به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «در طلب زرتشت» نوشته پُل کریواچک با ترجمه علی‌اصغر بهرامی به‌تازگی توسط نشر چشمه به چاپ دوم رسیده است. این کتاب پنجاه و دومین عنوان از مجموعه «اسطوره و تاریخ» است که این ناشر چاپ می‌کند.
پُل کریواچک تاریخ‌شناس انگلیسی، متولد سال ۱۹۳۷ و درگذشته به سال ۲۰۱۱ است که تحقیقاتی درباره ایران، آسیا، تمدن بابل و دین زرتشت دارد. او با این‌که در این کتاب زرتشت را محور موضوع و عنوان اثرش قرار داده، اما بیشتر در تلاش برای شناخت وسعیت ایرانیت بوده و همچنین دنبال پاسخ سوالاتی از این دست که آیا به‌راستی ایرانیان یا دست‌کم بخشی از ایرانیت، در سقوط روم و پیدایش قرون وسطی دست داشته‌اند؟ و یا آیا جمعی از ایرانیان برای نگهبانی از دیوار-دژِ رومی به انگلستان رفته و همان‌جا ماندگار شده و در آن جامعه حل شده‌اند یا نه؟
او در این کتاب به دین مانوی، روز عاشورا، آیین‌های تعزیه و عزاداری این روز و تشابه رفتار ایرانیان شیعه با زرتشتیان در این مناسبت مذهبی پرداخته است. مولف کتاب «در طلب زرتشت» در سفری که به ایران داشته، مشاهدات خود را در قالب نوشته‌ای تحلیلی ثبت و ضبط کرده و ماحصل آن را در قالب پژوهش‌نامه‌ای که به شکل این کتاب درآمده، ارائه کرده است.
این کتاب، به‌جز نمایه که شامل «نمایه اسامی خاص و اساطیر»، «نمایه موضوعی» و «نمایه آثار» می‌شود، ۸ فصل دارد که عناوین‌شان به این‌ترتیب است: اعتقادی برای امروز، فیلسوف واقعی، بدعت کبیر، دین نور، رمزوراز میترا، پایان زمان، به لطف اهورامزدا، نخستین پیامبر.
جاده طلایی سمرقند، بزرگ‌ترین گردهماییِ تاریخ، ملاها قدغن کردند عناوین بخش‌های فصل اول کتاب هستند. در فصل دوم هم مخاطب این سه بخش را می‌خواند: تولستوی سانتی‌مانتالیش است، رویدادی در تاریخ ادبیات، زرتشت از کنار من گذشت. در فصل «بدعت کبیر» ۳ بخش شهدای عشق مسیحیت؟، محاصره‌ها قتل‌وجنایت‌ها خرابی‌ها و ویرانی‌ها، و «آسیا در لنداشتراسه شروع می‌شه» چاپ شده‌اند. نقش رستم، در یک گله بیگانه، مانی زنده است! هم عناوین ۳ بخش دیگر کتاب هستند که در فصل چهارم یعنی «دین نور» آمده‌اند. در فصل پنجم، دو بخش «و نره‌گاو چُرت می‌زند» و «از لُندینیوم اوگوستا تا پون‌ایلیوس» درج شده‌اند. فتح اسکندر، دانیال نبی، فرقه بحرالمیّت هم بخش‌های تشکیل‌دهنده ششمین فصل کتاب هستند. فصل «به لطف اهورامزدا» هم ۴ بخش خاندان کوروش، فتح بابل، خاندان داریوش، بهشتْ دوزخ و شیطان را در بر می‌گیرد.
در هشتمین فصل کتاب «نخستین پیامبر»، ۴ بخش دیگر کتاب با عناوین نوروز، دین یک چیز زنده است، عاشورا، گفتار نیک پندار نیک کردار نیک آمده‌اند. پس از این فصل از کتاب هم «از سرودنامه زرتشت» پیش از نمایه‌های کتاب درج شده است.
در قسمتی از این کتاب می‌خوانیم:
مقدر بود صد سال دیگر بگذرد، قرنی همه کشمکش‌های تلخ و خون‌بار بین دو امپراتوری رقیب بالکان بر سر این‌که معلوم شود کدام دولت؟ ایالت؟ کشور؟ پابرجا می‌ماند. سرانجام رومیان پیروز شدند، نه بلغاریان. در آغاز قرن یازدهم بازیل دوم بر تخت امپراتوری قسطنطنیه نشست که بیش از حدِ معمول شقی و وحشی بود و بر آن شد تا برای همیشه به این کشمکش خاتمه دهد. بازیل دوم در مرز مشترک بالاتیستا که مقدونیه امروزی است به پیروزی دست یافت، آن هم زمانی که سپاهیان بیزانس «هن و هن‌کنان» از کوه‌ها گذشتند و سپاه بلغار را غافل‌گیر کردند. برای آن‌که مقاصد آینده خود را مطلقاً روشن کرده باشد، بازیل دستور داد همه چهارده‌هزار اسیر بلغار را کور کنند، به‌جز هر صد نفر یکی، که یک‌چشم برای آن‌ها باقی گذاشت تا عصاکش کوران باشند، و آن‌ها را به موطن‌شان فرستاد. وقتی تزار ساموئل سپاهیان خود را دید که شکست‌خورده و مثله‌شده برمی‌گردند، نقش زمین شد، و چند روز بعد مُرد. به سال ۱۰۱۸ امپراتوری اول بلغارها دیگر وجود نداشت. بعد از سیصد و سی و هشت سال، امپراتوری بیزانس یک‌بار دیگر بر کل شبه‌جزیره بالکان تسلط یافت، و بازیل را «بلغارکُش» خواندند.
اما با ضمیمه‌کردن بلغارها به امپراتوری خود، امپراتور دردسر بزرگی برای کلیسای ارتدکس خرید. زمان شکست بلغارها، حکومت بلغار بیش از صد سال بود که دین بدعت‌آمیز خود را دنبال می‌کرد. پنجاه سالی می‌گذشت از زمانی که پرسبیتر کوزماس موعظه بر علیه بدعت‌گذاران را نوشته بود، و عقاید ثنوی آن‌ها را محکوم کرده بود، و ادعا کرده بود که مخترع این کیش کشیش مرتدی بوده است به نام بوگومیل (عاشق خداوند) _ که ترجمه اسلاویِ اسم عام یونانیِ تئوفیلوس است یا لاتینی آمادئوس _ هرچند احتمال می‌رود بیشتر یک توضیح من‌درآوردی باشد تا واقعیت تاریخی. این بدعت، به هر شکلی هم که شروع شده بود، امپراتوران و پاتریارک‌های قسطنطنیه یکی پس از دیگری ناچار بودند از آن به بعد برای سرکوب این افعی زهردارِ خطای روحانی تلاش عظیمی به خرج دهند.
چاپ دوم این کتاب با ۲۶۸ صفحه، شمارگان ۵۰۰ نسخه و قیمت ۴۴ هزار تومان عرضه شده است.
نظر شما