خبرگزاری مهر، گروه جامعه- مسعود بُربُر: محصولات دستکاری ژنتیکی شده به یکی از مباحث مهم حوزه محیط زیست و ایمنی بدل شده‌اند. برخی آنها را تهدیدی برای کشور قلمداد می‌کنند و برخی دیگر پرهیز از تراریخته‌ها را عقب ماندن از فناوری روز دنیا عنوان می‌کنند اما یک نکته که در این میانه مغفول مانده اطلاع‌رسانی و آگاهی عمومی در مورد ماهیت این محصولات است.
دکتر داود حیات غیب در گفتگو با خبرنگار مهر می‌گوید: الان روی برخی روغن‌های ما برچسب تراریخته خورده است. یعنی اطلاع‌رسانی در این زمینه آغاز شده است. اما مردم چقدر اطلاع دارند که این تراریخته یا دستکاری ژنتیکی اصلا چیست و این برچسبی که روی روغن آمده به چه معناست؟ اغلب حتی کسی نمی‌داند که معنای این برچسب مثبت است یا منفی!
معاون دفتر پژوهش و توسعه فناوری محیط زیست تاکید می‌کند: وزارت بهداشت یا دیگر نهادهای متولی ابتدا باید این اطلاع‌رسانی‌ها را انجام بدهند و بعد این محصولات را در سبد غذایی مردم جای دهند.
این دکترای محیط زیست گرایش تنوع زیستی با اعلام این که اتحادیه اروپا از سال ۲۰۰۰ قانونی برای برچسب‌گذاری محصولات تراریخته تصویب کرد و برچسب‌گذاری از سال ۲۰۰۳ رسمی و الزامی شد، می‌گوید: کشورهای عضو اتحادیه از سال ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ تصمیم گرفتند شدت و مدت مصرف محصولات تراریخته را کاهش دهند. سوییس هر پنج سال یک بار بازه ی زمانی تعویق در نظر می‌گیرد و از کشت این محصولات جلوگیری می‌کند تا مصرفش را کاهش دهد. در برخی ایالت‌های آلمان این موضوع متوقف و حتی ممنوع شده اما در برخی ایالت‌های دیگر این محصولات به سادگی استفاده می‌شوند.
حیات غیب اضافه می‌کند: روسیه که پیشتر به میزان ۱۲ درصد از این محصولات استفاده می‌کرد حالا تصمیم گرفته میزان مصرف را به یک دهم درصد برساند زیرا مسئولان این کشور می گویند ما نمی خواهیم از این محصولات در کشور داشته باشیم و آن درصد پایین را هم برای این نگه می دارد که با تجارت جهانی سر و کار داشته باشند.
به گفته وی ۱۹ کشور اروپایی ضوابط مصرف محصولات دستکاری ژنتیکی شده را به شدت رعایت می‌کنند و با تخلف از این ضوابط برخورد می‌کنند.
این کارشناس ایمنی زیستی تصریح می‌کند: در حالت عادی هم ممکن است که در خود ژنوم، تغییرات ژنتیکی اتفاق بیفتد بنابراین اگر تغییرات ژنتیکی در محصولی کمتر از ۹ دهم درصد باشد محصولی که داریم اصلا برچسب نمی‌خورد و مثل محصولات عادی است که در سوپرمارکت‌ها ارائه می‌شود. اگر تغییرات ژنتیکی بین ۹ دهم تا ۱ درصد باشد به عنوان محصول تراریخته یا دستکاری شده ژنتیکی برچسب می‌خورد اما اگر این تغییرات بیش از یک درصد باشد بر اساس ملاحظات علمی با آن برخورد می‌کنند. یعنی پس از بررسی ورود آن محصول به کشور را ممنوع می‌کنند یا تحت ملاحظات خاصی با آن برخورد می‌کنند.
به گفته حیات غیب در حال حاضر حدود ۲۸ کشور دنیا این محصولات را کشت می‌کنند که از میان آنها ۱۰ کشور، ۹۸ درصد محصولات و ۱۸ کشور دیگر ۲ درصد محصولات را تولید می‌کنند. اغلب این کشورها هم تولیدکننده و هم مصرف کننده هستند اما تنها برخی از آنها توانسته‌اند به حد صادرکننده برسند و در بازارهای جهانی رخنه کنند.
حیات غیب اعلام می‌کند: کشورهای اصلی صادرکننده این محصولات آمریکا، کانادا، برزیل و آرژانتین هستند. آمریکا، برزیل و آرژانتین حدود ۷۷ درصد این محصولات را تولید می‌کنند و اگر هندوستان و کانادا را به این فهرست اضافه کنیم به ۹۰ درصد محصولات تولیدی می‌رسیم و وقتی چین، پاراگوئه آفریقای جنوبی و پاکستان را هم اضافه کنیم این میزان به ۹۸ درصد می‌رسد. باقی کشورهایی هم که این لیست را تشکیل می‌دهند اغلب کشورهای آمریکای جنوبی و آمریکای لاتین و برخی کشورهای اروپایی و برخی کشورهای آسیایی هستند و مجموعه این کشورها چهار محصول عمده یعنی ذرت، کلزا یا همان کانولا، پنبه یا کتان و سویا تولید می‌کنند.
وی در پاسخ به نقد برخی که محصولات تراریخته را ابزار تازه نظام سرمایه‌داری برای آسیب‌رسانی به دیگر کشورها عنوان می‌کنند، می‌گوید: ممکن است تحلیل‌های مختلفی مثل این که کشورهای سرمایه‌داری بخواهند این محصولات را به کشورهای مختلف صادر کنند و بازار را در قبضه خودشان نگه دارند، یا اصلا این که منشا بیشتر این محصولات از کشورهایی باشد که ما آنها را با عنوان سرمایه‌داری می‌شناسیم و … مطرح شود و موضوع از این ابعاد دیده شود. ممکن است ما واردات محصولی از یک کشور غربی خاص را رد کنیم به خاطر مشکلاتی که با آن کشور داریم. اما به هر حال باید بپذیریم که این تجارت در جهان تجارتی بسیار سودده به شمار می‌رود و مثل هر تجارت دیگری طبیعی است که تلاش کنند رقبای کمتری در آن حضور داشته باشند تا سلطه بیشتری بر بازار داشته باشند. البته برخی افراد هم بحث‌هایی از زاویه امنیت غذایی و بیوتروریسم و … مطرح می‌کنند که از حوصله بحث من و شما خارج است.
وی تاکید می‌کند: ترجیح می‌دهم در این باره متخصصان امر صحبت کنند. یعنی کسانی که با بحث بیوتروریسم در کشور درگیر هستند و هر روز هم با موضوعات مختلفی از نامه‌های پستی گرفته تا مسائل دیگر روبه رو می‌شوند. آنها متخصص این امر هستند و باید در این زمینه اظهار نظر کنند. ما به ملاحظات ایمنی در رابطه با هر فناوری از جمله زیست فناوری توجه داریم و می‌خواهیم استفاده از فناوری در شرایطی قرار بگیرد که ایمن‌ترین شرایط را برای کشور فراهم کند.
نظر شما