برجام اجازه وضع تحریم‌های غیرهسته ای را می‌دهد

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل – جواد حیران نیا، وحید پورتجریشی: مساله تحریم های ایران که با امضای برجام طبق گفته های طرفین و البته متن برجام تصور می شد به پایان رسیده است، بار دیگر تمدید آن روز پنجشنبه با رای حداکثری کنگره آمریکا تصویب شده و تا سال ۲۰۲۵ میلادی تمدید شد. از سوی دیگر، دونالد ترامپ، رئیس جمهوری منتخب آمریکا که از زمان برگزاری کمپین های انتخاباتی ریاست جمهوری در این کشور، همواره از مخالفان سرسخت برجام بوده و خواستار بازبینی و از سرگیری مذاکرات هسته ای برجام شده بود نیز طبق قوانین داخلی آمریکا از ژانویه سال آینده میلادی رسما بر مسند قدرت در آمریکا تکیه خواهد زد. این درحالیست که وی از زمان پیروزی در انتخابات تا کنون هیچ سخنرانی رسمی در خصوص برنامه خود برای برجام و توافق با ایران ایراد نکرده و این مساله نیز در کنار سایر مسائل بحث برانگیز اعلام شده از سوی وی در حوزه سیاست خارجی در هاله ای از ابهام باقی مانده است.

در همین راستا خبرگزاری مهر گفتگویی با «ریچارد نیفو»، عضو سابق تیم مذاکره کننده هسته ای آمریکا و کارشناس امور تحریم ها و امنیت بین الملل و عدم اشاعه تسلیحات در وزارت خارجه آمریکا و محقق دانشگاه کلمبیا آمریکا انجام داده که متن این گفتگو در زیر آمده است. از نیفو به عنوان طراح تحریمهای ایران نیز نامبرده می شود. وی در حال حاضر استاد دانشگاه کلمبیا آمریکاست.

*دونالد ترامپ، رئیس جمهور منتخب آمریکا در کمپین انتخاباتی ریاست جمهوری خود اعلام کرد که اوباما امتیازات بیشتری در توافق با ایران به این کشور داده و همچنین از پیشنهاد شروع مذاکرات هسته ای از سوی ایران سخن گفت. هدف واقعی ترامپ چیست و در عمل چه خواهد کرد؟

هنوز هیچ کس چیزی در این مورد نمی داند که دونالد ترامپ هنگام آمدن بر سر کار چه خواهد کرد. وی چندین بار گفته که می خواهد در خصوص توافق از نو مذاکره کرده و به دنبال اعمال محدودیت های بیشتر بر برنامه هسته ای ایران است و از نبود فرصت های تجاری بیشتر برای آمریکا در قالب توافق موجود ناخرسند است. لذا وی احتمالا یا به دنبال توافقی گسترده تر است و یا اینکه خواهان تفویض امتیازات بیشتر از سوی ایران است. مواضع وی در دوران کمپین خود نامشخص بودند و او هنوز باید اطلاعات بیشتری نسبت به زمان انتخابات ارائه کند.

*حلقه اطرافیان ترامپ را بسیاری از مخالفان ایران و برجام تشکیل داده اند. این حلقه از اطرافیان تا چه حد می توانند بر افکار ترامپ تاثیرگذار باشند؟

این نتیجه گیری که حلقه اطرافیان ترامپ می توانند بر روی وی تاثیرگذار باشند منطقی است. آنها مشاوران وی هستند، و از همه مهمتر اینکه آنها در اطلاعاتی که وی کسب می کند تاثیرگذار هستند. همزمان وی چه در داخل دولت و چه خارج از آن، از سوی آنها مشاوره می گیرد و احتمالا ترامپ به دنبال ایجاد توازن میان آنهاست. این مساله مبهم باقی می ماند.

*برخی معتقدند ترامپ برجام را نقض نخواهد کرد و به جای آن تحریم هایی در خصوص تروریسم و حقوق بشر علیه ایران وضع خواهد کرد. اگر چنین شود، نتایج این موضوع بر آینده برجام چه خواهد بود؟

امکان چنین چیزی نیز وجود دارد. در واکنش به این امر آینده برجام بستگی به ایران خواهد داشت. به نظر من، برجام اجازه وضع تحریم های بیشتر با دلایل مسائل غیر از موضوع هسته ای را خواهد داد. بنابراین فرض بر این است که چنین چیزی تحت قانون فعلی اجرا خواهد شد و نه در جهتی که تحریم های تعلیق شده بر اساس توافق را از نو بازگرداند. اما در صورتیکه ایران چنین برداشتی را بپذیرد، جای امیدواری برای اقدام آمریکا در این خصوص وجود دارد. اما اگر ایران نپذیرد، این ایران خواهد بود که باید تصمیم بگیرد چگونه پاسخ دهد.

*اگر به فرض ترامپ برجام را نقض کند، آنگاه واکنش اتحادیه اروپا به این عمل وی چه خواهد بود؟

من بارها این را گفته ام و بار دیگر اینجا می گویم که آنچه ایالات متحده (و در این موضوع، ایران) انجام می دهد، مهمترین فاکتور و مبنا برای واکنش طرف سوم خواهد بود. اگر ترامپ برجام را آشکارا نقض کند، این احتمال وجود دارد که کشورهای اروپایی هم از وی حمایت کنند. از سوی دیگر آنها ممکن است در صورت نقض برجام از سوی آمریکا، حتی اگر کمپانی ها و بانک هایشان با تحریم های ایران مواجه شوند، طرف ایران را بگیرند. قضاوت در این خصوص و اینکه این کشورها و دولتهایشان چگونه رفتار خواهند کرد غیرممکن است.