ترور شهید سلیمانی نقض معاهدات بین المللی بود

به گزارش خبرنگار مهر نشست بررسی ابعاد حقوقی و بین المللی ترور سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی در پژوهشگاه قوه قضائیه برگزار شد.

احمد مومنی راد استاد دانشگاه تهران در این نشست با گرامیداشت یاد شهید سلیمانی گفت: هیچ مقطعی از تاریخ چه قبل و چه بعد از انقلاب برای ما وجود نداشته که مواجهه ما با دنیا به لحاظ حقوقی این اندازه پرمسئله باشد؛ الان پرونده‌های متعددی را در حوزه حقوقی بین‌المللی داریم که باید به گونه علمی و منطقی و درست با آن مواجه شویم.

وی با بیان اینکه باید جهاد علمی و تلاش بسیجی خود را در این صحنه داشته باشیم، گفت: نهادهایی که الان متولی این موضوع هستند تا الان چه کار کردند؟ به تصدیق و تایید حقوقدانان برجسته دنیا و شخصیت‌های بین‌المللی اقدام آمریکا در ترور سپهبد سلیمانی به هیچ وجه مشروعیت ندارد.

وی افزود: ادعاهای ترامپ و پمپئو و سایر مقامات آمریکایی به هیچ وجه از منظر حقوق بین‌المللی و حقوق بشر و حقوق مخاصمات بین‌المللی قابل قبول نیست. آنچه تحت عنوان اقدام پیشگیرانه عنوان شده، فقط یک نظریه است و بر فرض هم پذیرفته شود، شرایطی دارد و به هیچ وجه آن شرایط حاصل نشده بود و این یک ترور بین‌المللی توسط دولتی که رسماً این را اعلام کرد، است.

استاد دانشگاه تهران گفت: هم از منظر اصول حاکم بر حقوق بین‌الملل و اصول حاکم بر حقوق بین‌الملل عرفی و هم از نظر معاهدات و کنوانسیون‌ها، این یک ترور هدفمند بوده که هیچ مبنای حقوقی ندارد و بلافصله هم گزارشگر سازمان ملل عکس‌العمل نشان داد و حتی مقامات داخلی آمریگا بعضاً موضع گرفتند و گفتند این امر به هیچ وجه مشروع و قانونی نبوده است.

مومنی‌راد افزود: حق حیات یک حق بنیادین بشری است و نقض حق حیات نقض قاعده آمره محسوب می‌شود. در حقوق بین الملل ما اصل و قاعده‌ای بالاتر از قواعد آمره نداریم و نمی‌توان این قواعد را نقض کرد. از منظر حقوق عدم توسل به زور اختلافات کشورها باید بر اساس حل و فصل مسالمت‌آمیز اختلافات با مذاکره و گفت‌وگو حل شود و توسل به‌زور و به‌کارگیری قوه قهریه در مناسبات دو دولت ولو اختلاف هم داشته باشند، پذیرفته شده نیست.

این استاد دانشگاه ادامه داد: از منظر عدم تجاوز نیز بر اساس قطعانه ۳۳۱۴ که سال ۱۹۷۴ تصویب شد، این عمل فاقد مشروعیت است؛ عدم مداخله نیز یکی از اصول حقوق بین‌الملل است که این اصل نیز نقض شده است همچنین بر اساس اصل برابری دولت‌ها، ماموران کشورها در کشورهای دیگر مصونیت دارند و برخورد با آنها باید مطابق حقوق بین‌الملل باشد و مصونیت دولت ایران در عراق در این حادثه نقض شده است.

مومنی‌راد افزود: همچنین حاکمیت دولت عراق با اقدامی که با اطلاع و موافقت آنها نبوده نقض شده و غیر از سپهبد سلیمانی فرمانده ارشد نظامی آنها نیز ترور شده است. از منظر حقوق ضد تروریسم نیز کنوانسیون ۱۹۷۴ نیویورک را داریم که می‌گوید باید با اقداماتی که به افراد مورد حمایت حقوق بین‌الملل از جمله مقامات دیپلماتیک تعدی می‌شود، برخورد شود و دقیقاً این ترور نقض این معاده محسوب می‌شود.

وی با طرح این سوال که آیا ما می‌توانیم به عنوان خسارت معنوی طرح دعوا کنیم؟ گفت در حقوق بین‌الملل خسارت بر دو گونه معنوی و مادی است. با بررسی‌های صورت گرفته، امکان‌سنجی اینکه امکان طرح دعوا از منظر خسارت معنوی داشته باشیم، فراهم است. یکی از مواردی که در خسارت معنوی می‌توان به آن استناد کرد، جریحه‌دار شدن احساسات و عواطف اشخاص است به عنوان مثال یک آلمانی را رژیم غاصب صهیونیستی از آرژانتین ربودند و شورای امنیت در این قضیه وارد شد و رژیم غاصب صهیونیستی را ملزم کرد که از دولت آرژانتین پوزش بخواهد؛ مثال دیگر این است که یک آمریکایی در مکزیک کشته می‌شود و آمریکایی می‌گویند این مرگ طوری بوده که کسر حیثیت ما بوده و طرح دعوا و تقاضای جبران خسارت معنوی کردند.

این استاد دانشگاه تهران یادآور شد: حالا نفوذ سردار دل‌ها در ایران و منطقه و جهان که در خط مقدم مبارزه با تروریسم قرار داشت، تا چه اندازه بود؟ از منظر حفظ صلح و امنیت بین‌المللی سردار سلیمانی یک شخصیت بین‌المللی بود که کاریزما داشت؛ به احساسات و عواطف میلیون‌ها انسان در ایران و منطقه و حتی جهان خدشه وارد شده است و از این منظر می‌توانیم مبنای حقوقی آن را به گونه‌ای آماده کنیم که قابل ارائه و پیگیری در نهادهای مربوطه باشد.

حجت الله علم الهی هم در این نشست گفت بیش از ۴۰ روز از شهادت سردار شهید حاج قاسم سلیمانی و همراهان‌شان می‌گذرد و هر چه قدر از این حادثه می‌گذرد، همان‌قدر که تلخی شهادت شهید سلیمانی را بیشتر در کام‌مان احساس می‌کنیم، برکات این شهادت را نیز در منطقه و در کشورمان بیشتر می‌بینیم.

وی افزود: اساساً ویژگی آدم‌های بزرگ این است که تا هستند به خوبی شناخته نمی‌شوند و سال‌ها باید بگذرد تا شخصیت و ابعاد وجودی بزرگانی مثل شهید سلیمانی را بتوانیم بشناسیم و کاری که در زمان حیات‌شان انجام دادند، درک کنیم.

رئیس پژوهشگاه قوه قضائیه افزود: این جلسه از باب بررسی ابعاد این اتفاق برگزار می‌شود؛ این حادثه و اتفاق ابعاد مختلفی دارد و قوه قضائیه به‌ویژه به عنوان نهاد متولی پیگیری حقوق عامه و منافع جمهوری اسلامی در این زمینه منافعی بر عهده دارد و پژوهشگاه قوه به‌عنوان بازوی علمی این قوه، جلسه امروز را برگزار می‌کند.