خبرگزاری مهر، گروه بین الملل- فرزاد فرهادی: تشکیل شورای هماهنگی عربستان سعودی و امارات متحده عربی در ماه مه سال ۲۰۱۶ در جده اعلام شد. نخستین نشست شورای هماهنگی میان این کشور و امارات متحده عربی هفتم ژوئن ۲۰۱۸ در شهر جده برگزار شد.
طی نشست مذکور که به ریاست محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی و محمد بن زاید آل نهیان، ولیعهد ابوظبی برپا شد، ساختار سازمانی این شورا اعلام شد. در این نشست دو طرف از ۴۴ طرح راهبردی مشترک خبر دادند.
همچنین منابع مختلف اعلام کردند که ۳۵۰ مسؤول از دو کشور روی طرح‌های مذکور و در سه محور اصلی اقتصادی، انسانی و سیاسی-امنیتی-نظامی کار خواهند کرد و زمان داده شده برای اجرای طرح‌ها ۶۰ ماه است. در نشست برگزار شده ضمن اعلام ساختار سازمانی این شورا، میان بن‌سلمان و بن‌زاید ۲۰ یادداشت تفاهم مشترک بین طرفین و در زمینه‌های مختلف امضا شد.
عبد الفتاح السیسی رئیس‌جمهور مصر در واکنش به نشست اخیر شورای هماهنگی عربستان و امارات به ریاست محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان و محمد بن زاید، ولیعهد ابوظبی در صفحه توئیتر خود نوشت: «با علاقه نتایج اولین نشست شورای هماهنگی عربستان و امارات که نشان دهنده تقویت مکانیسم اقدام مشترک عربی است، دنبال کردم. ما به طور کامل از تمامی تلاش‌ها در زمینه تحکیم روابط مشترک بین برادرانمان در عربستان و امارات حمایت می‌کنیم. ما این امر را اقدامی ارزشمند می‌دانیم و آرزوی موفقیت در تمامی طرح‌های آن را داریم که رفاه و ثبات را برای ملت ما به همراه می‌آورد.نتایج بدست آمده نشان‌دهنده یک الگو برای ترویج اقدام مشترک عربی در زمینه‌های مختلف است».
اما نکته ای که مجددا مورد توجه قرار گرفته؛ سرنوشت شورای همکاری خلیج فارس است که از آن می‌توان به عنوان شورای بیماری عربینکته ای که مجددا مورد توجه قرار گرفته؛ سرنوشت شورای همکاری خلیج فارس است که از آن می‌توان به عنوان شورای بیماری عربی یاد کرد به ویژه با توجه به ادامه بحران میان دوحه و چهار کشور عربی که افقی برای حل آن در آینده نزدیک مشاهده نمی شود، یاد کرد.
به نظر می رسد که با شکل گیری شورای میان عربستان و امارات باید شاهد فروپاشی شورای همکاری خلیج فارس که آخرین شورایی است که در ظاهر عنوان همکاری عربی را با خود دارد، باشیم.
هر چند عنوان می شود که این شورا مغایرتی با اهداف شورای همکاری خلیج فارس ندارد اما در واقع با شکل گیری این شورای هماهنگی؛ شورای همکاری خلیج فارس به سوی مرگ پیش می رود و به عبارتی شورای هماهنگی امارات و عربستان، شورای همکاری خلیج فارس را به کما می فرستد.
«جمال سلطان» تحلیلگر مصری در توییتر خود نوشت: «خدا شورای همکاری خلیج فارس را رحمت کند ایده زیبایی بود اما تجارب زندگی ثابت کرده است که افکار قشنگ و وعده مدت زمان زیادی در کشورهای عربی جای ندارند».
«عباس الضالعی» تحلیلگر یمنی نیز توییت کرد: «اینکه امارات و عربستان استراتژی عزم و حزم اعلام کرده اند و شورای هماهنگی سعودی-اماراتی شکل گرفته و توافقات گسترده آیا گواهی بر اعلام مرگ شورای همکاری خلیج فارس است؟».
«عبدالباری عطوان» تحلیلگر مشهور جهان عرب درباره این شورا و اهداف آن آورده است:« گمان نمی کنیم برگزاری نخستین نشست شورای هماهنگی عربستان و امارات در شهر جده ، همزمان با نخستین سالروز بحران کشورهای خلیج فارس تصادفی باشد ؛ زیرا سران آن محمد بن سلمان ولیعهد عربستان و محمد بن زاید همتای اماراتی وی به منظور تقویت ائتلاف میان خود علیه قطر به عنوان دشمن کوچکتر و ایران به عنوان دشمن بزرگتر، این شورا را تشکیل دادند.
این شورا که نخستین نشست آن با امضای ۶۰ توافق به منظور ایجاد ۴۴ طرح راهبردی مشترک برای زیر ساخت ها در عرصه های امنیتی، صنایع نظامی، نفت، گاز و سرمایه گذاری های داخلی و خارجی برگزار شد، به منزله تیر خلاص به شورای همکاری خلیج فارس و تشکیل شورای هماهنگی دو جانبه ای است که تنها به دو کشور امارات و عربستان محدود می شود و در نتیجه چهار کشور دیگر در آن حضور ندارند، بر این اساس، می توان گفت این شورا در حد ادغام نیست اما از یک اتحادیه کنفدرالی بیشتر است.
راهبرد این شورای هماهنگی ، عملیات طوفان قاطعیت را یاد آور می شود، عملیاتی که امارات و عربستان در یمن به مدت سه سال و دو ماه در حال انجام آن هستند و با تکیه بر تولید ناخالص داخلی به ارزش بالغ بر یک تریلیون دلار و صادرات نفت، گاز و دیگر تولیدات به ارزش تقریبا ۷۰۰ میلیارد دلار سالانه صورت می گیرد و این بدان معناست که با یک قدرت اقتصادی عظیم روبرو هستیم که اگر امکان پیدا کند، به یک قدرت نظامی بزرگ در منطقه تبدیل شود. در این شورا، فقرا جایی ندارند.
منظور ما بحرین است که نادیده گرفته شد و از آن دعوت نشد که اکنون یا در آینده به این شورا بپیوندد. همچنین این شورا برای کشورهایی همچون کویت و عمان که در قبال بحران قطر و جنگ یمن، مواضع بی طرفانه اتخاذ کردند، هیچ جایی ندارد.
بعید نمی دانیم، تشدید اختلافات با قطر و تشدید محاصره خفقان آور علیه آن، از مهم ترین اقدامات این شورا باشد. همچنین بعید نیست، یکی از اهداف آن تشکیل بازویی نظامی، سیاسی و اقتصادی در منطقه خلیج فارس باشد تا هر گونه تلاش آمریکا برای تغییر نظام ایران، با تکیه بر این محور صورت بگیرد، تلاش هایی که با تحریم بی سابقه آغاز می شود و آنچنان که دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا اعلام کرد، بسیار بیشتر و بزرگتر از تحریم های اعمال شده علیه کره شمالی خواهد بود.
اعتراض عربستان به تلاش های قطر برای خرید سامانه موشکی اس ۴۰۰ روسیه و انتخاب فرانسه برای دادن هشداری دو گانه به قطر در وهله نخست و پس از آن هشدار دادن به روسیه از طریق فرانسه، درباره ادامه این معامله و تهدید به بمباران این سامانه موشکی در صورت تحویل آن (به قطر) احتمالا یکی از نشانه های اهداف کنونی و آینده این شورای جدید و چه بسا با حمایت آمریکا باشد.
عطوان: این شورا، پیش از آنکه شورای همکاری اقتصادی دو جانبه باشد، در واقع «شورای جنگ» است و هدف از آن ایجاد یک قدرت منطقه ای جدید استاین شورا، پیش از آنکه شورای همکاری اقتصادی دو جانبه باشد، در واقع «شورای جنگ» است و هدف از آن ایجاد یک قدرت منطقه ای جدید است. اما آیا به این اهداف دست پیدا خواهد کرد؟ آیا پس از ناکام ماندن تحریم های تجاری و سیاسی علیه قطر، جبهه نظامی علیه این کشور خواهد گشود؟ و چه زمانی این اقدام صورت خواهد گرفت؟ آیا طرح (عربستان) برای حفر کانال «سلوی» به منظور قطع ارتباط زمینی قطر با شبه جزیره عربستان از جمله طرح های مورد توافق در این شورا است؟ پاسخ دادن به این سوالات را به ماه ها و چه بسا به سال های آینده موکول می کنیم.
آن چه می توانیم بگوییم این است که تشکیل این شورا، اقدامی تنش آمیز به شمار می رود که به شدت خطرناک و برای بسیاری طرف ها نگران کننده است. این شورا باعث نگرانی دیگر کشورهای حوزه خلیج فارس که به طور مستقیم یا غیر مستقیم در معرض تهدید قرار دارند می شود و چه بسا نقشه ائتلاف ها را در منطقه از اساس تغییر دهد.»
اما نکته قابل راه ندادن منامه در این شورا است و علت آن هم ضعف مالی این کشور کاملا وابسته به عربستان است. منامه به پول و کمک های عربستان وابسته است و از این رو دنباله رو سعودی ها و اماراتی هاست.
به نظر می رسد که روابط میان شیخ محمد بن زاید ولیعهد ابوظبی و محمد بن سلمان ولیعهد عربستان روز به روز محکمتر می شود اما همانطور که قبلا گفته شد شورای همکاری خلیج فارس روز به روز به پایان خود بیشتر نزدیک می شود.
قطری ها به شدت از این شورا ناخرسند هستند و یکی از کاربران قطری در شبکه های اجتماعی نوشت: «این شورا جز خانه مکر و خیانت و مبارزه با آزادی و حقوق در منطقه نیست. طی روزهای آتی اهداف و زوایای این هماهنگی سیاه میان دو کشور مکار آشکار خواهد شد».
اما جدای از تاثیر مخرب این شورا بر سرنوشت شورای همکاری خلیج فارس، به اعتقاد بسیاری از تحلیلگران هدف از شکل گیری این شورا ترس آل سعود و آل نهیان از زمان شکل گیری انقلابهای بهار عربی است. آنها از مردم خود، از یمنی ها، از اخوان المسلمین، مقاومت فلسطین، ایران و قطر در هراس هستند.
به اعتقاد ناظران امور این شورا را می توان شورا همکاری کوچک پس از وخامت اوضاع شورای همکاری بزرگ یعنی شورای همکاری خلیج فارس دانست با وجود برخی مشکلات که هرازگاهی میان عربستان و امارات به وجود می آید اما این دو در بسیاری از موضوعات به هم بسیار نزدیک هستند و به عبارت دیگر تحولات پس از انقلاب های عربی مواضع طرفین در بسیاری از پرونده ها از جمله تحرکات ضد انقلابهای عربی را به هم نزدیک کرد.
قدر مسلم آن است که این شورا بیش از آنکه در راستای همگرایی میان کشورهای منطقه باشد در راستای تنش و بی ثباتی بیشتر در منطقه خلیج فارس و خاورمیانه است و به عبارتی بوی باروت و جنگ از آن به مشام می رسد.
نظر شما