ابرها در کدام کشورها بارور می شوند/ لیزر؛ فناوری جدید بارش‌زا

به گزارش خبرنگار مهر، کنترل آب وهوا شبیه یک داستان علمی تخیلی است و در واقعیت شاید غیر ممکن باشد اما می توان در آن تغییراتی ایجاد کرد. باروری ابرها یکی از روش های قدیمی  است که برای مقابله با خشکسالی و کاهش بارش استفاده می شود.

طبق آمار سازمان جهانی هواشناسی در سال ۲۰۱۶ میلادی بیش از ۵۰ کشور جهان از بارورسازی ابرها استفاده کردند. این تلاش ها مختلف هستند از تلاش امارات متحده عربی برای افزایش آب تا چین که در سال ۲۰۰۸ میلادی از این روش برای توقف بارش در بازی های المپیک استفاده کرد.

بارورسازی ابرها شامل ترکیب انواع مختلفی از عامل های شیمیایی از جمله یدید نقره، یخ خشک و حتی نمک طعام با ابرها است. به این ترتیب ابرها ضخیم تر شده و احتمال بارش برف و باران بیشتر می شود.  برای این منظور مواد شیمیایی به سمت ابرها شلیک می شود یا به هنگام پرواز روی ابرها ریخته می شوند.

ذراتی که ابرها را بارور می کنند

این فرآیند ساختار مشخصی دارد که البته با اندک تفاوت‌هایی در کشورهای مختلف اجرا می‌شود. برای بارورسازی ابرها مواد تأثیرگذار به داخل ابرهایی با زمینه لازم برای بارش، تزریق می‌شوند. عملیات تزریق مواد به وسیله ژنراتورهای زمینی یا هواپیما قابل انجام است. به هرحال در پس تزریق مواد در ابرهای سرد، بلورهای یخ موجود افزایش یافته و همزمان تقویت می‌شوند. از سوی دیگر در ابرهای گرم نیز که دمای آنها بالای صفر درجه سلسیوس است نیز ریزقطرات موجود در دل ابرها تقویت می‌شود در نتیجه این فرایندها بارش به وجود می آید.

به طور کلی می‌توان تمام موادی را که برای بارورسازی ابرها به کار گرفته می‌شود به ۲ گروه تقسیم کرد که عبارتند از مواد یخ‌ساز و مواد نم‌گیر.

افزایش بارش پس از بارورسازی ابرها

گزارش های مختلفی درباره تاثیرگذاری فرایند بارورسازی ابرها انجام شده است. در سال ۲۰۰۳ میلادی National Academies panel ادعا کرد شواهد زیادی از کارآمدی بارورسازی ابرها وجود ندارد. اما محققان ایالت وایومینگ ارزیابی های دقیق تری از بارورسازی ابرها انجام دادند. نتایج پژوهش های آنان نشان داد پس از اجرای طرح بارورسازی ابرها در کوهستان های جنوب ایالت وایومینگ بارشی در منطقه ایجاد شد. طبق این پژوهش حجم ۲ ماه بارش در منطقه مذکور افزایش یافته و معادل ۶ ماه بارش در وضعیت عادی بوده است.  به گفته محققان این طرح، بارورسازی ابرها در شرایط ایده آل بارش زمستانی را ۵ تا ۱۵ درصد افزایش می دهد.

هرچند این تحقیق کوچک بود اما از هر پژوهش دیگری که در این زمینه انجام شده، خوشبینانه تر و گسترده تر است. مارک پیچورد مدیر ارشد اجرایی انسیستوDesert research Institute در این باره می گوید: اکنون سازمان ها و مدیران پروژه های مدیریت آب برنامه های بارور سازی ابرها را جدی تر بررسی می کنند. در آینده بارورسازی ابرها ابزاری برای ما فراهم می کند تا با خشکسالی مقابله کنیم.

 بزرگترین طرح بارورسازی ابرها در چین

به هرحال کشورهای مختلف از هند و چین گرفته تا امارات متحده عربی، اندونزی و روسیه برای مقابله با خشکسالی و کم آبی به این روش روی آورده اند. کشورهای متعددی  بارورسازی ابرها را انجام داده اند و بسیاری از آنها هم اکنون این روش را به طور مداوم استفاده می کنند. استرالیا، اتریش، کانادا، چین، انگلیس، فرانسه، هند، اردن ، مالی، مکزیک، نیجریه، روسیه، آفریقای جنوبی، اسپانیا، امارات متحده عربی ، آمریکا برخی از این کشورها هستند.

در سال های اخیر و با توجه به تغییرات آب وهوایی  کشورهای مختلف حتی بودجه ای برای اجرا و آزمایش این طرح اختصاص داده اند. چین سالانه بیش از ۹۰ میلیون دلار صرف پروژه های بارورسازی ابرها می کند. این در حالی است که بودجه آمریکا برای بارورسازی ابرها حدود ۱۵ میلیون دلار است که سالانه بیشتر می شود.

بنابراین جای تعجب نیست که یکی از بزرگترین سیستم های بارورسازی ابرها در چین وجود دارد.

 در اوایل ۲۰۱۸ میلادی رسانه های مختلف از جمله نشریه «ویرد» گزارش دادند که چین احداث بزرگترین شبکه اتاق های بارورسازی ابر را روی کوهستان تبت آغاز کرده است و  قصد دارد  بارش در این منطقه را به سالانه ۱۰ میلیارد متر مکعب برساند.

در این منطقه ۵۰۰ اتاق مخصوص ساخته شده اند که سولفید می سوزانند تا ذرات یدید نقره تولید شود. این ذرات هنگامیکه به اتمسفر می رسند  به بارش ابر منجر می شود. این نخستین باری است که  طرح بارورسازی ابرها در چنین مقیاسی اجرا می شود. همچنین به نوشته روزنامه «ساوث چاینا مورنینگ پست» اطلاعات جمع آوری شده برای این طرح بسیار رضایت بخش هستند.

یکی دیگر از کشورهایی که در زمینه بارورسازی ابرها فعالیت هایی انجام داده امارات متحده عربی است. در سال های اخیر میزان بارش در این کشور کوچک روی اقتصاد این کشور تاثیر گذاشت و حتی از میزان توریست ها نیز کاست. درهمین راستا در سال ۲۰۱۷ میلادی عملیات بارورسازی ابرها نیز در امارات متحده عربی انجام شد. «احمد حبیب» دانشمند هواشناسی و کارشناس باروری ابرها در این باره می گوید: طی ۳ روز ۱۲ عملیات بارورسازی ابرها انجام شد. از ابتدای ۲۰۱۷ میلادی نیز ۵۸ عملیات بارورسازی انجام شده اند. ما این روش را از ۲۰۰۲تا ۲۰۰۶ میلادی آزمایش کردیم.

به هرحال عملیات بارورسازی ابرها از سوی مقامات این کشور از جولای ۲۰۱۰ میلادی با هزینه ۱۱ میلیون دلار آغاز شده است.

در کنار چین و امارات متحده عربی،  روسیه نیز در دفعات محتلف از بارورسازی ابرها استفاده کرده است. یکی از نمونه های آن در سال ۲۰۱۷ بود. دولت روسیه در سال ۲۰۱۷ میلادی بیش از یک میلیون دلار هزینه کرد تا از بارش در یک روز تعطیل عمومی جلوگیری کند. 

از سوی دیگر دولت هند نیز چندی پیش اعلام کرد قصد دارد با بارورسازی ابرها و بارش از آلودگی هوای دهلی بکاهد.

اما استفاده از بارورسازی ابرها فقط به این کشورها محدود نمی شود. فرانسه در دهه ۱۹۵۰ میلادی بارورسازی ابرها برای جلوگیری از خسارت به محصولات کشاورزی  از بارورسازی ابرها استفاده کرد. وزارت کشاورزی اسپانیا نیز پروژه مشابهی را اجرا کرد. علاوه بر فرانسه و اسپانیا، آلمان نیز از فناوری بارورسازی ابرها برای کنترل طوفان های شدید استفاده کرده است.

لیزر، روشی نوین برای بارورسازی ابرها 

در سالهای اخیر و با توجه به پیشرفت فناوری های نوین، دانشمندان در سراسر جهان مشغول بررسی راه های جدید بارورسازی ابرها هستند.

یکی از این روش های نوین لیزر است. محققان دانشگاه ژنو یک روش لیزری برای افزایش حجم بارش ابداع کرده اند.

آنها این روش را در آسمان برلین آزمایش کرده اند.  لیزری با قدرت بیش از هزار واحد تولید برق، به اتمسفر زمین اشعه می تاباند. به این ترتیب ساختار اتم های هوا را به اجزایی تبدیل می کند که حجم و اندازه قطرات باران را بزرگتر می کند.