به گزارش خبرنگار مهر، کتاب جنبش مشروطه اثر داریوش رحمانیان استادیار گروه تاریخ دانشگاه تهران بوده و چاپ اول آن در سال ۱۳۹۰ توسط انتشارات کانون اندیشه جوان منتشر شده است.
نویسنده در این کتاب، به شرح و بررسی تاریخ انقلاب مشروطه (۱۳۲۴ ـ۱۳۲۷ق) پرداخته است. بدین منظور نخست زمینه‌های جنبش مشروطه با طرح مباحثی چون اصلاحات عباس‌میرزا و ورود اندیشه‌های سیاسی جدید به ایران؛ جنبش تنباکو و کشته‌شدن ناصرالدین شاه بیان می‌شود، سپس با شرح ماجرای مهاجرت صغرا و مهاجرت کبرا، نحوه صدور فرمان مشروطیت بازگو می‌شود. در ادامه، واقعه کودتای شاه علیه مشروطه و موضع علمای مشروطه‌خواه نجف در برابر کودتا و استبداد صغیر توصیف و به ماجرای فتح تهران و سقوط استبداد صغیر پرداخته می‌شود. در پایان نیز چگونگی شکست مشروطه‌خواهان و سقوط انقلاب مشروطه تبیین می‌گردد.
این کتاب در پنج فصل به نگارش درآمده است. رحمانیان در فصل اول به زمینه‌های مشروطه و چگونگی برخورد ایرانیان با مدنیت جدید غرب می‌پردازد. وی همچنین در سایر فصل ها به ترتیب به موضوعاتی از قبیل: ظهور مشروطیت، مجلس اول مشروطه، استبداد صغیر و در نهایت مجلس دوم مشروطه و برآمدن احزاب اشاره می‌کند.
بخش‌هایی از کتاب:
۱️.جنبش مشروطه ایران را نمی‌توان بدون توجه به ارتباط آن با روند عمومی تجدد در جهان در نظر گرفت. در آن روند، پیدایش دولت-ملت، برابری شهروندان، آزادی قلم، بیان، عقیده و اجتماعات و ... از جمله شاخصه‌های بسیار مهم و اساسی است. جدا از ریشه‌ها و پیشینه‌های کهن و باستانی پاره‌ای از آن مفاهیم و آموزه‌ها، خاستگاه آن‌ها به معنای جدید کلمه، غرب جدید بود. این مفاهیم اندک اندک به جاهای دیگر سرایت و شیوع پیدا کرد و زمینه تحول و تجدد سیاسی و اجتماعی را فراهم آورد. اشکال و اقسام کهن‌تر دولت‌ها کم کم برافتادند و خواه ناخواه، به جبر یا به اختیار، جای خود را به صورت‌های جدیدتر دولت و حکومت سپردند.
۲️ .شتاب‌زدگی در تدوین قانون اساسی ایران و وجود پاره‌ای ابهامات و کاستی‌های اساسی در آن از یک‌سو و از دیگر سو ناسازگاری ساختار سست و مبهم ترتیب‌یافته و تعریف و تدوین شده مشروطیت و قانون اساسی نوپای ایرانی با سیاست باندی و طایفه‌ای ایران، از اصلی‌ترین دلایل بحران مشروطیت و دموکراسی در ایران و انسداد در راه توسعه سیاسی بوده است.
نظر شما