بازار کتاب گیج و گنگ است/باید ثبات از راه برسد تا کار کنیم

خبرگزاری مهر _ گروه فرهنگ: دیروز قیمت دلار کاهش چشمگیری داشت و خیلی‌ها متعجب شدند. قیمت دلار بالارفته پایین آمد اما سوال این است که قیمت اقلام و اجناسی هم که به تبع آن بالا رفته بود، پایین می‌آید یا خیر؟ طی روزهای گذشته درباره وضعیت کاغذ و چاپ کتاب، با دو ناشر گفتگو کردیم؛ یکی جوان و دیگری پیشکسوت.

گفتگو با مدیران نشرهای به‌نگار و معین دربرگیرنده این مفهوم بود که برخی از واردکنندگان کاغذ، در فروش این کالا به ناشران بی‌انصافی کرده و قیمت را بالا می‌برند. بالا بردن قیمت در چنین وضعیتی، حالت خوب برای ناشران است چون برخی از فروشندگان، کاغذها را احتکار کرده و به خاطر افزایش احتمالی قیمت کاغذ، آن‌ها را نمی‌فروشند. به هر حال، گفتگو با دو ناشر مذکور موید این معنی بود که چاره‌ای جز سوختن و ساختن با این وضعیت ندارند.

گفتگوهای مذکور با لیما صالح رامسری مدیر انتشارات معین (اینجا) و گفتگو با پریا آقایی مدیر انتشارات به‌نگار (اینجا) قابل مطالعه هستند.

در ادامه این گفتگوها، سراغ مدیر انتشارات سایان رفتیم که به چاپ دایره‌المعارف و دانشنامه‌های مصور اشتغال دارد و به عبارتی هزینه چاپ هر کتاب برایش گران تمام می‌شود و باید با فروش هر نسخه، این هزینه را تامین کند. حامد کفاش موضعی نسبتا متفاوت از دو ناشر پیشین دارد و می‌گوید فعلا کار را متوقف کرده تا بازار به یک حالت تعادل و ثبات برسد و در نتیجه بتواند کتاب چاپ کند.

کفاش در گپ و گفتی که با او داشتیم، گفت: آخرین کتابی که چاپ کردیم، «روایتی از زندگی و زمانه آیت‌الله سیدمحمد حسینی بهشتی» بود که تابستان امسال عرضه شد. غیر از بحث کاغذ که این روزها همه رویش تمرکز دارند، اتفاق مهم این است که همه‌چیز افزایش پیدا کرده است؛ یعنی همه ملزوماتی که ناشرها برای کار نشر با آن‌ها سر و کار دارند. تا پیش از این، بحث فقط بحث کاغذ بود اما حالا بحث موارد دیگر هم هست.

وی افزود: اتفاقی که افتاده و وحشتناک هم هست، این است که جزء به جزء کار، از چسب صحافی، مرکب، زینک و ... و همه‌چیز افزایش پیدا کرده است. تنها چیزی که ظاهرا افزایش قیمت پیدا نکرده، کارگر است؛ یعنی افرادی که در چاپخانه‌ها و کار صحافی مشغول به کار هستند. به غیر از این یک مورد، باقی موارد و آیتم‌های کار چاپ کتاب، از ۲ تا ۳ برابر افزایش قیمت داشته‌اند. قیمت کاغذ با افزایش قیمت دلار تا ۲ برابر بالا رفت و الان کمی پایین‌تر آمده است.

این مدیر نشر درباره استفاده نشر سایان از کاغذ گلاسه برای چاپ کتاب‌هایش گفت: ما که چاپ گلاسه و چاپ ۴ رنگی داریم در این مدت به مشکلات زیادی برخوردیم. کاغذ گلاسه را که تیرماه با قیمت کیلویی ۴ هزار و ۷۰۰ تومان خریداری می‌کردیم، با قیمت ۱۱ هزار تومانی دیدیم. در حال حاضر هم که قیمتش روی ۹ هزار و ۵۰۰ و ۱۰ هزار تومان مانده است. بنابراین در حال حاضر، کاغذ گلاسه برای ما دو برابر، افزایش قیمت داشته است. درباره موارد دیگر هم ۲ برابرشدن قیمت، یک اتفاق قطعی بود و هست.

کفاش ادامه داد: مرکبی که برای چاپ می‌خریدیم، کیلویی ۲۷ تا ۳۰ هزار تومان بود اما الان صحبت ۸۰ تا ۹۰ هزار تومان است. چنین مسائلی کاملا تاثیرگذار است و به دلیل همین مسائل است که در حال حاضر کاملا متوقف‌ شده‌ایم. ناچاریم متوقف باشیم تا بازار مواد اولیه تولید کتاب به یک ثبات برسد. این نکته مهمی است که سایان به عنوان ناشری که حدود ۴ تا ۵ سال، هر روز مشغول چاپ کتاب بوده، امروز ناچار است ساکن بماند و متوقف شود.

مدیر انتشارات سایان گفت: ما طی چهار و پنج سال گذشته با یک روند مشخص، کتاب‌ها را قیمت‌گذاری می‌کردیم اما اگر در شرایط فعلی قیمت جدید بزنیم، در بازار دچار مشکل خواهیم شد؛ مثلا اگر کتابی ۱۰۰ هزار تومان قیمت داشته و بخواهیم قیمتش را ۱۵۰ هزار تومان بزنیم. اگر چنین کاری کنیم، برخی کتابفروشی‌ها روی کتاب‌های پیشین ما، برچسب زده و آن‌ها را با همین قیمت جدید می‌فروشند؛ البته تاکید می‌کنم برخی کتابفروشی‌ها. بنابراین یک ثباتی لازم است که بتوانیم حداقل برای چند ماه کار کنیم. در حال حاضر بازار کتاب گیج و گنگ است.

وی در ادامه گفت: قبلا کتاب را که به لیتوگرافی می‌دادیم، به طور معمول هزینه‌اش ۱۶ تا ۱۷ هزار تومان می‌شد اما این رقم الان بالای ۳۰ هزار تومان است. اتفاق دیگر این است که خیلی از ناشران با اجزای کاری‌شان به صورت چکی و وعده‌ای عمل می‌کردند. اما حالا غیر از افزایش قیمت، خیلی از افرادی که ناشران با آن‌ها سر و کار دارند، رو به رفتار نقدی و چک‌های کوتاه‌مدت آورده‌اند. همین باعث اعمال فشار زیادی روی ناشران شده است.

کفاش درباره نقش دولت در ایجاد ثبات در بازار کاغذ و کتاب گفت: این مساله، خیلی دولتی نیست. می‌گویند کاغذ می‌آوریم و وارد می‌کنیم اما در عمل می‌بینیم که قیمت‌ها تغییر کرده است. راستش به عنوان ناشر، خیلی چشم امیدی به دولت نداریم که بیاید وضعیت را درست کند. تنها انتظارمان این است که بازار به یک ثبات مشخص برسد تا بتوانیم در آن کار کنیم.