مروری بر جنجالی ترین رویدادهای فضایی/آغاز فصل جدید اعزام فضانورد

به گزارش خبرنگار مهر، در سالی که گذشت، تحقیقات دانشمندان درباره احتمال وجود حیات در سیارات دیگر با ارسال یک لندر به نیمه تاریک ماه و یک کاوشگر تازه به مریخ وارد مرحله جدیدی شد. این در حالی بود که ارسال نخستین کپسول فضایی اسپیس ایکس نوید ارائه سفرهای تجاری به ایستگاه فضایی بین‌المللی را برای جهان در برداشت. علاوه بر آن در سال گذشته تلسکوپ کپلر پس از ۹ سال برای همیشه خاموش شد. کاوشگر «فرصت» نیز به دلیل گیر کردن در طوفان گردو غبار در مریخ، مرده اعلام شد. در کنار این موارد کشمکش‌های سازمان فضایی روسیه و ناسا به دلیل کشف یک نشتی در ماژول روسیه در ایستگاه فضایی بین‌المللی، سال پر فراز و نشیبی را در عرصه ستاره شناسی و صنعت فضایی رقم زدند.

در همین راستا برخی از مهمترین رویدادهای فضایی سال گذشته را در زیر مرور می‌کنیم:

دوردست‌ترین شیء در منظومه شمسی رصد شد

ستاره شناسان دوردست‌ترین شیء آسمانی در منظومه شمسی را رصد کردند که در فاصله ۱۴۰ واحد نجومی (AU) دور خورشید مدار می‌زند. این شیء آسمانی Far Far Out نام گرفته است. پس از این محققان یک سیاره کوتوله کشف کردند که در فاصله ۱۲۰ AU دور خورشید مدار می‌زد. با توجه به آنکه این سیاره بسیار کند حرکت می‌کند، دانشمندان تخمین می‌زنند هزاران سال طول بکشد تا این سیاره دور خورشید مدار بزند.

فرود کاوشگر چینی در نیمه تاریک ماه

در دی ماه سال ۹۷ کاوشگر چینی Chang e ۴ در قسمت تاریک ماه و در منطقه Von Karman Crater فرود آمد. این نخستین فرود یک کاوشگر در بخش تاریک ماه بود. قرار است مأموریت Chang ۴ فعالیت‌های علمی مختلفی را طی ماه‌های آتی در ماه انجام دهد. همچنین این کاوشگر نخستین عکس از قسمت تاریک ماه را ثبت کرد. این فضاپیما پس از فرود، گیاهی روی سطح ماه در محیطی ایزوله پرورش داد که حتی جوانه زد اما به دلیل سرمای شب در این ستاره پژمرده شد.

کاوشگر «پارکر» از پلاسمای خورشید عکس گرفت

کاوشگر خورشیدی پارکر در دسامبر ۲۰۱۸ به نزدیک‌ترین فاصله تا خورشید رسید و اطلاعات خود را به زمین ارسال کرد. این اطلاعات شامل تصویری از گازهای پرانرژی یا پلاسما است که از ستاره بیرون می آیند.ابزارWISPER پارکر این تصویر را از فاصله ۲۷.۲ میلیون کیلومتری سطح خورشید و در ۸ نوامبر ثبت کرده است.

کشف آب روی سیارک «بن نو»

کاوشگر ناسا به نام «اسیریس- رکس» که دور سیارک «بن نو» مدار می‌زد، در سال گذشته رکوردهای جدیدی ثبت کرد. این فضاپیما وارد مدار سیارک «بن نو» شد و به فاصله ۱.۶ کیلومتری آن رسید. هدف نهایی این کاوشگر جمع‌آوری نمونه از سیارک در ۲۰۲۰ و بازگشت به زمین تا ۲۰۲۳ میلادی است. همچنین عکس‌های کاوشگر از سیارک نشان داد که حاوی آب است.

ثبت رکورد تولید انرژی در مریخ

کاوشگر اینسایت در اواخر ماه نوامبر ۲۰۱۸ میلادی روی مریخ فرود آمد. این کاوشگر در نخستین روز فعالیت در مریخ به وسیله پنل‌های خورشیدی ۴۵۸۸ وات ساعت برق تولید کرد که این رقم رکورد به حساب می‌آید. مقدار الکتریسیته تولیدی این کاوشگر طی روز در سیاره سرخ رنگ بیش از مقداری است که هرگونه کاوشگری قبلاً روی مریخ جمع‌آوری کرده است. این کاوشگر در بخش Elysium Planitia مریخ فرود آمده است.

تلسکوپ کپلر برای همیشه خاموش شد

ناسا در اکتبر ۲۰۱۸ اعلام کرد تلسکوپ کپلر پس از ۹ سال فعالیت برای همیشه خاموش شد است. مدتی قبل از آن، این سازمان اعلام کرده بود سوخت تلسکوپ در حال اتمام است. کپلر نخستین تلسکوپ برای رصد سیارات دیگر در کهکشان بود و دانشمندان با کمک مشاهدات آن توانستند وجود ۲۶۰۰ سیاره خارج از منظومه شمسی را تأیید کنند.

فضاپیمای «دان» برای همیشه خاموش شد

در سال گذشته علاوه بر کپلر، فضاپیمای دان نیز خاموش شد. این فضاپیما ۱۱ سال مشغول انجام مأموریت بود. البته سوخت فضاپیمای دان نیز در حال اتمام بود و سکوت طولانی آن سبب شد ناسا اعلام کند ابزار فضایی از فعالیت خارج شده است. دان نخستین فضاپیمایی بود که در کمربند سیارک میان مریخ و مشتری دور یک شیء فضایی مدار زد. هر دو ابزار کپلر و دان طولانی‌تر از مدت زمان تعیین شده، در فضا فعال بودند.

سقوط کپسول سایوز حامل فضانوردان

در اکتبر ۲۰۱۸ میلادی فضاپیمای روسی سایوز حامل دو فضانورد روسی و آمریکایی به سمت ایستگاه فضایی بین‌المللی پرتاب شد اما یک نقص فنی به سقوط کپسول منجر شد. دلیل این سقوط نقص فنی در بخشی از موشک اعلام شده بود. به‌هرحال کپسول حامل فضانوردان در فاصله ۵۰۰ کیلومتری محل پرتاب موشک در قزاقستان فرود آمد. پس از آن روسیه هرگونه سفر فضایی سرنشین دار را برای انجام تحقیقات متوقف کرد. طی ۳۰ سال گذشته این نخستین مأموریت سرنشین دار شکست خورده روسیه به حساب می‌آید.

سفر به عطارد آغاز شد

در اکتبر ۲۰۱۸ میلادی یک موشک آریان ۵، فضاپیمای بپی کلمبو را به آسمان برد. این فضاپیما پس از طی مسافت ۸.۵ میلیارد کیلومتری به عطارد می‌رسد. همچنین فضاپیما دارای دو مدار گرد است که یکی از آنها به اتحادیه اروپا و دیگری به ژاپن تعلق دارد. این مدارگردها با چرخیدن دور سیاره، نقشه‌ای از سطح عطارد فراهم می‌کنند.

نمونه برداری از سیارک ریوگو با موفقیت انجام شد

فضاپیما ژاپنی «هایابوسا -۲» پس از سفری ۳.۵ ساله به سیارک «ریوگو» در فاصله ۲۸۰ کیلومتری زمین رسید. این فضاپیما نخست با ارسال دو کاوشگر به سیارک، از آن عکس گرفت و در مرحله بعد مأموریت خود برای جمع‌آوری نمونه از سطح سیارک را به طور موفقیت انجام داد. برای این منظور کاوشگر پس از فرود روی ریوگو، گلوله‌هایی به سطح آن شلیک و سپس خاک و تکه سنگ‌های جدا شده از آن را جمع‌آوری کرد. این کاوشگر قرار است سال ۲۰۲۰ به زمین برگردد.

در تاریک و سردترین بخش ماه آب کشف شد

دانشمندان پس از سال‌ها تحقیق شواهدی مستقیم از وجود یخ آب در اعماق دهانه‌های واقع در قطب‌های ماه یا به عبارتی تاریک‌ترین و سردترین بخش‌های مدار این سیاره کشف کردند. به این ترتیب احتمال قابل سکونت بودن ماه را در مأموریت‌های فضایی آتی بیشتر خواهد بود.

از سوی دیگر در ماه مارس، مدار گرد Recommaissance)LRO)لایه‌ای پراکنده از مولکول‌های آب را رصد کرد که طی چند روز روی سطح ماه گیر کرده بودند. همچنین این مدار گرد جهش این مولکول‌ها روی سطح را نیز ثبت کرد که نشان دهنده حرکت آب است. این رویداد نشان می‌داد آب روی سطح ماه جریان دارد.

داغ‌ترین سیاره جهان رصد شد

دانشمندان سیاره‌ای را رصد کرده‌اند که حجم آن سه برابر مشتری است و داغ‌ترین سیاره کشف شده به حساب می‌آید. دمای سیاره به ۴۳۲۷ درجه سانتیگراد می‌رسد. این سیاره سوزان چنان داغ است که بخارات آهن و تیتانیوم در اتمسفر آن وجود دارد. این پدیده به طور معمول فقط در ستارگان مشاهده می‌شود. به‌هرحال این سیاره KELT-۹b نامیده می‌شود.

طولانی‌ترین ماه گرفتگی قرن بیست و یکم

در پنجم مرداد ۱۳۹۷ طولانی‌ترین خسوف قرن بیست و یکم در آسمان بیشتر کشورهای جهان قابل مشاهده شد. خسوف کامل حدود یک ساعت و ۴۳ دقیقه طول کشید. البته کل این رویداد حدود ۶ ساعت بود. طولانی‌ترین ماه گرفتگی قرن در نقاط مختلف جهان قابل از جمله قاره‌های استرالیا، آفریقا، آسیا، اروپا و آمریکای جنوبی در بازه‌های زمانی متفاوت قابل مشاهده بود.

صدای خورشید به موسیقی تبدیل شد

محققان با استفاده از اطلاعاتی که سازمان فضایی اروپا و رصدخانه خورشیدی و هلیوسفریک ناسا(SOHO) طی ٢٠ سال جمع‌آوری کرده‌اند قابلیت شنیدن صدای فعالیت‌های خورشید را فراهم کردند. در حقیقت دانشمندان شنیدن صدای فوران‌ها و امواج این ستاره را امکانپذیر کردند.

آب مایع در مریخ کشف شد

یک مدارگرد متعلق به سازمان فضایی اروپا دریاچه‌ای با عرض ٢٠ کیلومتر حاوی آب مایع زیر سطح مریخ کشف کرد. البته این آب قابل آشامیدن یا شناکردن نیست. دمای آب کشف شده زیر صفر است اما به دلیل وجود منیزیم، کلسیم و سدیم آب مایع مانده است.

اشتباه انسانی دلیل سوراخ شدن ماژول ایستگاه فضایی بود

در اواخر ماه جولای فضانوردان حاضر در ایستگاه فضایی بین المللی از سوراخی در بدنه ماژول متعلق به روسیه در این ایستگاه فضایی مطلع شدند و یکی از فضانوردان مجبور شد برای توقف این نشتی انگشت خود را روی سوراخ قرار دهد. درهمین راستا تحقیقات زیادی انجام شد و حتی سازمان فضایی روسیه آن را یک خرابکاری نامید. تحقیقات نشان داد این سوراخ به وسیله انسان و احتمالاً هنگام ساخت قطعات ماژول ایجاد شده است. با این وجود این سوراخ کوچک تنش‌هایی را میان ناسا و سازمان فضایی روسیه به وجود آورد.

مریخ نورد فرصت پس از ۱۵ سال خاموش شد

در فوریه ۲۰۱۹ میلادی مریخ نورد فرصت پس از ۱۵ سال فعالیت برای همیشه خاموش شد. این در حالی است که از ژوئن ۲۰۱۸ میلادی به دلیل توفان شن شدید در مریخ، ارتباط با آن قطع شد. همچنین تلاش‌های ناسا برای احیای ارتباط با آن نیز به شکست انجامید.

مأموریت آزمایشی کپسول اسپیس ایکس با موفقیت انجام شد

شرکت اسپیس ایکس در اوایل مارس ۲۰۱۹ میلادی کپسول «کرو دراگون» را همراه یک مانکن به طور آزمایشی به ایستگاه فضایی بین المللی پرتاب کرد. این کپسول به طور موفقیت آمیز به ایستگاه رسید و پس از چند روز دوباره به زمین بازگشت و در اقیانوس آتلانتیک فرود آمد. این مأموریت از آن جهت اهمیت زیادی داشت که سرآغازی برای ارسال توریست‌ها به فضا به طور تجاری است. علاوه بر آن کپسول مذکور می‌تواند فضانوردان از خاک آمریکا به ایستگاه فضایی بین المللی ببرد.