بازار مشاغل تابستانی داغ شد/ بازگشت کارگران به اشتغال موقت

به گزارش خبرنگار مهر، تابستان که می شود برخی بازارهای کار رونق می گیرد و به صورت دوره ای و موقت، اشتغال برای نیروهای کار ساده و صاحب مهارت رونق می گیرد. هرچند ممکن است این نوع از اشتغال خیلی گشایشی در بیکاری جوانان فارغ التحصیل دانشگاهی ایجاد نکند، اما دستکم برای دو سه ماهی در حوزه های کاری کشاورزی، افراد می توانند ار طرق انجام مشاغل فیزیکی درآمد کسب کنند.

به صورت کلی، در ایران برداشت بسیاری از محصولات باغات و مزارع کشت گندم و برنج در فصول گرم سال به ویژه تابستان انجام می شود. در شمال ایران، کارگران در ماه های تابستان روزهای پُرکاری را سپری می کنند.

هرچند انجام بسیاری از مشاغل در بخش کشاورزی معمولا دارای مشقت و دشواری است، اما بسیاری از این طریق می توانند چند ماهی از سال را مشغول به کار باشند. گاهی صاحبان باغات و مزارع در تابستان برای برداشت محصولات خود شاید چند روزی را هم منتظر فراهم شدن نیروی کار بمانند و این مسئله به دلیل شلوغی و بالا رفتن میزان درخواست کار است.

با وجود کاهش سهم بخش کشارزی در اشتغال زایی و افت تعداد شاغلان این بخش به کمتر از ۴ میلیون نفر، می توان انتظار داشت که در ماه های برداشت محصولات باغات میوه و زمین های کشاورزی، هزاران نفر بتوانند به صورت موقتی شغلی به دست آورند.

اشتغال حدود ۴ میلیون نفر در کشاورزی

به دلیل اینکه اشتغال در بخش کشاورزی معمولا به صورت روزمزد و کوتاه مدت انجام می شود، شاغلان در این بخش تحت حمایت های قانون کار قرار نمی گیرند و تنها طبق توافق با کارفرما و یا عرف موجود در بازار کار کشاورزی، حقوق و دستمزد روزانه افراد تعیین و پرداخت می شود.

شاید یکی از دلایلی که باعث بی میلی نیروی کار به فعالیت در عرصه کشاورزی شده باشد نبود حمایت های قانونی و شکل کار کشاورزی باشد به نحوی که نه تنها کار دائمی و در فصول مختلف سال در بخش کشاورزی وجود ندارد، بلکه اشتغال در این بخش نیز با حمایت های قانون کار همراه نیست و تقریبا هیچ یک از شاغلان روزمزد کشاورزی کشور از بیمه و سایر مزایای قانونی برخوردار نمی شوند.

طی سال های اخیر دولت برخی حمایت ها را برای بیمه شاغلان در بخش ساختمان انجام داده و یا برخی دیگر از گروه های اجتماعی مانند رانندگان نیز توانسته اند با کمک مالی دولت، از بیمه تامین اجتماعی برخوردار شوند ولی کارگران شاغل در بخش کشاورزی که تقریبا اشتغالی مانند کارگران ساختمانی دارند، از اینگونه حمایت ها بی بهره اند و نامی از آنها برده نمی شود.

هرچند ممکن است بخشی از نیروی کار کشاورزی به صورت شناور در فصول بیکاری در بخش های دیگری مانند ساختمان هم فعالیت داشته باشند و از آن طریق برخی بیمه هم شده باشند، اما پرونده ای ویژه برای حمایت های بیمه ای جهت شاغلان بخش کشاورزی وجود ندارد.

نگاهی به آخرین آمارهای ارائه شده از سوی مرکز آمار ایران درباره وضعیت اشتغال کشاورزی در استان های کشور نشان می دهد که در کل کشور تنها ۱۸ درصد کل بازار کار کشاورزی است ولی در برخی استان ها مانند خراسان شمالی، ۴۱.۶ درصد کل مشاغل کشاورزی است.

این وضعیت در استان آذربایجان غربی ۳۴.۱ درصد، در اردبیل ۳۳.۸ درصد، خراسان جنوبی ۳۳.۲ درصد، زنجان ۳۱.۸ درصد و کرمان نیز ۳۴.۲ درصد است. در عین حال، اشتغال کشاورزی در برخی مناطق کشور مانند البرز با ۳.۱ درصد، تهران ۱.۲ درصد، قم ۳.۱ درصد و یزد نیز ۹.۷ درصد؛ بسیار ناچیز است.

وضعیت اشتغال کشاورزی در استان‌ها

در حال حاضر اشتغال کشاورزی در ۲۲ استان کشور بالای ۲۰ درصد کل بازار کار را تشکیل می دهد؛ اما احتمال اینکه بخش قابل توجهی از حدود ۴ میلیون شاغل در این بخش امکان برخورداری از حمایت های قانون کار را داشته باشند، بسیار کم است.

هادی ابوی در گفتگو با مهر با بیان اینکه همیشه در برخی فصول سال مشاغل موقت رونق می گیرد گفت: البته از ویژگی های این نوع از اشتغال، ناپایداری و کوتاه مدت بودن است.

عضو هیات مدیره کانون عالی انجمن های صنفی کارگران ایران افزود: بعضی استان ها دارای باغات میوه و امکان کشت برنج و گندم و سایر محصولات هستند که از این طریق در برخی ماه های سال، اشتغال موقتی برای جویندگان شغل فراهم می شود.

ابوی خاطرنشان کرد: در گذشته که اشتغال در بخش ساختمان رونق داشت ممکن بود فردی در یک فصل کار کشاورزی انجام می داد و در فصل دیگر در بخش ساختمان کار می کرد اما حالا با رکود صنعت ساختمان اشتغال در این حوزه نیز کمرنگ شده است.

وی وجود مشکلات معیشتی، ناپایداری اشتغال، عدم حمایت های قانونی و درآمد پایین به دلیل روزمزدی بودن نیروی کار کشاورزی از ویژگی های اشتغال در این بخش محسوب می شود.