به گزارش خبرنگار مهر، «سایه» شاعر و ترانه‌سرای نامدار، یکی از مدیران تأثیرگذار رادیو در بخش موسیقی ایرانی بوده است و اطلاعاتی وسیع در عرصه موسیقی دارد که این اطلاعات به شکل‌های مختلف در شعرش هم ظاهر شده است.
کتاب «موسیقی ایرانی در شعر سایه» اولین جلدِ منتشرشده از طرح پژوهشی پنج‌بخشیِ «سایه و موسیقی» از مهدی فیروزیان است که به‌مناسبت نودسالگی سایه به او تقدیم شده است. جلدهای دیگر این طرح پژوهشی که در آینده به چاپ خواهند رسید، از این قرارند: «شعر سایه در موسیقی ایرانی»، «گل‌های تازه»، «گلچین هفته» و «ترانه‌سرایی سایه».
در آغاز این کتاب، سالشماری دقیق با ذکر رویدادهای کوچک و بزرگ هنری، ادبی، کاری و خانوادگی در زندگی نودساله سایه ترتیب داده شده است. سپس مقدمه‌ای در شناخت کلی سایه و موضوع کتاب آمده است. جز سالشمار و مقدمه کتاب دارای دو فصل اصلی و دو بخش فرعی است.
فصل اصلی اول «فرهنگ بسامدی واژه‌های موسیقایی» نام دارد که قصد از نگارش آن فهم دقیق اشارات موسیقایی شعر سایه است. نویسنده در این بخش، همگی ابیات دارای اصطلاحات و واژه‌های مربوط به هنر موسیقی را با تنظیم تاریخی از مجموعه اشعار سایه (کتاب‌های سیاه‌مشق، تاسیان، بانگ نی) بیرون کشیده و واژه‌ها و اصطلاحات موسیقایی را شرح کرده است. در این فصل هم کلید فهم بیت‌های مربوط به موسیقی در شعرهای سایه به دست مخاطب داده شده است و هم گزیده‌ای موضوعی از شعر او به وجود آمده است که فارغ از بحثِ شرح و توضیح، برای دوستداران شعر معاصر خواندنی است. جهت مزید فایده در این فصل هرجا اصطلاح یا واژه موسیقایی معنی ایهامی دیگری غیر از معنای موسیقایی هم داشته نویسنده آن را متمایز کرده است.
بعد از فصلی که مربوط به درک و دریافت شعرهای ابتهاج بود، فصل اصلی دوم مربوط به «ایهام‌های موسیقایی» است و با تأکید کردن بر شناخت زیبایی‌ها و آرایه‌های بدیع معنوی، مکمل فصل اول محسوب می‌شود. فیروزیان در این بخش ایهام تناسب‌های موسیقایی شعر سایه را شرح داده است. او ارتباط مخفی میان کلمات را که از راه ایهام تناسب بر اساس «اعلام موسیقایی» «سازها»، «دستگاه‌ها»، «گوشه‌ها» و «سایر اصطلاحات موسیقی» در شعرهای سایه به وجود آمده‌اند، با ابزار نقد بلاغی شناسایی کرده و با توصیف و تحلیل آنها زیبایی شعر او را نمود بیشتر بخشیده است.
پس از دو فصل اصلی کتاب، دو بخش فرعی آمده است. نخستین بخش، «حوزه‌های معنایی» است که نویسنده در آن با رسم جدول‌هایی آماری و مستند، واژه‌ها و اصطلاحات مذکور در فصل «فرهنگ بسامدی» را طبقه‌بندی کرده است و بسامد کاربرد هر یک را نشان داده است. در بخش دوم نیز نمایه‌ای از «سروده‌های سایه» ترتیب داده است و تمام شعرهای ابتهاج را با تفکیک قالبِ شعری و تعدادِ دفعاتی که سایه از هر قالب بهره برده، همراه با ذکر نام شعر و مصرع نخست آن، تعداد ابیات، محل و تاریخ دقیق سروده شدن اشعار معرفی کرده است.
کتاب «موسیقی ایرانی در شعر سایه» از سوی انتشارات هنر موسیقی در ۲۶۲ صفحه با قیمت ۲۵ هزار تومان به بازار کتاب عرضه شده است.
نظر شما