هنر الهي حركت از كثرت به سوي وحدت است

به گزارش خبرنگار مهر، نشست "تخيل هنري از نگاه ابن عربي" با حضور دكتر نصرالله حكمت استاد فلسفه دانشگاه شهيد بهشتي، عصر ديروز در سالن اجتماعات فرهنگستان هنر برگزار شد.

دكتر حكمت بحث از تخيل هنري در عرفان ابن عربي را با معرفت شناسي او آغاز كرد و گفت : وي بحث معرفة المعرفه خود را با نقد عقلانيت فلسفي شروع مي كند و با تلاش در جهت شناخت حد و مرز عقل و بيان چگونگي محدوديت آن مي خواهد راهي به سوي جهان نامتناهي و عوالم غيبي بگشايد.

وي افزود: از آنجا كه عقل از يك سو گرفتار قواي مادون خويش و از سوي ديگر گرفتار اصول خود است، نمي تواند ميان ما و اشياء ارتباط ذاتي ايجاد كند در حالي كه علم و معرفت حقيقي آن است كه عالم بذاته اشياء را بشناسد.

دكتر حكمت تصريح كرد: پس بهتر است به جاي عقل از خدايي تقليد كنيم كه عالم بذاته است. تقليد از خدا اجمالا يعني اينكه ما كلام خدا و رسول او را مرجع خود بدانيم و تفصلاً يعني اينكه به سير آفاقي و انفسي بپردازيم كه شناخت هفت حوزه معرفتي است.

دكتر حكمت با تاكيد بر اين نكته كه اين حوزه هاي معرفتي هفت گانه مهمتر و فراگيرتر از همه علم الخيال است گفت : علم الخيال ركن عظيم معرفت است و هر كس آن را نداشته باشد بويي از معرفت به مشام وي نرسيده است.

استاد فلسفه دانشگاه شهيد بهشتي اظهار داشت: خيال در عرفان ابن عربي صرفا جنبه زيبايي شناسي، عاطفي و احساسي و شاعرانه ندارد بلكه پيش از آن هم بعد انتولوژيك و هم بعد اپيستمولوژيك دارد. عالم در خيال خدا خلق شده و همه موجودات در خيال الهي خلق شده اند. خيال تضاد ذاتي دارد و آنچه عقل از آن محروم است مقوم خيال است و آن جمع ضدين مي باشد.

دكتر حكمت گفت : انسان با رفتن به خيال از محدوديت عقل رهايي مي يابد و به نامتناهي متصل مي گردد.

وي در ادامه بر اين نكته تاكيد كرد كه انسان مانند خدا مي تواند دست به خلاقيت بزند و در عرصه خيال هر چيز را كه مي خواهد بيافريند گفت : اين خلاقيت آفرينش هنري است كه انسان با اين آفرينش مانند خدا ظهور مي كند. اما اگر بخواهد اين هنر، هنر الهي و متناسب با جايگاه وجودي انسان باشد بايد بتواند كثرت و تفرق دروني او را به وحدت و اتصال تبديل كند.

دكتر حكمت در پايان تاكيد كرد: در روزگار آخرالزمان و پس از پيامبر خاتم، هنر حقيقي آن است كه به سمت تجرد برود و ظهور اين تجرد در كلمه و كلام است.  

دكتر حكمت درباره ابن عربي آثار متعددي را منتشر كرده و به تازگي نيز كتاب "حكمت‌ و هنر در عرفان‌ ابن‌عربي‌ (عشق‌، زيبايي‌ و حيرت‌) از وي منتشر شده است.