نیمه پنهان تجارت خارجی ایران/رشد صادرات کالاهای کم‌ارزش

محمد لاهوتی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: بر اساس آمار هشت ماهه اعلام شده از سوی گمرک جمهوری اسلامی ایران، واردات در شرایط نسبتاً بهتری نسبت به قبل رقم خورده و به لحاظ ارزشی، یک درصد رشد داشته است؛ این در شرایطی است که حجم واردات به لحاظ وزنی ۶.۲۵ درصد کاهش داشته است، چرا که کالاهای ساخته شده بیشتری وارد کشور شده‌ است.

رئیس کنفدراسیون صادرات ایران افزود: در صادرات غیرنفتی علیرغم اینکه تراز تجاری کشور ۷۳۴ میلیون دلار مثبت بوده، اما صدور کالا به لحاظ وزنی ۲۹ درصد و از نظر ارزشی ۵.۷۴ درصد رشد داشته است که این نشانگر آن است که کالای بیشتری از کشور صادر شده ولی ارز کمتری وارد شده است.

وی تصریح کرد: میانگین قیمت کالاهای وارداتی کشور در سال جاری ۱۲۷۰ دلار بوده که این رقم در سال گذشته چیزی حدود ۱۱۸۰ دلار رقم خورده است، ولی میانگین قیمت کالای صادراتی کشور در سال ۹۴ معادل ۴۲۰ دلار در هر تن بوده که در سال ۹۵ به ۳۴۴ دلار رسیده است.

به گفته لاهوتی، سوال این است که آیا در حوزه صادرات، خام‌فروشی بیشتری رخ داده یا اینکه قیمت‌های جهانی کاهش یافته است که وقتی این بررسی صورت می‌گیرد، در پاسخ به این سوال، بررسی نشان می‌دهد که قیمت‌های جهانی نسبت به سال قبل کاهش پیدا نکرده و حتی در بخش نفت نیز افزایش را شاهد هستیم ولی اینکه چرا کالاهای صادراتی علیرغم افزایش وزن و رشد مثبت آن، متناسب با تغییرات نبوده، دلیل آن است که ۵۳ درصد سبد کالای صادراتی کشور را پتروشیمی، گاز طبیعی و میعانات تشکیل می‌دهد.

رئیس کنفدراسیون صادرات ایران خاطرنشان کرد: صادرات میعانات گازی ۴۶ درصد رشد مثبت را نشان می‌دهد که بر این اساس افزایش صادرات نیز به دلیل همین رشد صادرات میعانات گازی بوده است، اما از آنجا که قیمت میعانات نسبت به پتروشیمی ارزان‌تر است، یکی از دلایل کاهش ممکن است به این بخش از صادرات کشور برگردد.

وی افزود: علیرغم حدود ۴ درصد رشد ارزش در صادرات سایر کالاها  ولی اینکه از نظر وزنی ۲۰ درصد رشد را شاهد بوده‌این نشان می‌دهد که ارزش کالاهای صادراتی نسبت به قبل کمتر شده است؛ این در شرایطی است که سال گذشته وقتی بازار روسیه به روی محصولات ایرانی باز شد، صادرکنندگان به تعرفه‌های گمرکی این کشور انتقاد داشتند ومعتقد بودند که متناسب با قیمت‌های اصلی کالاهای صادراتی آنها نبود؛ چرا که مستندات گمرک روسیه براساس قیمت صادراتی کالاهای ایرانی لحاظ می شد که آن زمان برای تعدیل و واقعی سازی نرخ پایه کالاهای صادراتی اشکالاتی داشت.

رئیس کنفدراسیون صادرات با اشاره به برگزاری جلساتی از سوی گمرک برای اصلاح قیمت‌های پایه صادراتی کالاها خاطرنشان کرد:  قیمت‌های واقعی باعث می‌شد که ما فرصت‌های بازار روسیه را از دست بدهیم و این هم یکی از عواملی است که در بخش سایر کالاها، اختلاف رشد را نشان می‌دهد؛ بنابراین در مجموع اگر بخواهیم به آمارها نگاهی بیندازیم، دولت با مدیریت واردات توانسته تراز تجاری کشور را مثبت کند؛ علیرغم اینکه آمارها نشان می‌دهد که سومین کالای وارداتی در هشت ماهه، خودرو بوده و این شاید خیلی خوشایند نباشد چرا که بهتر بود واردات کالا به سمت کالاهای واسطه‌ای تولید و خطوط تولیدی کارخانجات هدایت می‌شد تا به تولید و صادرات کمک کند.

لاهوتی ادامه داد: به هر حال دولت نشان داده که توانسته نظم و انضباط در واردات و صادرات برقرار کرده و از نابسامانی و بی‌انضباطی در تجارت خارجی جلوگیری کند. این در شرایطی است که باید از خام‌فروشی کالاها نیز جلوگیری کرده و حمایت‌ها را به سمت کالاهای صنعتی، معدنی و کشاورزی با ارزش افزوده بالا هدایت نماییم.

به گفته وی، درصد زیادی از صادرات کالاهای غیرنفتی مربوط به بخش معدن بوده است در حالی که باید حمایت را به سمت کالاهایی با ارزش افزوده بالا که بیشترین ارزآوری را برای کشور دارند، هدایت کرد.