به گزارش خبرنگار مهر، موسم تبلیغی که می‌رسد، تحصیل طلاب علوم دینی در همه حوزه‌های علمیه متوقف می‌شود؛ چه آنهایی که به تبلیغ می‌روند و چه طلابی که هنوز به توانمندی تبلیغی نرسیده‌اند.
ماه مبارک رمضان، ۱۰ روز نخست ماه محرم و ۱۰ روز آخر ماه صفر مهم‌ترین مناسبت‌های تبلیغی است که طلاب معمم از سوی نهادهای حوزوی و یا به صورت انفرادی به تبلیغ می‌روند. اما روزهای دیگری هم هستند که دروس حوزه‌های علمیه همانند دیگر نظام‌های آموزشی کشور تعطیل می شود. فصل تابستان، تعطیلات نوروزی، پنجشنبه و جمعه، شهادت امامان معصوم(ع) و تعطیلاتی که در تقویم رسمی کشور درج شده، از جمله این ایام به شمار می‌آیند.
این نابسامانی و زیادبودن تعطیلات حوزه، در سال‌های اخیر باعث انتقاد بزرگان حوزه‌های علمیه شده است. اساتید مطرح حوزه همچون آیات عظام مکارم شیرازی، سبحانی، جوادی آملی و... بیم آن دارند که طلاب علوم دینی در اثر دوری از اجتهاد و تحصیل از هویت طلبگی خود خارج شوند.
نکته مهم اینکه، در حال حاضر حدود ۱۵۰ هزار طلبه در مدارس علمیه کشور مشغول تحصیل هستند اما در باشکوه‌ترین موسم تبلیغی بین ۳۰ تا ۴۰ هزار طلبه به مناطق تبلیغی اعزام می‌شوند. بقیه طلاب یا هنوز در سطح پایین حوزه هستند و لباس مقدس روحانیت را به تن نکرده‌اند و یا با تعطیل شدن حوزه برنامه منسجمی برای تحصیل ندارند و مشغول امور شخصی هستند.
خبرگزاری مهر، برای پیگیری این دغدغه بزرگان و زعمای حوزه‌های علمیه سلسله گفتگوهایی با اساتید و فرهیختگان حوزه انجام می‌دهد تا اظهارنظرها و پیشنهادهای آنان را مورد بررسی و واکاوی قرار دهد.
تعطیلات حوزوی امری هدفمند و مدیریت شده است
حجت‌الاسلام والمسلمین سیداحمد حسینی خراسانی ، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم اظهار کرد: تعطیلات در فرهنگ حوزه‌های علمیه به معنای بطالت و بیکاری و وقت گذرانی نیست. تعطیلات حوزوی یعنی متوقف کردن درس و بحث کلاسی و رسمی، اما هیچ گاه به معنای تعطیلی تحقیق و پژوهش و تالیف و نگارش نیست.
این استاد حوزه با بیان اینکه تعطیلات حوزوی امری هدفمند و مدیریت شده است، اظهار کرد: بسیاری از اهل علم همواره تعطیلات حوزوی را فرصتی برای جبران کارهای تحقیقاتی - پژوهشی عقب مانده تلقی کرده و می‌کنند.
وی با اشاره به نمونه‌هایی از آثار علمی بزرگان که در دوره تعطیلات حوزوی یا در سفرهای تبلیغی سامان یافته است، گفت: بخش عمده اثر گران سنگ و موسوعه بزرگ فقهی مانند «جواهر» با استفاده از فرصت تعطیلات دروس حوزوی خلق شده است.
عضو جامعه مدرسن ادامه داد: با مراجعه به بخش پایانی آثار بسیاری از بزرگان از جمله امام خمینی(ره)، در می‌یابیم که این آثار در فلان شهر، ایام تعطیلات تابستان یا تعطیلات ماه مبارک رمضان انجام گرفته است. یعنی تعطیلات حوزوی به حسب قالب هدفمند، مدیریت شده و فرصتی برای انجام تحقیق و پژوهش بوده است.
تعطیلی دروس حوزه به معنای تعطیلی رسالت حوزویان نیست
حجت‌الاسلام حسینی خراسانی مناسبت‌های مذهبی - تبلیغی همچون ماه‌های رمضان، محرم، صفر و دیگر مناسبت‌ها را از جمله تعطیلات حوزوی دانست که برای دانش آموختگان حوزه فرصتی فراهم می شود که در بطن و متن جامعه و در میان مردم برای تبلیغ حضور پیدا کنند.
وی با بیان اینکه تبلیغ دین که یکی از رسالت‌های بزرگ حوزوی است، همواره در ایام تعطیلی دروس حوزه انجام می‌گیرد، افزود: تبلیغ همانند تحصیل، تدریس، تحقیق و تالیف رسالت بزرگ حوزوی است بنابراین ما در ایامی که درس‌ها و بحث‌های حوزوی تعطیل است، حوزه را تعطیل نمی‌دانیم بلکه شأنی از شئون حوزه برای عمل به رسالت دیگرش کنار گذاشته می‌شود.
این استاد حوزه علمیه قم تاکید کرد: در مناسبت‌های ویژه، دروس حوزه تعطیل می‌شود نه تحقیق و پژوهش و نگارش و تبلیغ.
آیه تفقه سند هدفمندی تعطیلات حوزه است
به اعتقاد حجت‌الاسلام حسینی خراسانی آیه تفقه «فَلَوْلاَ نَفَرَ مِن كُلِّ فِرْقَةٍ مِّنْهُمْ طَآئِفَةٌ لِّيَتَفَقَّهُواْ فِي الدِّينِ وَلِيُنذِرُواْ قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُواْ إِلَيْهِمْ لَعَلَّهُمْ يَحْذَرُون» هدفمندی و دلیل مدیریت کردن تعطیلات حوزه است.
وی گفت: هر چند آیه تفقه تعطیلی درس و بازگشت به میان قوم را به طور صریح واجب نکرده است اما مفاد و معنای آیه آن است که هر گاه حوزه تعطیل شد و حوزویان به میان قوم و به دیار و کشور و سرزمینشان رجعت و بازگشت کردند، نباید بیکار بنشینند، بلکه انزار و تبلیغ بر آنان واجب است.
عضو جامعه مدرسین ادامه داد: مفاد آیه تفقه آن است که هر گاه درس و بحث رسمی حوزه تعطیل شد، حوزه و حوزوی باید رسالت انزار و تبلیغ را انجام دهد، بنابراین این یک واقعیتی است که تعطیلات در حوزه‌های علمیه با تعطیلات در هر مرکز علمی و دانشگاهی دیگر متفاوت است و حوزه به یک معنا اصلا تعطیل نیست و تعطیلات ندارد.
وی گفت: ماه مبارک رمضان ایام تعطیلات دروس حوزه است. در حالی که عرصه تحقیق و پژوهش و تالیف و جبران عقب ماندگی‌های علمی، عرصه فعالیت جدی تبلیغی است و کار حوزویان در ماه مبارک رمضان اگر سخت‌تر و فشرده‌تر از ایام برقراری درس و بحث در حوزه نباشد آسان‌تر و راحت‌تر نیست.
سنت دیرپای حوزه به بهانه پیشرفت درسی کمرنگ نشود
حجت‌الاسلام حسینی خراسانی تاکید کرد که این سنت دیرپای حوزوی که الهام یافته از قرآن کریم و روایات دینی ماست و یادگار سلف صالح ما محسوب می‌شود نباید به بهانه‌هایی همچون پیشرفت درس و بحث حوزه و ارتقای سطح دانش در حوزه دچار آسیب شود.
وی با بیان اینکه تعطیلات هدفمند و مدیریت شده حوزه نباید تعطیل شود، تصریح کرد: این سنت دیرپای به یادگار مانده از سلف صالح که برگرفته از آیات و روایات است باید همچنان برقرار و پابرجا باقی بماند.
به گفته این استاد حوزه علمیه قم، بخش عمده ای از خیرات و برکاتی که از حوزه‌های علمیه نصیب جامعه و مردم دیندار می‌شود مولود ایام تعطیلات هدفمند و مدیریت شده حوزه است.
عضو جامعه مدرسین ادامه داد: اگر شرایط به گونه‌ای باشد که به هر دلیل جمعی از محصلان حوزه‌های علمیه شرایط، زمینه و بستر حضور در میان مردم و انجام رسالت تبلیغی را ندارند طبیعی است که مسئولان حوزه باید به عنوان یک کار فوق‌العاده، برنامه ریزی های کارشناسی شده در این بخش داشته باشند و نیروهای حوزوی را مدیریت کرده و برای آنان کلاس دایر کنند.
حجت‌الاسلام حسینی خراسانی اضافه کرد: می‌توان در این ایام درس و بحث‌های جنبی در حوزه عقاید، معارف، اخلاق و یا بعضی مهارت‌های لازم و ضروری برای طلاب جوان و یا تدارک و جبران عقب ماندگی های درسی داشته و از استادانی که شرایط و بستر تبلیغ برای آنها فراهم نبوده استفاده کنند تا این تعداد از طلاب در حوزه مانده را تحت پوشش قرار دهند و برای آنها درس و بحث‌های فوق العاده بگذارند.
لزوم برنامه‌ریزی درسی برای طلاب سطح پایین
وی بر لزوم تدارک برنامه‌هایی برای طلاب سطوح پایین تاکید کرد و افزود: در تعطیلات حوزه شایسته است مدارس علمیه برای آن دسته از محصلان حوزوی که سطح درس و شرایط سنی آنان ایجاب نمی‌کند که به حضور در میان مردم و تبلیغ احکام الهی بپردازند، برنامه ریزی درسی کنند تا آنها از جهت درسی دچار عقب ماندگی نشوند و درس و بحث‌های رسمی خود را ادامه دهند. این در شرایط ما از کارهای بایسته‌ای است که عزیزان دلسوز و دست اندرکار امور آموزشی حوزه اگر برنامه ریزی، مدیریت و عملیاتی کنند بسیار شایسته توجه و تقدیر است.
این استاد حوزه گفت: تاکید می‌کنم که سنت دیرپای حوزوی با این گونه برنامه‌ریزی‌ها نبایستی مخدوش، کمرنگ و کم اهمیت شود.
وی ادامه داد: از امتیازات بارز حوزه‌های علمیه در طول تاریخ، به ویژه حوزه پرصلابت و همیشه سرافراز قم این بوده است که با استفاده از مناسبت‌های دینی و مذهبی و تعطیل کردن کلاس‌ها و درس و بحث‌ها، نیروهای حوزه در بدنه جامعه و میان مردم حضور پیدا کرده و به تبلیغ دین پرداخته و می‌پردازند و این افزون بر اینکه یک رسالت و مسئولیت حوزوی است همواره برای دین و دنیا و فرهنگ و اخلاق و عقاید و احکام مردم منشا آثار و برکات فراوانی بوده و خواهد بود.
نظر شما