خبرگزاری مهر-گروه استانها: وسط شهر از بالا که نگاه کنی مقتدر و از پایین که چشم بیندازی مستحکم ایستاده است، سال‌هاست همین‌طور بالای تپه‌ای بلند نگاهبانی می‌دهد و نگاهداری می‌کند، نگاهبان امنیت این دیار بوده و نگاهدار میراث فرهنگی چندین هزارساله‌اش.
اما نزدیک‌تر که می‌روی و دستت را روی تن خسته‌اش می‌گذاری، ناگفته‌های بسیاری دارد، قلب «فلک الافلاک» بنای شگرف دوره ساسانی و یکی از مهم‌ترین بناهای تاریخی دنیا ترک برداشته و اگر سراغی از این دل‌شکسته نگیریم شاید دور نباشد روزهایی که قلبش فرو بریزد و آنگاه به دست گرفتن «کاسه چه کنم» هم دردی دوا نخواهد کرد.
فلک الافلاک شاهکار معماری دنیا
قلعه باستانی فلک الافلاک یکی از شاخص‌ترین آثار تاریخی ایران و جهان است، بنای عظیم آجری مربوط به دوره ساسانی که همچنان استوار بر روی تپه‌ای باستانی در مرکز شهر خرم‌آباد میزبان دوستداران میراث فرهنگی این مرزوبوم است.
طی سال‌های گذشته همواره موضوع ثبت جهانی فلک الافلاک به‌عنوان شاهکار معماری جهان مطرح بوده است تا این اثر تاریخی در فهرست موقت ثبت جهانی قرار گیرد ولی به‌رغم گذشت سال‌ها با فراهم نشدن زمینه ثبت جهانی، فلک الافلاک در فهرست موقت خاک می‌خورد.
به نظر می‌رسد موارد مختلفی در عدم ثبت جهانی قلعه تاریخی فلک الافلاک مؤثر باشد، عواملی که شاید تنها بخشی از آن به آزادسازی حریم این بنای تاریخ بازگردد و عوامل دیگری نیز وجود دارد که می‌تواند روند ثبت جهانی این اثر تاریخی را تحت تأثیر قرار دهد.
طرح استحکام‌بخشی و لرزه‌خیزی قلعه تاریخی فلک الافلاک سال‌هاست که به دلایل مختلفی مسکوت مانده و امروز شاهد مشکلاتی در این بنای تاریخی هستیم، مشکلاتی که با هشدار مسئولان ملی و استانی نیز مواجه شده تا نماینده ولی‌فقیه در لرستان بگوید که با استمرار بی‌توجهی‌ها این بنای عظیم به تلی از خاک تبدیل خواهد شد.
بدبیاری‌های یک بنای تاریخی
نم‌زدگی دیواره‌های قلعه باستانی قلعه فلک الافلاک، گلسنگ‌هایی که روی دیواره دیده می‌شود، وجود موزه‌های مردم‌شناسی و باستان‌شناسی در داخل این بنای منحصربه‌فرد و آسیب‌های ناشی از فعالیت این موزه‌ها و ... همه و همه مشکلاتی است که این بنای تاریخی با آن دست در گریبان است.
اخیراً هم دیوار تاریخی عمارت سربازخانه براثر صاعقه تخریب شد تا فهرست بدبیاری‌ها در حریم این بنای تاریخی تکمیل شود.
اما به‌رغم اهمیت این بنای باستانی همچنان طرح استحکام‌بخشی فلک الافلاک با مشکلات جدی درزمینهٔ تخصیص اعتبار مواجه است.
طرحی که در نطفه خفه شد
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری لرستان در آخرین اظهارات خود گفته بود که «متأسفانه به دلیل نبود اعتبار این طرح استحکام‌بخشی در نطفه خفه و رهاشده است. »
قاسمی می‌گوید: در این رابطه پیگیری‌هایی در حال انجام داریم و اگر امسال بتوانیم اعتباری بگیریم کار استحکام‌بخشی قلعه را آغاز می‌کنیم و اگر آسیبی به قلعه واردشده را ترمیم می‌کنیم.
وی در واکنش به اخبار و تصاویر منتشرشده در رسانه‌ها درزمینهٔ ترک برداشتن دیوارهای فلک الافلاک، معتقد است که نمی‌توان به‌طورقطع گفت که قلعه «ترک برداشته است» اما نیازمند تعمیر، مرمت و بهسازی است ...
از زمان مرمت جدی فلک الافلاک ۳۰۰ سال می‌گذرد؛ بنابراین قطعاً یکسری ایرادات جدی دارد
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری لرستان درباره اعتبارات موردنیاز برای مرمت و استحکام‌بخشی فلک الافلاک می‌گوید: در بحث مرمت قلعه ۱۵ میلیارد تومان اعتبار نیاز است که در صورت تأمین اعتبار، عملیات استحکام‌بخشی آن آغاز خواهد شد.
قاسمی مرمت این بنای باستانی را ضروری می‌داند و یادآور می‌شود: قلعه فلک الافلاک سازه‌ای است که مربوط به ۲ هزار سال پیش بوده و در دوره قاجاریه یک بازسازی و مرمتی در آن صورت گرفته است، الآن از زمان مرمت جدی آن ۳۰۰ سال می‌گذرد؛ بنابراین قطعاً یکسری ایرادات جدی دارد.
وی با تأیید اینکه ترک‌های مویی در برج‌های جلویی قلعه فلک الافلاک وجود دارد، ادامه می‌دهد: قلعه ساسانی سالانه نیازمند مرمت مستمر است و این اقدام نیز نیازمند اعتبار است تا نسبت به اصلاح و مرمت مستمر آن اقدام کنیم.
مدیر کل اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری لرستان با یادآوری اینکه قلعه فلک الافلاک خواه‌ناخواه سالانه باید مرمت شود و ما نیز برای استحکام‌بخشی آن پیگیری می‌کنیم، معتقد است که «ابتدا باید تملک و آزادسازی حریم قلعه انجام شود. »
وعده مونسان برای تامین اعتبار مرمت
این اظهارات در حالی است که بارها در دیدارها و سفرهای مسئولان ملی درخواست تأمین اعتبار استحکام‌بخشی و مرمت فلک الافلاک مطرح‌شده است که آخرین مورد آن در حاشیه بازدید علی‌اصغر مونسان از غرفه لرستان در نمایشگاه سراسری گردشگری بود.
وی در واکنش به مطالبه رسانه‌ها برای تأمین اعتبار مرمت فلک الافلاک گفت: در این راستا نیز اعتبارات لازم را اختصاص خواهیم داد.
رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری تأکید کرد: قلعه فلک الافلاک یکی از بناهای مهم کشور محسوب می‌شود و به‌طورقطع اعتبار موردنیاز در این زمینه اختصاص پیدا خواهد کرد.
این قول مونسان در حالی است که همچنان فلک الافلاک چشم‌به‌راه تحقق وعده‌ها باقی‌مانده است.
اخذ سند قلعه فلک الافلاک
سید موسی خادمی استاندار لرستان هم ضمن تأکید بر لزوم حفظ و مرمت فلک الافلاک گفته است: موضوع حفاظت از میراث فرهنگی و طبیعی مسئله بسیار مهمی برای استان است و با بررسی این حوزه به هویت باستانی خود بیشتر پی خواهیم برد.
وی بر لزوم حفظ این میراث برای آیندگان تأکید کرد و گفت: هویت تاریخی برای نسل‌های بعد بسیار مهم است بنابراین وظیفه ما حفظ، صیانت و نگهداری از این آثار است.
استاندار لرستان با بیان اینکه قلعه فلک الافلاک تاکنون سند نداشته است، ادامه داد: با پیگیری‌های مکرر طی چند ماه گذشته در ابتدای سال‌جاری موفق به اخذ سند برای این اثر برجسته شدیم، که آن را به میراث فرهنگی انتقال خواهیم داد تا موضوع ساماندهی انجام شود.
خادمی اظهار کرد: در سال‌جاری بیش از ۵۰ درصد اعتبارات توازن منطقه‌ای را به سمت مباحث گردشگری و میراث فرهنگی هدایت خواهیم کرد.
رهاورد سفر معاون رئیس‌جمهور چه خواهد بود
به‌رغم همه این وعده‌ها در آستانه سفر علی‌اصغر مونسان معاون رئیس‌جمهوری و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری به لرستان همچنان استحکام‌بخشی قلعه فلک الافلاک در صدر فهرست مطالبات دوستداران میراث فرهنگی قرار دارد، باید دید این سفر آورده جدی برای این بنای تاریخی خواهد داشت یا خیر.
بنابراین گزارش، زیبایی و معماری شگفت‌انگیز قلعه فلک الافلاک موجب شده که این قلعه تاریخی و باستانی لرستان از سوی بسیاری از کارشناسان به‌عنوان یکی از شاهکارهای مهندسی و معماری دنیا لقب گیرد.
این قلعه به لحاظ موقعیت استراتژیک خود در قرن چهارم هجری قمری به‌عنوان مقر حکومت آل حسنویه و گنجور در زمان آل‌بویه درآمد و از قرن ششم هجری پس از ساخته‌شدن شهر جدید خرم‌آباد این قلعه نیز به نام خرم‌آباد معروف شد و احتمالاً نام فلک الافلاک در دوره قاجار به آن اطلاق شده است.
این بنای کم‌نظیر مربوط به دوره ساسانی است و به شماره ۸۸۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
۱۲:۱۲ - ۱۳۹۷/۰۴/۲۷
نظر شما