چرایی عادی سازی روابط امارات و اسرائیل

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل -جواد حیران نیا: «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا در بیانیه‌ای اعلام کرد اسرائیل و امارات به توافقی برای «عادی‌سازی کامل روابط» دست پیدا کرده‌اند.

بنا به درخواست ترامپ و با حمایت امارات متحده عربی، اسرائیل اعلام حاکمیت بر مناطق اعلام‌شده در «چشم‌انداز صلح» ترامپ را تعلیق کرده و تلاش‌های خودش را بر توسعه روابط با سایر کشورها در جهان عرب و اسلام متمرکز خواهد کرد.

هیأت‌های اسرائیل و امارات در هفته‌های آتی برای امضای توافقات دوجانبه در زمینه‌های سرمایه‌گذاری، توریسم، پروازهای مستقیم، امنیت، مخابرات، فناوری، انرژی، بهداشت، فرهنگ، محیط زیست، تأسیس سفارتخانه‌های دوجانبه و سایر حیطه‌های دارای منافع دوطرفه دیدار خواهند کرد.

اسرائیل و امارات متحده عربی، در جهت آغاز یک برنامه راهبردی برای خاورمیانه و توسعه همکاری‌های دیپلماتیک، تجاری و امنیتی، به آمریکا ملحق خواهند شد.

بر این اساس امارات بعد از مصر و اردن سومین کشور عربی خواهد بود که روابط رسمی و علنی با اسرائیل را آغاز می‌کند.

ترامپ رئیس جمهور آمریکا نیز در خصوص این توافق گفت: امروز موفقیت بزرگی حاصل شد! توافقنامه صلح تاریخی بین دو دوست خیلی خوب ما، اسرائیل و امارات متحده عربی!

«رابرت او برایان»، مشاور امنیت ملی آمریکا نیز گفته توافق میان اسرائیل و امارات برای عادی‌سازی روابط در کاخ سفید امضا خواهد شد.

برای ترامپ که در سیاست خارجی خود در قبال ایران، چین و کره شمالی دستاوردی نداشته این توافق اهمیت ویژه ای خواهد داشت. او در مناظرات انتخاباتی استفاده تبلیغاتی از این توافق خواهد کرد. مناظراتی که با توجه به موضوع کرونا و از دست رفتن رونق اقتصادی که برگ برنده ترامپ بود هیجان زیادی خواهد داشت.

«بایدن» رقیب دموکرات او نیز این توافق را «گامی تاریخی» خواند ولی بایدن هم می‌داند همه سود «تاریخی» بودن این توافق در جیب ترامپ است.

حال ترامپ با این توافق با یک تیر چند نشان زده است. یکی کمک به نتانیاهو برای تحکیم جایگاه متزلزل خود در ساختار قدرت اسرائیل و دیگری جلب آرای یهودیان آمریکا. یهودیانی که معمولاً به دموکراتها رأی می‌دهند و «بایدن» هم از حیث استخدام یهودیان افراطی از همین ابتدای کار چیزی کم نگذاشته است که «بلینکن» مشاور وی از این جمله است.

اما برای امارات و عربستان هم این توافق چند کارکرد دارد. از طرفی این توافق نگرانی‌های آنها در خصوص «آمریکای بدون ترامپ» را رفع خواهد کرد. به این معنا که با وارد شدن اسرائیل در مناسبات امنیتی و نظامی و سیاسی با امارات، دولتهای آمریکا نمی‌توانند مانند ترامپ در خصوص فروش امنیت خیلی «ناز» کنند.

فراموش نکنیم که ترامپ حاضر نشده بود به خاطر حمله به آرامکو به درخواست عربستان برای حمله به ایران گوش فرا دهد و پیش از آن نیز گفته بود اگر آمریکا نباشد کشورهایی مثل عربستان دو هفته هم دوام نمی‌آورند.

سلف او «اوباما» نیز حاضر نشده بود با اعضای شورای همکاری خلیج فارس پیمان دفاع مشترک امضا کند و «حمله به یک عضو شورا را به معنای حمله به آمریکا» تلقی کند.

حال توافق امارات و اسرائیل می‌تواند از هراس ابوظبی و ریاض برای فردای بدون ترامپ بکاهد و اسرائیل را بیشتر درگیر مناسبات دوجانبه و منطقه‌ای کند.

از سوی دیگر بحث «چرخش به شرق» که از سوی اوباما مطرح شد و به معنای خروج آمریکا از منطقه خاورمیانه و به ویژه خلیج فارس بود در دوره ترامپ نیز مطرح و دنبال شده است. حال با خروج آمریکا از منطقه، کشورهایی چون امارات و عربستان عامل اسرائیل را وارد منطقه می‌کنند تا این خلا را پر کنند و موازنه قوای منطقه‌ای را به نفع خود حفظ کنند.

این توافق در حالی از سوی امارات صورت گرفت که چند روز پیش متعاقب گفتگوی وزرای خارجه ایران و امارات، تهران اعلام کرده بود که با امارات بر سر ادامه گفتگوها بر مبنای «ابتکار صلح هرمز» توافق شده است.

البته رابطه امارات و اسرائیل هم چیز جدیدی نبوده بلکه علنی شدن آن خبری شده است. با این علنی شدن این کشور بیشتر در تیررس گروههای مقاومت خواهد بود. بر این اساس امارات آسیب پذیری بیشتری خواهد داشت.

حضور اسرائیل در این کشور نیز بر حساسیت‌های گروههای مقاومت خواهد افزود و احتمال تشدید فعالیت آنها علیه نیروهای اشغالگر خارجی در منطقه را تشدید خواهد کرد.

از سوی دیگر با توجه به مخالفت ملت این کشورها با عادی سازی روابط با اسرائیل- که در نظرسنجی‌ها منعکس است- شکاف میان حاکمان این کشورها با ملت بیش از پیش خواهد شد.

این توافق همچنین از سوی تشکیلات خودگردان فلسطین نیز به معامله‌ای «ننگین» تعبیر شده است. تشکیلات خودگردان در خصوص معامله قرن نیز رشته‌های سازشکارانه خود در سالهای گذشته را نیز نقش بر آب دیده بود و به گروههای مقاومت نزدیک شده بود و با توافق امارات و اسرائیل بیش از پیش بر اشتباه بودن سیاستهای خود پی خواهد برد. به هر روی این تشکیلات هم شاید ترجیح دهد بر نقش مهمی که آیت الله خامنه ای رهبر انقلاب اسلامی بر عهده این تشکلات در کرانه باختری و آزادسازی قدس می‌خواند عمل کند.