به گزارش خبرنگار مهر، روزهای ۲۶ تا ۲۸ مرداد ماه سال جاری، نشستی علمی با موضع علم کلام در اندیشه امامیه و با فرنامِ «مدرسه تابستانی کلام امامیه با موضوع تبیین ابعادِ نظری امامت» در اصفهان برگزار شد که در نوع خود از اهمیت فراوانی برخوردار است. با توجه به این که دانش کلام عهده دارِ تبیین عقلانی معارفِ پایه‌ای دین است، پرورش و گسترش آن به انگیزه پاسخ به شبهات و تقویت بنیان‌های دینی مردم و از سوی دیگر، تقویتِ پایه‌های تمدن اسلامی بسیار ضروری می‌نماید. از همین جهت، گفتگوی زیر با محمدحسین منتظری، مدیر اجرایی این نشست، انجام گرفته است.
*لطفا اندکی درباره این نشست علمی توضیح دهید.
نام نشست «دومین مدرسه تابستانی کلام امامیه با موضوع تبیین ابعاد نظری امامت» است. دبیر نشست آقایان دکتر مرتضوی، دکتر فعال و دکتر اسکندری و مدیر اجرایی نشست: خودم هستم.
هدف از برگزاری نشست ایجادِ یک لَجنه علمی متشکل از دانش‌پژوهان و فراگیران و کلام و فلسفه است برای گفتگو درباره دستاوردها و پژوهشهای نوین در عرصه دانش کلام تا دانش کلام که در حوزه علمیه متروک شده است، پویا شده و عده‌ای در این زمینه فعالیت جدی داشته باشند و پژوهشگرانِ کلام شوند.
* نسبت دانش کلام با ابعاد تمدنی، زیر ساختهای تمدنی جمهوری اسلامی و پرسشهای جهان جدید چیست؟
دانش کلام از حیث استنباط، دقیقاً مانند دانش فقه است که باید اندیشه‌های اعتقادی مسلمین را از متن قرآن و حدیث استنباط کند. زیرا پایه‌های تمدن اسلامی در قرآن و حدیث است. متکلم موظف است که آنچه از متن قرآن و حدیث فهمیده شده (در حوزه اعتقادات) را، مستدل و برهان‌پذیر نموده و به شیوه عقلی به مخاطب ارائه نماید.
*انتقال دستاوردهای دانش کلام، به ویژه نشستِ حاضر به مردم، چگونه و با چه شیوه‌ای امکان‌پذیر است؟
حضورِ طلاب و دانشجویان در این نشست‌ها، گام اول است. در گام دیگر، دانش کلام با تبیین ابعاد نظری معرفت دینی به صورت عقلانی، آن را در اختیار اندیشمندانِ علوم دیگر قرار می‌دهد تا بر پایه آن بتوانند دانش‌های مضاف را تولید کنند. مثلاً معماری اسلامی بر پایه‌ی معرفت توحیدی تولید شود، یا دانش‌های دیگر اسلامی نیز به همین سبک.
*این دوره در چند شهر برگزار شده است؟
این مدرسه تا کنون در دو دوره در مشهد و دو دوره در اصفهان برگزار شده و می‌شود. دو دوره در مشهد که یکی در تابستان ۹۳ برگزار شده و دومی در شهریور ۹۵ برگزار شد. دو دوره هم در اصفهان که یکی در تابستان ۹۴ برگزار شده و دوره حاضر (مرداد ۹۵) هم دومین دوره است.
* در قم چه؟
خیر. در فضای قم استقبالِ چندانی از این دوره نشده است.
*موضوعات مطرح شده در نشست چیست؟
سال گذشته نگاهی اجمالی به مسئله‌های علم کلام داشتیم: روز اول: روش‌شناسی علم کلام، روز دوم: افعال الهی، روز سوم: انسان شناسی.
امسال فقط موضوع امامت انتخاب شده است که در روز نخست، نظریه‌های امامت امامیه بر اساس نظریات فیلسوفان، متکلمان، محدثان و دانش‌پژوهانِ معاصر امامیه مورد بحث قرار گرفت. سخنرانانِ روز نخست آقایان حجتالاسلام دکتر سبحانی، حجت الاسلام دکتر طالقانی و حجةتالاسلام دکتر خسروپناه بودند.
در روز دوم رابطه قرآن و امام بحث شد که آقایان دکتر علی نصیری، دکتر سبحانی و دکتر قاضی‌زاده ارائه بحث داشتند.
در روز سوم موضوعِ گستره و منابع علم امام توسط آقایان دکتر قدردان قراملکی، دکتر صفری فروشانی (علّو و تقصیر در علم امام) و دکتر برنجکار (علم امام در قرآن و روایات) را بحث کردند.
در پایان هر روز نیز میزگردی با حضور اساتید برگزار شد که نقد و نظر و پرسشهای مخاطبان، محور میزگردها بود.
نکته مهم این است که پارسال کسانی دعوت شدند که قائل به کلام مستَنبطِ از متن قرآن و حدیث بودند. اما امسال، اساتید، رویکردهای متفاوت و بعضاً متضادی داشتند که در میزگردهای عصرگاهی، تضارب آراء و نقد و نظرها قابل توجه بود.
* آیا به نظرات مستشرقین توجه شد؟
خیر. زیرا به گمان ما، در نگاه‌های خودمان هنوز چالش زیاد داریم، لذا به این گفتگوهای داخلی، بیشتر نیاز است.
نظر شما