، افزود: توانمندی دو دستگاه در اجرای یک برنامه بهتر و موثرتر خواهد بود.

وی در ادامه با اشاره به مشکل کم آبی رودخانه مادیان رود گفت: با همکاری دستگاه های ذی ربط در رابطه با تقسیم بندی حق آبه بالا دست و پایین دست این رودخانه و برنامه ریزی زمان آبیاری زمین های کشاورزی اقدام شده است.

مطالعه سد های مخزنی چولهول و بن لار مطالبه جدی مردم

رئیس اداره منابع آب شهرستان پلدختر با بیان اینکه هرچند این اقدام و برنامه کوتاه مدت تنها برای گذر از بحران خشکسالی می تواند مثمر ثمر باشد، تصریح کرد: برای حل کامل این مشکل ادامه مطالعات سدهای مخزنی چولهول و بن لار برای جبران کمبود آب ایستگاه های پمپاژ و رودخانه کشکان ضروری است.

مهری یادآور شد: پیگیری و ادامه مطالعات این دو سد به عنوان مطالبه جدی مردم ضروری است.

وی ادامه داد: باتوجه به ادامه دار بودن روند خشکسالی، عدم آورد مصالح رودخانه ای، محدودیت رسوبات مازاد بستر و برداشت بی رویه مصالح رودخانه ای امکان صدور مجوز برداشت شن و ماسه برای بهره برداران جدید امکان پذیر نیست.

کاهش ۴۱ درصدی بارش باران در پلدختر

رئیس اداره منابع اب شهرستان پلدختر با اشاره به اینکه متوسط بارش استان لرستان در سال آبی جاری معادل ۴۷۲ میلی متر است که نسبت به سال آبی گذشته حدود ۸ درصد کاهش و نسبت به میانگین دراز مدت حدود ۱۳ درصد کاهش را نشان می دهد، اظهار داشت: این میزان بارش حدود ۱۶۱ درصد بیشتر از متوسط بارش کشور است.

مهری افزود: مجموع بارش شهرستان پلدختر در سال آبی جاری معادل ۳۵۰ میلی متر است که نسبت به سال آبی گذشته ۴۱ درصد کاهش و نسبت به میانگین دراز مدت ۳۳ درصد کاهش را نشان می دهد.

وی اظهار داشت: تا پایان سال آبی جاری هیچگونه بارش قابل توجه و ملاحظه ای در شهرستان اتفاق نمی افتد و معمولا پایان بارش های سال آبی اردیبهشت ماه است.

خشک شدن ۴۸ حلقه چاه آب کشاورزی در پلدختر

وی با بیان اینکه به علت اثرات زیان بار خشکسالی از سال ۱۳۷۸ تا کنون حدود ۴۵ حلقه از چاه های آب کشاورزی خشک شده است، گفت: سایر چاه های فعال موجود به علت کاهش ۸ متری سطح آبهای زیرزمینی در دراز مدت، با کاهش ۳۵ تا ۷۰ درصدی آبدهی مواجه هستند.

رئیس اداره منابع آب شهرستان پلدختر با اشاره به اینکه متوسط میزان رواناب خروجی ۵ رودخانه دائمی این شهرستان از ابتدای سال آبی جاری تاکنون نسبت به میانگین دراز مدت بین ۷۰ تا ۸۵ درصد کاهش یافته است، ادامه داد: میزان دبی رودخانه کشکان در تیرماه سال جاری در محل ایستگاه آب سنجی پلدختر ۷۰۰ لیتر در ثانیه است که نسبت به تیرماه سال ۹۳ که رقمی بالغ بر دو هزار و  ۸۱۰ لیتر در ثانیه بوده، ۷۵ درصد کاهش و نسبت به میانگین دراز مدت ۵۸ ساله حدود ۹۶ درصد کاهش داشته است.

استمرار کشت محصولات آبدوست و خطر کم آبی رودخانه کشکان

مهری با بیان اینکه عامل اصلی کاهش آب رودخانه کشکان استمرار کشت محصولات آبدوست مانند برنج در منطقه ویسیان است، تصریح کرد: برای جبران کمبود آب رودخانه کشکان جلوگیری از کاشت محصولات آبدوست، تغییر روش های آبیاری و استفاده از روش های آبیاری پر بازده ضروری بوده که در این رابطه اقداماتی صورت گرفته است.

وی یادآور شد: بهره برداری اصولی و نظام یافته ازمنابع آب، احداث سدهای مخزنی چولهول و بن لار، رعایت حقابه پایین دست رودخانه کشکان و تجمیع موتور تلمبه ها از مهمترین راهکارهای حل مشکل کمبود آب رودخانه کشکان است.

رئیس اداره منابع آب شهرستان پلدختر گفت: با توجه به خشک شدن آب رودخانه مادیان رود در محل ایستگاه هیدرومتری و پایاب این رودخانه و خطر نابودی ۷۰۰ هکتار باغ انجیر در منطقه زیودار این شهرستان تهدیدی جدی است.

وی تصریح کرد:اگر در سال آینده بارندگی نرمال و طبیعی در سطح شهرستان داشته باشیم خسارات خشکسالی به منابع آب سطحی و زیرزمینی قابل جبران است.

امرار معاش ۶۵  درصد جمعیت پلدختر از طریق کشاورزی

رئیس اداره منابع آب شهرستان پلدختر با اشاره به اینکه چون منبع ارتزاق و امرار معاش ۶۵ درصد جمعیت این شهرستان از طریق کشاورزی است استمرار خشکسالی باعث تشدید تنش آبی می شود و پیامد های زیان بار و پر هزینه ای برجای می گذارد، اظهار داشت: پدیده خشکسالی قابل پیش بینی نیست ولی به دلیل اینکه خشکسالی جزئی از ذات برخی  کشورهای خشک و نیمه خشک همچون کشور ماست باید برای کاهش خسارات این پدیده از حداکثر امکانات و تجهیزات استفاده کنیم.

وی به راهکارهای گذر از بحران خشکسالی اشاره کرد و بیان داشت: آگاهی بخشی عمومی مردم برای صرفه جویی، مشارکت در برنامه ریزی و مدیریت منابع آب با استفاده از پتانسیل و ظرفیت های صداو سیما، نخبگان و رسانه ها، اصلاح الگوی مصرف آب در بخش های مختلف شرب، کشاورزی و صنعت از جمله راهکارهای گذر از بحران خشکسالی است.

وی افزود: اصلاح و بهسازی شبکه های انتقال و توزیع آب وکاهش پرت ۲۵ درصدی آب، برخورد با انشعابات غیرمجاز و پشت کنتوری آب شرب با همکاری مراجع قضایی و انتظامی، افزایش کارایی مصرف آب کشاورزی و استفاده از روش های آبیاری پر بازده از دیگر راهکارهای کاهش مصرف آب است.

هفت هزار هکتار از اراضی پلدختر زیر کشت محصولات آبدوست است

رئیس اداره منابع آب شهرستان پلدختر با اشاره به اینکه آب مورد نیاز کشاورزی این شهرستان سالانه به میزان ۵۰۰ میلیون متر مکعب از منابع آب سطحی و ۱۵۰ میلیون متر مکعب از منابع زیرزمینی تامین می شود، ادامه داد: تغییر الگوی کشت و لزوم کاشت محصولات با بازده اقتصادی بالا و نیاز آبی کم و کاهش تدریجی کاشت محصولات آبدوست برای کاهش مصرف آب یک اولویت است.

مهری با بیان اینکه در حال حاضر سطح زیرکشت محصولات آبدوست در پلدختر هفت هزار و ۸۰۰ هکتار است، تصریح کرد: لازم است کشاورزان با توجه به سهمیه ابلاغی سازمان جهاد کشاورزی کاشت محصولات آبدوست را محدود و به تدریج کاهش دهند.

وی با اشاره به فعالیت گروه گشت و بازرسی حفاظت منابع آب به منظور برخورد جدی با متخلفان منابع آب گفت: با پیگیری و فعالیت این گروه حکم دادگاه تجدید نظر استان برای پرو مسلوب المنغعه نمودن ۲۸ حلقه چاه کشاورزی صادر شده است.

رئیس اداره منابع آب شهرستان پلدختر ادامه داد: با تصویب طرح احیاء و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی در پانزدهیمن نشست شورای عالی آب همه وزارتخانه ها، دستگاههای اجرایی، مراجع قضایی وانتظامی موظفند برای عملیاتی کردن پروژ ه های ۱۵ گانه تعادل بخشی با وزارت نیرو همکاری نمایند.

شرکت نفت پاسخگوی آلودگی رودخانه کشکان باشد

مهری افزود: مهمترین پروژه های طرح احیاء و تعادل بخشی عبارتند از به روز کردن سند ملی آب توسط جهاد کشاورزی، ساماندهی شرکتهای حفاری و نصب GPS بر روی دستگاه های حفاری، تقویت و استقرار گروههای گشت و بازرسی منابع آب، اجرای طرحهای آبخیز داری و آبخوان دار و نصب کنتور های هوشمند آب و برق برای کنترل برداشت مجاز آب بر اساس پروانه است.

وی بر لزوم جداسازی آب شرب از آب مورد نیاز فضاهای سبز و لزوم بازنگری در الگوی ایجاد فضای سبز و کاشت گونه های گیاهی مقاوم به کم آبی تاکید کرد و یادآور شد: اتخاذ تدابیر لازم برای ممانعت از ورود کشاورزان مهاجر به شهرستان ضروری است.

رئیس اداره منابع آب شهرستان پلدختر تصریح کرد: کشاورزان مهاجر با حضورشان در استان و کشت صیفی جات منابع آب و خاک را تخریب و با استفاده بی رویه از کود و سم سلامت جامعه را تهدید می کنند.

مهری با اشاره به تردد روزانه تریلرهای نفت کش از راههای ارتباطی و مواصلاتی پلدختر و واژگونی این تریلرها و ورود مواد نفتی، گازوئیل، اسید سولفوریک و مازوت به رودخانه کشکان لزوم چاره اندیشی حل این معضل توسط مسئولین امر احساس می شود، گفت: شرکت نفت باید پاسخگوی این اتفاقات ناگوار باشد.

وی زباله های شهری، فاضلاب، مواد نفتی و روغنی و کود های شیمیایی کشاورزی را از دلایل دیگر آلودگی رودخانه های شهرستان پلدختر برشمرد.

رئیس اداره منابع آب شهرستان پلدختر اجرای طرح ملی دانش آموزی نجات آب "داناب" با همکاری وزارتخانه های نیرو و آموزش و پرورش و به منظور آشنایی دانش آموزان با مشکلات منابع آب و اهمیت صرفه جویی در مصرف آب در قالب مسابقه نقاشی، کاریکاتور، ارائه مقاله و انیمیشن اشاره کرد و گفت: اجرای این طرح می تواند تاثیر بسزایی در حوزه فرهنگ سازی مصرف آب داشته باشد.

ترویج سیستم آبیاری تحت فشار در اولویت جهاد کشاورزی

علی خادمی مدیر جهاد کشاورزی پلدختر نیز در سخنانی با اشاره به اینکه خشکسالی چند سال اخیر باعث کاهش شدید آب رودخانه ها و پایین رفتن سطح آب زیر زمینی در این شهرستان شده است، اظهار داشت:جهاد کشاورزی در راستای مقابله با پدیده خشکسالی ترویج سیستم آبیاری تحت فشار را محور کار خود قرار داده و با ترویج مشاوره با کشاورزان در سه سال اخیر بیش از دو هزار هکتار از اراضی شهرستان به سیستم آبیاری تحت فشار مجهز شده است.

وی با بیان اینکه کارایی آبیاری در سیستم های تحت فشار بالا بوده و در آبیاری بارانی راندمان آب آبیاری بیش از ۷۰ درصد و قطره ای ۹۰ درصد است، افزود: این در حالی است که راندمان آب آبیاری در روش غرقابی ۳۰ درصد است.

ارائه تسهیلات برای ایجاد کانال های انتقال آب در پلدختر

مدیر جهاد کشاورزی شهرستان پلدختر با اشاره به اینکه همچنین به منظور جلوگیری از هدر رفتن آب در طول مسیر انتقال با مساعدت، مشارکت و یا پرداخت تسهیلات به بهره برداران در راستای انتقال آب با لوله، پوشش کانال های آب بر و ایجاد استخرهای ذخیره در بهره وری اصولی از آب موجود تاثیر مطلوبی داشته است.

وی گفت: همچنین توسعه و ترویج کاشت گیاهان زراعی و گونه های درختی با نیاز آبی کمتر در شهرستان مد نظر بوده و تلاش می شود کاشت و توسعه گیاهان آبدوست مانند برنج و ذرت در شهرستان به تدریج محدود و کم شود.

خادمی ادامه داد: در راستای کاشت محصولاتی مانند سیب زمینی و انواع سبزیجات در شهرستان در طول فصل سرد سال که آب و هوای پلدختر اجازه کشت آن را می دهد و آب در این زمان به وفور در رودخانه ها جاری بوده به منظور بهره برداری از آب در خارج از فصل مصرف آب اقدام شده است.

وی با بیان اینکه قصد داریم در سال های آینده صیفی جات را از طریق روش سیستم آبیاری تیپی در منطقه عملیاتی کنیم تا راندمان آبیاری بالا برود، افزود: در سال زراعی جاری در دو منطقه دشت جایدر و بخش معمولان با استفاده از این روش نوین آبیاری محصولات کشت شده اند و نتیجه بسیار رضایت بخشی داشته است.

بنابراین گزارش وضعیت بحران آب در جنوب لرستان در حالیست که سالانه چندین میلیارد متر مکعب آب از استان لرستان خارج می شود که ۶۳ درصد از این میزان آب از حوزه کارون بزرگ و به طور عمده رودخانه دز و مابقی از حوزه کرخه خارج شده و در پشت سدهای دز، کرخه و کارون در استان خوزستان جمع می شود.

این در حالیست که از میزان آب خارج شده از استان لرستان در حوزه کرخه ۶۶ درصد از سیمره تخلیه و ۳۳ درصد باقی مانده از حوزه کشکان شهرستان پلدختر خارج می شود در حالیکه سهم لرستان از مهار آبهای سطحی کمتر از یک درصد است.