مرگ خرس قهوه ای پارک ملی گلستان در هاله ای از ابهام

خبرگزاری مهر، گروه استان ها- زهرا بهرامی: حادثه از یک روز گرم تابستان در پارک ملی گلستان و حاشیه روستای ترجنلی گالیکش آغاز شد و آن روز هیچ کس تصور نمی کرد نزدیک شدن توله خرس قهوه ای به حاشیه روستا زمینه مرگش را فراهم کند.

هرچند خرس قهوه ای پارک ملی گلستان روز نخست از نزدیک شدن به روستا جان سالم به در برد اما روز دوم یگان حفاظت پارک ملی برای زنده گیری آن وارد عمل شد و چند ساعت بعد به دلایل نامعلوم این توله خرس تلف شد.

رئیس پارک ملی گلستان بعد از زنده گیری این توله خرس در گفتگو با خبرنگار مهر حادثه را اینگونه روایت کرد و گفت: صبح روز یکشنبه (۱۲ شهریور ماه) با دریافت خبری مبنی بر نزدیک شدن یک قلاده خرس قهوه ای به حاشیه روستای ترجنلی گالیکش، ماموران یگان حفاظت پارک ملی گلستان در محل حضور پیدا کرده و خرس را مشاهده می کنند و این حیوان با مشاهده ماموران فرار کرده و تلاش برای گرفتن این حیوان بی نتیجه می ماند.

سید مهدی کوچک افزود: روز دوشنبه با تماس یکی از اعضای شورای روستای ترجنلی مبنی بر مشاهده مجدد این حیوان، ماموران به محل مراجعه و با استفاده از دستگاه پرتاب دارت بیهوشی اقدام به بیهوش کردن حیوان می کنند.

اگر خرس قهوه ای پارک ملی بیماری هاری داشته، در هر صورت محکوم به مرگ بوده البته به شرط آنکه واکسن نخورده باشدوی ادامه داد: هرچند تذکرات لازم به مردم محلی برای نزدیک نشدن به این حیوان داده شده بود اما حیوان قبل از بیهوش شدن دست چپ یکی از ساکنان روستا را که به این حیوان نزدیک شده بود، زخمی می کند.

کوچک اضافه کرد: خرس قهوه ای پارک ملی گلستان در نهایت توسط ماموران یگان حفاظت پارک زنده گیری شده و برای بررسی های بیشتر در صورت وجود بیماری به مرکز نگهداری حیات وحش گناره منتقل شد.

محیط زیست پاسخگو نیست

رئیس پارک ملی گلستان به جزییات بیشتر حادثه اشاره نکرد اما چند ساعت پس از انتقال توله خرس قهوه ای تلف شد و تنها فرد پاسخگو در این حوزه احمد دباغیان، مدیر روابط عمومی حفاظت محیط‌زیست گلستان بود که در گفتگو با خبرنگار مهر، خبر تلف شدن این خرس قهوه ای را تایید کرد اما دادن اطلاعات در خصوص دلایل و جزییات مرگ این حیوان را به پاسخ دامپزشکی گلستان منوط کرد.

حالا هشت روز از تلف شدن توله خرس قهوه ای می گذرد و شایعات بسیاری در خصوص مرگ این حیوان مطرح است، اما هیچ مسئولی در محیط زیست حاضر به پاسخگویی در این حوزه نیست.

عده ای ناشیانه عمل کردن نیروهای یگان حفاظت در بیهوش کردن و همچنین برخورد سرنگ بیهوشی به گردن و قفسه سینه حیوان و برخی ابتلا به بیماری هاری را علت مرگ آن می دانند.

پیگیری های خبرنگار مهر برای دریافت پاسخ از مسئولان اداره کل حفاظت محیط زیست گلستان بی نتیجه ماند و تماس های مکرر با مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت شکار و صید سازمان حفاظت محیط زیست در خصوص صحت و سقم آن بی پاسخ ماند.

نمونه گیری از توله خرس انجام شد

در حالی که مسئولان پاسخگویی در سازمان حفاظت محیط زیست سکوت کرده و پاسخ شفاف و روشنی به سوالات بی شمار اهالی رسانه نمی دهند، مدیرکل دامپزشکی استان گلستان در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: نمونه گیری از توله خرس پارک ملی گلستان انجام شده و به مرکز ملی تشخیص سازمان دامپزشکی کشور ارسال شده است.

محمود رضا وفایی افزود: حداقل ۱۰ روز برای ارسال پاسخ اولیه زمان نیاز است و تا نتایج اولیه وصول نشود، اظهار نظر در خصوص علت مرگ غیر کارشناسی است.

وی تصریح کرد: ظاهرا در بررسی های بالینی همکاران به داشتن بیماری نوع A در خرس مشکوک شده و به محیط زیست اعلام می کنند که باید لاشه خرس دفن شود.

مدیرکل دامپزشکی استان گلستان خاطر نشان کرد: در چنین مواردی مطابق دستورالعمل سازمان دامپزشکی، فقط اجازه نمونه برداری داریم و به دلیل خطرات انسانی و خطر انتشار بیماری اجازه کالبد گشایی داده نمی شود.

وی یادآور شد: در چنین مواردی که تشخیص اولیه بیماری نوع A است به دلیل تبعات آن و احتمال ابتلا جمعیت انسانی و دامی، بهترین حالت دفن لاشه است تا پس از آن با پاسخ قطعی آزمایشات تشخیصی آن را رد یا تایید کنیم.

خرس قهوه ای محکوم به مرگ بود

در حالی که مدیرکل دامپزشکی گلستان اظهار نظر دقیقی راجع به علت مرگ خرس قهوه ای ندارد اما مشکوک بودن به بیماری نوع A  احتمال ابتلا به بیماری هاری در خرس را تشدید می کند.

یک دکترای دامپزشکی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: نفس رها سازی یک جاندار در محیط زیست احتمال و خطر ابتلا به بیماری ها را بالا می برد.

محی الدین احمدی با یادآوری اینکه بیماری هاری از بیماری های مشترک انسان و دام است، افزود: این بیماری در خونگرم ها مانند گوزن، خرس، سگ، روباه و گربه و ... شیوع داشته و ۱۰۰ درصد کشنده است.

وی ادامه داد: اگر خرس قهوه ای پارک ملی بیماری هاری داشته، در هر صورت محکوم به مرگ بوده البته به شرط آنکه واکسن نخورده باشد.

این دامپزشک اضافه کرد: چون از علائم بالینی خرس قهوه ای، جزییات حادثه و داروی استفاده شده و میزان آن اطلاعی ندارم، قضاوت نمی کنم که علت مرگ حیوان داروی بیهوشی بوده و یا دلایل دیگری داشته است.

وی به علائم بیماری هاری در حیوانات اشاره و تصریح کرد: ترشح بزاق، ترس از نور و آب و همچنین تغییر رفتار از علائم این بیماری است اما نمی توان گفت خرس قهوه ای حتما به دلیل ابتلا به بیماری به روستا نزدیک شده شاید گرسنگی عامل اصلی بود.

احمدی خاطرنشان کرد: کم خونی ها و کاهش پلاکت خون هم ممکن است دلیل مرگ حیوان باشد؛ اما باید یافته های بالینی (علائم) و میزان داروی بیهوشی تزریق شده، نوع دارو و فاصله تزریق تا مرگ حیوان و ... با دقت مورد بررسی قرار گیرد تا بتوان اظهار نظر قطعی کرد.

محیط زیست گلستان نیازمند حضور دامپزشک است

هرچند این دامپزشک به صراحت اعلام می کند اگر خرس قهوه ای پارک ملی گلستان مبتلا به بیماری هاری بوده مرگ آن قطعی بود اما یک دامپزشک که در حوزه محیط زیست هم فعال است، به مرگ توله خرس پارک ملی گلستان از زاویه دیگری نگاه کرده و به خبرنگار مهر گفت: نه به عنوان بازرس و نه به عنوان یک بررسی کننده به این موضوع  ورود نمی کنم.

مسعود شکیبا افزود: استانی مانند گلستان که به واسطه اکوسیستم های متنوع حیات وحش مختلفی دارد و به دلیل شکار بی رویه با پرندگان آسیب دیده بسیاری در سال مواجه می شود و برای محیط بانی اسب های زیادی را به خدمت گرفته، نیازمند حضور دامپزشک و ارتباط مستمر با دامپزشکان است.

کسی که اقدام به بیهوشی حیات وحش می کند علاوه بر گذراندن دوره های آموزشی بایدتجهیزات و امکانات کامل در اختیار داشته باشدوی ادامه داد: تا جایی که اطلاع دارم دکتر دامپزشکی که به شکل معنادار و مستمر فعال باشد و هم اداره کل حفاظت محیط زیست گلستان اجازه حضور به وی بدهد، وجود ندارد تا در شرایط بحرانی و وقوع چنین اتفاقاتی (نزدیک شدن خرس به مناطق مسکونی و بیهوش کردن آن) حضور داشته باشد.

این دکترای دامپزشکی اضافه کرد: اطلاعی از جزییات حادثه و اینکه چه چیزی باعث شده تصمیم به زنده گیری خرس قهوه ای شود، ندارم پس نمی توانم در خصوص درست یا نادرست بودن این تصمیم و حادثه اظهار نظر کنم.

وی متذکر شد: اداره کل محیط زیست گلستان به دامپزشکی که دوره های آموزشی کارکردن با حیات وحش را تعلیم دیده باشد و با مبحث مقیدسازی و بیهوشی حیات وحش آشنایی داشته باشد، نیاز دارد.

شکیبا یادآور شد: بیهوشی در حالت عادی و حتی در بیمارستان های پیشرفته و مجهز کار خطرناک، پرریسک و برادر مرگ است.

وی بیان کرد: مقید کردن و بیهوشی حیات وحش که حیوان برای زنده ماندن تقلا دارد و داروهای بیهوشی قوی تری استفاده می شود، با اهمیت تر بوده و مخاطرات آن هم تا حدودی بیشتر است.

شکیبا تاکید کرد: لازم است کسی که اقدام به عمل بیهوشی حیات وحش می کند علاوه بر گذراندن دوره های آموزشی باید تجهیزات و امکانات کامل برای احیاء حیوان در شرایط بحرانی و داروهای لازم برای بازگرداندن حیوانات را در اختیار داشته باشد.

انتخاب دوز بیهوشی، در نظر گرفتن محل دارت ها در بدن حیات وحش در حیوانات مختلف، روش احیاء و تشخیص علائم بالینی و ... در حیات وحش نیاز به تخصص دارد و گلستان فاقد حضور دامپزشک در مواقع بحرانی است اما این کمبودها نمی تواند دلیل قانع کننده ای برای مرگ توله خرس قهوه ای پارک ملی گلستان باشد و باید منتظر پاسخ نمونه گیری انجام شده ماند.