خبرگزاری مهر، گروه بین الملل رامین حسین آبادیان: قرار است روز چهارشنبه هفته جاری «عادل عبدالمهدی» نخست وزیر عراق برای دیدار با مقامات سعودی به شهر ریاض، پایتخت عربستان سفر کند. طبق اعلام رسانه‌های عربی، این سفر به دعوت رسمی مقامات ریاض انجام خواهد شد. در همین راستا، یک منبع آگاه به پایگاه خبری «بغدادالیوم» گفته است که یک هیأت بلندپایه عراقی به ریاست عادل عبدالمهدی، نخست وزیر این کشور چهارشنبه هفته جاری در یک سفر رسمی وارد عربستان سعودی خواهد شد.
منبع مذکور که نخواست نامش فاش شود، در این باره اظهار داشت: «عبدالمهدی روز چهارشنبه در رأس یک هیأت دولتی بزرگ راهی شهر ریاض خواهد شد و برخی توافقنامه‌ها میان دو کشور در زمینه‌های مختلف را امضا خواهد کرد». این در حالی است که نخست وزیر عراق هفته گذشته اعلام کرده بود که قصد دارد در آینده نزدیک به عربستان برود تا برخی مسائل و پروژه‌های اقتصادی مورد اهتمام دو کشور را بررسی کند.
سفر نخست وزیر عراق به عربستان در حالی انجام می‌شود که عادل عبدالمهدی هفدهم فروردین به دعوت رسمی رئیس‌جمهور ایران و در صدر یک هیأت بلندپایه سیاسی و اقتصادی به تهران آمده بود. وی در این سفر دو روزه، علاوه بر رئیس جمهور با برخی مقامات ایرانی دیدار و درباره گسترش روابط دوجانبه و مهمترین مسائل منطقه‌ای و بین المللی گفت‌وگو کرده بود.
واقعیت آن است که سفر قریب الوقوع نخست وزیر عراق به عربستان سعودی در راستای سیاست خارجی مبتنی بر اصلِ «تعامل سازنده» دولت کنونی عراق، انجام می‌شود. دولت عبدالمهدی از زمان به دست گرفتن زمام امور در عراق از حدود ۷ ماه پیش تاکنون همواره اعلام کرده است که به اصل تعامل سازنده با تمامی طرف‌های منطقه‌ای و بین المللی پایبند است.
این اتفاق در حالی رخ می‌دهد که طرف‌های منطقه‌ای از جمله عربستان سعودی از دولت بغداد انتظار دارند که برای افزایش و گسترش روابط و مناسبات خود با کشورهای عربی، سطح و میزان روابط خود با جمهوری اسلامی ایران را کاهش دهد؛ مطالبه و انتظاری که هیچگاه از سوی دولت بغداد مورد پذیرش واقع نشد.
ارجحیت سفر عبدالمهدی به جمهوری اسلامی ایران و سپس عربستان، در واقع نوعی پاسخ تلویحی به این انتظار خارج از عرف سعودی‌ها بود. عبدالمهدی با این اقدام خود، این پیام را به سران کشورهای عربی مخابره کرد که هرچند بغداد سیاست تعامل سازنده با تمامی کشورهای عربی را در پیش گرفته است اما به هیچ وجه نمی‌خواهد که مناسباتش با تهران قربانی مراودات با سران عرب شود.
این مسأله بدان معناست که عراق استراتژی ایجاد توازن در روابط و مناسبات خود با کشورهای خارجی در عرصه سیاست خارجی را در پیش گرفته است؛ به گونه‌ای که به هیچ کشوری اجازه نمی‌دهد که تقویت روابط خود با بغداد را مشروط به کاهش یا افزایش سطح روابط آن با دیگری کند.
بدون شک سفر عبدالمهدی به عربستان سعودی هم نمی‌تواند موجب کوتاه آمدن مقامات بغداد از این اصلِ مهم سیاست خارجی‌اش باشد؛ اصلی که به مقامات ریاض گوشزد می‌کند، عراق پلی برای تعامل است و نه درگیری و نزاع‌های منطقه‌ای. پر واضح است که مقامات سعودی از فرصت بدست آمده در سفر قریب الوقوع عبدالمهدی به ریاض، برای مطرح کردن مطالباتشان در عرصه منطقه‌ای بهره برداری می‌کنند اما بدیهی است که واکنش عراق بر اساس اصول کلی سیاست خارجی این کشور، اتخاذ خواهد شد.
البته این اصل مهم در سیاست خارجی عراق مورد تأیید احزاب، جریان‌ها و گروه‌های سیاسی در عراق نیز هست و دولت بغداد از پشتوانه حزبی و مردمی نیز در این زمینه برخوردار است و به همین دلیل بیشتر و بهتر می‌تواند به تعاملات و مناسبات منطقه‌ای خود به گونه‌ای جهت دهد که مانع از دخالت‌های آنها در امور داخلی بغداد شود؛ این سیاست به ویژه در مقابل سعودی‌ها که سابقه مداخلات آنها در امور عراق واضح و روشن است، تاکنون کاملاً کارگر افتاده است.
در ارتباط با حمایت تمام قد احزاب و جریان‌های سیاسی از سیاست خارجی دولت بغداد، رهبر جریان حکمت ملی عراق و رهبر ائتلاف اصلاح و سازندگی عراق معتقد است: «عراق پلی برای ارتباط و مناسبات با جهان است و نه درگیری‌ها و نزاع‌های بیهوده». رهبر جریان حکمت ملی عراق همچنین ادامه می‌دهد: «دیدارها و سفرهای منطقه‌ای مقامات سیاسی عراق برای شناساندن وضعیت جدید این کشور و پیروزی‌های به دست آمده، ضروری است».
در همین حال، «هادی العامری» رئیس سازمان بدر و رهبر ائتلاف البناء، یکی از دو فراکسیون بزرگ پارلمان عراق نیز با بیان اینکه بغداد حامی روابط و تعاملات سازنده با طرف‌های مختلف منطقه‌ای و غیر منطقه‌ای است، می‌گوید: «البته عراق نقطه‌ای برای هدف قرار دادن کشورهای همسایه نیست». بنابراین، سیاست خارجی دولت بغداد در عدم تأثیرپذیری از اقدامات تحریک‌آمیز طرف‌های منطقه‌ای همچون عربستان سعودی، مورد حمایت و تأیید احزاب و جریان‌های مختلف است.
سفر قریب الوقوع نخست وزیر عراق به عربستان البته فرصت مناسبی را در برابر بغداد قرار داده است تا مقامات عراقی از نزدیک با مقامات ریاض به گفتگو در خصوص مسائل مختلف منطقه‌ای پرداخته و صراحتاً این پیام را به آنها مخابره کنند که هر نوع مناسبات میان دو طرف صرفاً در جهت تقویت روابط دوجانبه امکانپذیر است و این مناسبات نباید به قیمت آسیب زدن به روابط بغداد با متحدانش همچون جمهوری اسلامی ایران تمام شود.
نخست وزیر عراق پیشتر نیز بارها و در مناسبت‌های مختلف تأکید کرده است که عراق وارد هیچ ائتلاف سیاسی علیه همسایگان خود نخواهد شد؛ موضع قاطعانه ای که به نظر می‌رسد در جریان سفر به عربستان سعودی و دیدار با مقامات ریاض نیز بار دیگر مطرح شود. بر همین اساس، ناگفته پیداست که مقامات سعودی نمی‌توانند انتظاری فراتر از تقویت مناسبات دوجانبه بغداد ریاض از سفر عبدالمهدی به کشور خود، داشته باشند.
درست به دلیل همین هوشیاری دولت بغداد در قبال سعودی‌ها و برخی دیگر از طرف‌های منطقه‌ای است که احزاب و جریان‌های سیاسی عراقی و همچنین مردم این کشور نسبت به پیامدهای احتمالی سفر نخست وزیرشان به ریاض هیچ‌گونه احساس نگرانی ندارند؛ آنها به خوبی می‌دانند که بغداد از اصول استراتژیک سیاست خارجی خود کوتاه نخواهد آمد.
نظر شما