اسطوره مداحی پاپ/ به بهانه سیزدهمین سالگرد درگذشت سید ذاکر

به گزارش خبرگزاری مهر، محسن حسام مظاهری، جامعه شناس و نویسنده کتاب رسانه شیعه در کانال شخصی خود نوشت: امروز سیزدهمین سالگرد درگذشت سیدمحمدجواد ذاکر، یا آن‌طور که هوادارانش می‌شناسند «سیدذاکر»، است. ذاکر را باید اسطوره بلامنازع مداحی پاپ دانست. جاذبه‌های شخصیتی، سبک مداحی خاص و آوانگارد، زندگی پرحاشیه و نهایتاً مرگ در جوانی آن‌هم براثر سرطان همه‌وهمه از ذاکر شمایل یک اسطوره را ساخته و پرداخته کرده است؛ اسطوره‌ای که هنوز هم پس از سال‌ها و با وجود ظهور مداحان سلبریتی متعدد، در بین جوانان هیئتی شیفتگان و هواداران بسیاری دارد؛ هوادارانی که تصاویر او بر تی‌شرت‌ها و دیوار اتاق‌های شخصی و بک‌گراند موبایل‌ها و شیشه اتومبیل‌ها و طلق موتورهایشان نقش بسته و نوحه‌های سینه‌زنی او برایشان حسی نوستالژیک دارد.

نام ذاکر در اواخر دهه هفتاد سر زبان‌ها افتاد. او مداحی را از قم آغاز کرد و مدتی هم در مشهد فعالیت کرد. اما سرانجام به کاشان رفت و مرکز فعالیت خود را آن شهر و «هیئت دیوانگان حسین» قرار داد.

معروف است که ذاکر در آغاز طلبه علوم دینی یکی از حوزه‌های علمیه شهر قم بوده و پس از بروز رفتارهایی نامعمول در مداحی‌اش مانند عوعوکردن که با اعتراض شدید بزرگان حوزه مواجه شد، عذر وی خواسته شده و از حوزه اخراج می‌شود. این مسئله که با شایعه «عدم اعتقاد وی به نظام» همراه شد، به سرعت در محافل هیئتی آن سال‌ها نام ذاکر را سر زبان‌ها انداخت و حساسیت‌های زیادی را برانگیخت. خصوصاً که گفته می‌شد پیش از اخراج از حوزه، تذکراتی درباره هنجارشکنی‌هایش به او داده شد، اما از پذیرش آن‌ها سر باز زده بود.

هنجارشکنی‌های ذاکر گرچه در حقیقت امتداد همان حرکتی بود که چندی پیش از آن نریمان پناهی آغازگرشان بود، اما مصادیقی به‌مراتب حساس‌تر را شامل می‌شد. خط‌قرمزهای مهم‌تر و پررنگ‌تری توسط وی زیر پا گذارده شد که بعضاً تا آن زمان سابقه نداشت؛ ازجمله استفاده صریح از عبارات غالیانه و متهم به شرک درباره اهل‌بیت (ع) و نیز استفاده زیاد از تعابیری مثل «سگ» و «قلاده» در مداحی.

این موارد با واکنش تند برخی مراجع تقلید نظیر آیت‌الله مکارم شیرازی مواجه شد و کار حتی به تکفیر ذاکر رسید. اما در مقابل و برخلاف انتظار، این برخوردها ذاکر را به انفعال نکشاند و با مقاومت و اصرار او بر ادامه روش خود، جبهه‌ای از موافقان و مخالفانش در هیئت‌ها شکل گرفت.

علاوه بر این، ذاکر جاذبه‌های دیگری هم داشت که او را از مداحان هم‌سلکش متمایز می‌کرد. از سبک مداحی خشن و حماسی‌اش و ژست‌های خاصش گرفته تا سبک زندگی‌اش و مدل پوشش و آرایشش. مجموعه این امتیازات، به‌تدریج در کنار شهرت فراوان محبوبیت بالایی را در بین اعضا و مخاطبان هیئت‌های عامه‌پسند برای او به ارمغان آورد.

سیدجواد ذاکر چند ماه آخر عمر خود از بیماری سرطان رنج می‌برد. سرانجام هم پس از مدتی که در تهران تحت درمان بود در تیرماه ۱۳۸۵ بر اثر بیماری درگذشت. خبر درگذشت او را هیچ‌یک از رسانه‌های رسمی منتشر نکردند. بااین‌همه جمعیت وسیعی از جوانان هیئتی و هوادار او در مراسم تشییع‌جنازه شرکت کردند. مزار او در قبرستان نو و در مقبره رسول ترک (دیگر اسطوره معاصر هیئت‌های عامه‌پسند) پاتوق هوادارانش است.