«مادری» روایت عشق های یک طرفه در قاب سنت و صمیمیت است

به گزارش خبرنگار مهر، علی صالحی منتقد سینما و مدرس دانشگاه طی یادداشتی به بررسی فیلم «مادری» به کارگردانی رقیه توکلی پرداخت.

در متن این یادداشت چنین آمده است:

«مادری» اولین کار بلند سینمایی رقیه توکلی است که توانسته بود در سی و پنجمین جشنواره فجر به بخش مسابقه راه یابد و توجه منتقدان و مخاطبان را به خود جلب نماید. «مادری» با بازی نازنین بیاتی، هومن سیدی، هانیه توسلی و تهیه کنندگی سیاوش حقیقی، روایت هوشمندانه و زنانه ای است که شیوه های متفاوت برخورد ۲ خواهر در مواجهه با مشکلات شان را در فضای بافت قدیمی جهان شهر یزد به تصویر کشیده است.

تباین و تضاد، به عنوان گمشده سینمای امروز ایران در قصه «مادری» آنچنان باطراوت رخ داده است که مخاطب را در طول فیلم از خستگی کسل کننده می رهاند. این تضاد، هم در ظاهر و هم در معنای فیلم مشهود است. تضاد میان لوکیشن سنتی و قصه جاری در زندگی مدرنیته، تضاد آرامش فضای رخ دادن داستان با آشوب های زندگی های امروزه، تضاد عشق های یک طرفه در داستان زندگی ۲ خواهر و ... در جای جای فیلم مخاطب را به سمت تکاپوهای درونی فیلم سوق می دهد و به رغم آن که در بخش هایی از فیلم، کار به سمت یکنواختی رفته اما پتانسیل تباین جاری در فیلمنامه، آن را قابل تحمل می سازد. تضاد نگاری در فیلم «مادری» اتفاقی ارزنده و احیاگرانه است که طی این سال ها تا حدودی به دست فراموشی سپرده شده بود.

از دیگر ویژگی های ممتاز «مادری»، می توان به فضای زنانه جاری در داستان که بیشتر از روحیه کارگردان نشات گرفته است اشاره کرد. این فضا به هیچ عنوان «مادری» را در زمره کارهای فمینیستی قرار نداده است. «مادری» لطافت مادرانگی را آنچنان شیرین و ماهرانه به تصویر کشیده که فاصله آن با رویکردهای فمینیستی حفظ شده است. پرواضح است که «مادری» نشانه موفقی از اسطوره پردازی مادرانه است نه زن محورانه. کهن الگوی «مادر» آنقدر به شایستگی در این فیلم به ثبت رسیده که گاها برخی مردهای ماجرا نیز در مقاطعی از فیلم، «مادری» می کنند. اگرچه پرداختن نیمه کاره به کودک های درون شخصیت های اصلی داستان، اندکی به روح ظریف و زنانه حاکم بر فیلم آسیب رسانده است اما فضای معماری سنتی و لهجه بومی یزدی، حریر نازکی را در پهنای فیلم گسترانده و به یاری کارگردان آمده است.

در کنار فیلمبرداری خوب و کم نقص و بازی روان نازنین بیاتی و هومن سیدی، نباید از موسیقی محتوی گرایانه ستار اورکی به سادگی گذشت. اورکی با درک درست موقعیت عاشقانه و لوکیشن های خاص فیلم «مادری» توانسته است یکی از موفق ترین کارهای خود را در فیلم «مادری» به ثبت برساند. بی تردید همگامی درست موسیقی و سکوت ها با صحنه های فیلم، در به بار نشستن احساس نوشتاری فیلمنامه نقش مهم و حیاتی ایفا نموده و ویژگی های ممتاز اورکی را در حوزه موسیقی سینما بار دیگر به روشنی ترسیم نموده است.

توکلی در جای جای اولین فیلم بلندش، به سنت و صمیمیت پایند مانده و این سنت گرایی به روشنی در همه بخش های فیلم آشکار است. او با تجربه و آشنایی کافی با احساس حاکم در بافت قدیم جهان شهر یزد، از ظرافت های موجود در لوکیشن کار به خوبی بهره گرفته است و بدون غلو و اغماض، حقیقت لطیف جاری در معماری سنتی ایرانی اسلامی را به نمایش درآورده است، به بیان دیگر، مخاطب در پوسته زیرین فیلم «مادری»، فیلم مستند گونه ای از زیبایی های جاری در فضاهای سنتی و باستانی را به نظاره می نشیند و از آن لذت می برد.

به رغم همه تنش ها و تلخی های داستان فیلم، اما کارگردان هنرمندانه مخاطب را از گرفتار آمدن در دل گرفتگی کاذب رهانیده و او را تا آخرین سکانس کار، امیدوار به آینده نگه می دارد و مخاطب را برای پذیرش محتوی داستان متقاعد می سازد.

به هر روی، «مادری» فیلمی موفق و خوش نگار است که نکات مثبت و ارزشمند آن بر کاستی هایش می چربد و بی دلیل نیست که از میان فیلم های متعدد با کارگردانانی نام آشنا، از سوی هیات انتخاب به بخش مسابقه سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر راه یافته بود».