همه می پرسند چرا آنقدر درباره فتنه فیلم می سازم/ تحریم ها فیلم شد

مهدی نقویان کارگردان عرصه مستند که ۲ فیلم از او با عنوان «بازی» و «قصه فیل و الاغ» در هفتمین جشنواره مردمی فیلم «عمار» حضور دارد، در گفتگو با خبرنگار مهر درباره مستند «بازی» گفت: این فیلم ۶۵ دقیقه ای درباره تحریم های آمریکا از زمان انقلاب تا امروز است و نشان می دهد که تحریم های آنها به چه صورت بر کشور ما اعمال می شود. در واقع ما برای ساخت این فیلم از بازی فوتبال ایران و آمریکا الهام گرفتیم و آن را به صورت فصلی ساختیم. ما با این کار می خواستیم نوع برخورد ایران در قضیه تحریم ها را با آمریکا نشان دهیم. برای مثال ما در این مقوله در برابر آمریکا گاهی اوقات هجومی و گاهی به صورت دفاعی بازی کرده ایم. ما این ۲ موضوع یعنی بازی فوتبال ایران و آمریکا و تحریم های آنها بر کشورمان را با هم تلفیق کرده ایم و به این صورت مسایل را نشان داده ایم.

وی افزود: به شخصه من اعمال تحریم ها را مانند بازی ایران و آمریکا می دانم و به همین دلیل نام این مستند را «بازی» گذاشتم. البته باید بگویم که یک سر سیاست های آمریکا همواره تحریم بوده است و به همین دلیل ما هم به این مفهوم پرداخته ایم. به طور کلی ویژگی این فیلم به این صورت است که جدای از عملکرد دولت ها به موضوع تحریم پرداخته است البته به هر حال عکس العمل هایی که دولت های مختلف در دوره های متفاوت از خود در برابر این مساله نشان داده اند و سلایق سیاسی مختلفی که در ایران و آمریکا وجود داشته بر وقوع آن تاثیر داشته است.

نقویان عنوان کرد: با توجه به اینکه این مستند تاریخی است، اساس آن را بر استفاده از تصاویر آرشیوی گذاشتیم، به همین دلیل در «بازی» با کسی مصاحبه نکرده ایم و برای ساخت آن تماما از تصاویر آرشیوی استفاده کرده ایم. البته گرافیک نیز در آن نقش تعیین کننده ای دارد.

کارگردان «نگهبان آراء» بیان کرد: ما برای ساخت این مستند به مدارک و اسناد مختلفی رجوع کردیم. البته باید بگویم که حوزه هنری یک کار تحقیقاتی مفصلی درباره آن انجام داده بود و تحقیقات خود را در اختیار تیم تولید کننده این اثر قرار داد. در واقع محققان حوزه هنری یک سال روی جمع آوری اسناد و مدارک آن تحقیق کرده بودند، به همین دلیل حجم بالایی از اطلاعات در اختیار ما بود که ما سعی کردیم از همه آن استفاده کنیم تا بتوانیم اتفاقات بزرگی را که در این مدت افتاده است، به نمایش بگذاریم. این را هم باید بگویم که ممکن است مدت زمان این مستند بیشتر از حد معمول باشد اما به هر حال با توجه به وسعت اتفاقات، لازم بود آنها را در ۶۵ دقیقه بگنجانیم. به همین دلیل می توان گفت این اولین باری است که در یک مستند، ماجرای تحریم های آمریکا به صورت کامل انعکاس داده می شود. برای مثال ما به این موضوع پرداختیم که چرا رابطه آمریکا با ایران بد شد و چرا این کشور شروع به تحریم کرد.

وی یادآور شد: قضیه تحریم مربوط به این چند سال اخیر نیست بلکه از زمان انقلاب ماجرای آن وجود داشته است. البته باید بگویم که مستند ما روایت ابتدایی و انتهایی ندارد و از وقایع سال ۸۸ شروع می شود و نشان می دهد که یک اتفاق بزرگ در پشت پرده سیاست های آمریکا در حال رخ دادن است که این موضوع باعث می شود تحریم ها تشدید پیدا کند. سپس فلاش بک هایی به انقلاب می خورد و بعد از روایت اتفاقات آن دوران، دوباره وارد حوادث سال ۸۸ می شویم.

نقویان بیان کرد: ما سعی کردیم در مستند «بازی» تاریخ را روایت کنیم به همین دلیل می بینیم که بعد از سال ۸۸ قضیه تحریم ها عوض و اتحادیه اروپا نیز وارد کار می شود. در آن دوران حتی متحدان ما مانند چین و روسیه نیز با آمریکا همراه می شوند و به این صورت تحریم ها بیش از گذشته نمود پیدا می کند.

 کارگردان «زخم باز» با اشاره به لزوم استفاده از وقایع سال ۸۸ در این مستند بیان کرد: من مستندساز هستم و با موضوعات مختلفی سروکار دارم. اتفاقات سال ۸۸ نیز یکی از موضوعات جدی تاریخ ما است که باید دست به تولید آثاری درباره آن زد، بر همین اساس ما در «بازی» بدون هیچ جناح بندی سیاسی به روایت تاریخ پرداختیم. بعضی ها به من می گویند که چرا آنقدر درباره سال ۸۸ فیلم می سازم؟ من هم در پاسخ به آنها می گویم که چرا دیگران نمی سازند؟ به هر حال در آن دوران یکی از اتفاقات بزرگ تاریخ معاصر رقم خورده است و باید به آن پرداخت. البته اتفاقات آن زمان مناقشه برانگیز است اما این دلیل نمی شود که درباره موضوعات مناقشه برانگیز فیلم نسازیم. با این وجود فیلمسازان ما با احتیاط به سمت چنین موضوعاتی می روند و نمی خواهند موضع خود را نشان دهند اما من برای خودم این مراقبت ها را ندارم.

وی ادامه داد: در همه آثاری که درباره سال ۸۸ ساختم سعی کردم روایت تاریخی داشته باشم و از تحلیل اتفاقات دوری کنم و اشاره ای نکنم که چه کسی در وقوع آن حوادث مقصر بوده است.

نقویان عنوان کرد: من همیشه دوست داشتم درباره تحریم ها فیلمی بسازم، حوزه هنری هم به من پیشنهاد داد درباره تاثیر وقایع سال ۸۸ در تحریم ها و اقتصاد کشورمان اثری تولید کنم. بر همین اساس، هنگامی که تحقیقات آنها را مطالعه کردم متوجه شدم که بسیار مفصل هستند، در همان زمان من هم پیشنهاد دادم که به صورت یک جانبه به موضوعات نگاه نکنیم و تمام تحریم ها را در مستند «بازی» مرور کنیم. زیرا به هر حال تحریم مساله ای است که بزرگ و کوچک درگیر آن هستند و آن را در زندگی شخصی خود احساس می کنند اما باید بپذیریم که سال ۸۸ در دل این ماجرا پررنگ تر است به همین دلیل ما تأکیدی هم بر آن داشتیم.

وی ادامه داد: تولید این اثر از تیرماه سال ۱۳۹۴ شروع شد و در اوایل سال ۱۳۹۵ ساخت آن به پایان رسید. یک سال قبل تر از آن هم تحقیقات آن توسط حوزه هنری آغاز شده بود.

این کارگردان در پایان با اشاره به عملکرد جشنواره فیلم «عمار» یادآور شد: به هر حال هر جشنواره ای معایب و محاسنی دارد و «عمار» نیز از این قاعده مستثنی نیست اما با این وجود معتقدم که جشنواره «عمار» راه خود را پیدا کرده و پیشرفت زیادی کرده است.