به گزارش خبرنگار "مهر"، انقلاب مشروطيت به دلايل بسياري شكل گرفت، ايران از دوران صفويه تا آقا محمد خان قاجار، به ويژه در دوران نادر شاه و بعد كريم خان زند جايگاه مناسبي در جهان داشت. گرچه در اين بين جنگهاي زيادي را تحمل كرد، اما در دوره قاجار ايران وارد دوره ضعف وعقب ماندگي شد، اين وضعيت در شرايطي بود كه ديگر كشورها روند رو رشد را آغاز كرده بودند ولي ايران در حالت ايستايي قرار داشت.
از دوران صفويه به عنوان دوره شكل گيري هويت ايران در محدوده جغرافيايي خاص با توجه به مذهب شيعه نام مي برند. يعني صفويان باعث قوام هويت و تقويت مليت ايراني شدند. اما در دوره قاجار با توجه به جنگهاي ايران و روس و عقد قراردادهاي دوگانه گلستان و تركمن چاي و دست اندازي انگليسيها از جنوب و شرق، هويت ملي كم كم در حال ضعيف شدن بود . در مجموع مي توان وقايعي را در دوران قاجار نام برد كه به عنوان دلايل پيدايش مشروطيت قابل ذكر هستند.
اولين دليل، ضعف شاهان قاجار و بي لياقتي آنها در حكومت كردن است. اين دليل به ويژه در جنگهاي ايران وروس نمود يافت و باعث شكستهاي پي در پي ايران شد . دومين دليل پيامد بي لياقتي قاجاريها بود. انعقاد قراردادهاي مختلف با روسيه و انگلستان از دست رفتن نواحي وسيعي از ايران و عقد قرار دادهاي تركمن چاي و گلستان را در پي داشت .
به گزارش "مهر"، برقراري كاپيتولاسيون، توسعه ارتباط بين ايران و ديگر كشورها به ويژه كشورهاي اروپايي و آگاهي از وضعيت مردم در آنجا، ظلم و تعدي عمال حكومت به ويژه شاهزادگان، هزينه هاي سرسام آور دربار و سفرهاي پرهزينه شاهان و درباريان به اروپا و تحميل اين هزينه ها بر مردم، بي توجهي به حقوق واقعي مردم و گرفتن ماليات سنگين از آنها، تحريك مراجع مذهبي و آگاه ساختن مردم نسبت به وضعيت حكومت، فعاليت هاي روشنفكري و سفر عده اي از آنها به اروپا و بازگشت به كشور همه اينها از دلايل بروز مشروطه هستند.
مشروطه اما يك تحول اجتماعي بود كه دلايلي فراتر از موارد ذكر شده دارد. ايران به عنوان كشوري كه داراي تاريخي قدرتمندانه است در دوران قاجار در مقايسه با ديگر كشورها در حركت و روند رشد خود جا مانده بود، گويي در كورس جهاني جايي نداشت . دوم اينكه تحولات سياسي و به ويژه اقتصادي جهان ايران را متأثر ساخت و رشد تجارت جهاني و شكل گيري طبقه متوسط و سوداگر يكي از دلايل تحولات سياسي و اجتماعي بود. اين امر گرچه هيچگاه به طور كامل در ايران شكل نگرفت اما تأثيراتي در پي داشت.انقلاب مشروطه نتيجه تحولات اقتصادي، اجتماعي و سياسي در سطح جهان و تأثيرپذيري جامعه ايران نيز بود .
در مجموع مشروطه در مكانيسم دوگانه از سنت و مدرنيته شكل گرفت و يكي از تحولات زلزله وار ايران و منطقه است كه باعث تحولاتي وسيع در ايران و ديگر كشورها شد و سر آمد مقطعي جديد در تاريخ ايران گرديد كه بزرگترين دستاورد آن به عرصه آمدن رجالي ر تاريخ سياسي و اجتماعي ايران است . مشروطه آغاز تجدد خواهي ايران و پيشروي تجدد در خاورميانه است.
نظر شما