ایرج راد از هنرمندان باسابقه تئاتر و رئیس هیأت مدیره خانه تئاتر و رئیس شورای عالی خانه هنرمندان ایران درباره وضعیت بودجه فرهنگ و هنر در حوزه تئاتر، به خبرنگار مهر گفت: مسأله بودجه فرهنگ و هنر به طور کلی هیچگاه خیلی جدی موردتوجه قرار نگرفته و تعریف و جایگاه فرهنگ و هنر برای مسئولان امر مشخص نیست و حتی آنها هم تعریفی در این زمینه نمی‌دهند.
وی متذکر شد: اینکه مسأله فرهنگ و هنر چقدر می‌تواند در جامعه مؤثر باشد برای مسئولان مشخص نیست زیرا بسیاری از کسانی که مسئولیت فرهنگ و هنر بر دوششان بوده است با این مقوله و رشته‌های گوناگون هنر آشنایی کامل نداشته و ندارند و از این رو فرهنگ و هنر را جدی نمی‌گیرند.
راد با بیان اینکه شاید در مقاطعی و با حضور فردی دغدغه‌مند این قضیه تکان مختصری خورده باشد، یادآور شد: ولی به‌طور کلی به فرهنگ و هنر به‌عنوان یک اصل و فعالیت زیربنایی و ساختاری توجه و دقت نشده در نتیجه بودجه لازم برای گسترش فرهنگ و هنر و فضاهای فرهنگ و هنری در نظر گرفته نشده است. این یکی از اشکالات اصلی و اساسی است چون واقعیت قضیه مشخص نیست طبیعتاً اعتنای به قضیه هم مشخص نیست.
حمایت‌های مادی و معنوی باید همسو باشد
رئیس شورای عالی خانه هنرمندان ایران معتقد است حمایت‌های مادی و معنوی باید همسوی یکدیگر برای حمایت از فرهنگ و هنر در نظر گرفته شود تا بتوانیم در جامعه‌ای فرهنگی، با گسترش فضاهای فرهنگی و هنری مواجه باشیم و افراد جامعه احساس این را داشته باشند که به سوی گستردگی و گسترش فضاها و فعالیت‌های فرهنگی و هنری کشیده می‌شوند.
تأثیرات، ارزش‌ها و جایگاه فرهنگ و هنر باید شناخته شود تا بر اساس این شناخت بتوان بودجه واقعی را برای گسترش فضاهای فرهنگی و هنری و کل فرهنگ و هنر جامعه در نظر گرفت وی ادامه داد: تأثیرات، ارزش‌ها و جایگاه فرهنگ و هنر باید شناخته شود تا بر اساس این شناخت بتوان بودجه واقعی را برای گسترش فضاهای فرهنگی و هنری و کل فرهنگ و هنر جامعه در نظر گرفت. این امر مستلزم گرفتن آمار است. ما باید آمار تعداد فعالان هنر در هر کدام از شاخه‌های هنری را داشته باشیم و با بررسی هر کدام از شاخه‌ها و جایگاه ویژه هر کدام ببینیم چه نیازهایی برای تکامل، بهتر شدن و گسترش شأن دارند.
راد در بخش دیگری از سخنان خود به ارائه مسائل و پرسش‌های مطرح شده در تئاتر در زمینه برنامه‌ریزی و تعیین بودجه پرداخت و گفت: در ارتباط با تئاتر آیا آمار دقیقی از اینکه هر سال چه تعداد فارغ‌التحصیل هنرهای نمایشی داریم وجود دارد؟ آیا امکان اشتغال‌زایی برای این افراد و جوان‌هایی که چهار سال از عمر خود را صرف این رشته در دانشگاه می‌کنند، فراهم است؟ اگر نیازی به این تعداد نیست برای هر ساله این تعداد پذیرش دانشجو می‌کنیم و فارغ‌التحصیل تئاتر داریم؟ آیا امکان اشتغال و فعالیت برای کسانی که در حال حاضر فعالان و حرفه‌ای‌های رشته تئاتر هستند و از این طریق امرار معاش و گذران زندگی می‌کنند، فراهم هست؟ حمایت‌هایی که باید از این فعالان شود در چه زمینه‌هایی قرار دارد؟ در چه زمینه‌هایی از این فعالان حمایت مادی و معنوی می‌شود؟ آیا امکانات اجرایی برای اینها وجود دارد؟ آیا تئاتر خصوصی که به عقیده من هنوز نداریم، جایگاه و تعریفی دارد؟ جایگاه و تعریف تئاتر دولتی کجاست و آیا مشخص است؟
ما یک گروه پایدار و پابرجا هم در تئاتر نداریم چه برسد به کمپانی!
این بازیگر و کارگردان تئاتر تأکید کرد: باید ببینیم جوامع دیگر چگونه برای گسترش فضاها و فعالیت‌های تئاتری‌شان کار می‌کنند. اعتبار تئاتر در گروه و فراتر از گروه، کمپانی‌های تئاتر است. آیا ما در کشورمان کمپانی‌های تئاتر داریم که از کارگردان‌ها، بازیگران و عوامل مختلف در آن کمپانی‌ها کار کنند و کمپانی‌ها برای فعالیت‌های خود برنامه‌ریزی کنند و دولت نیز از آنها حمایت کند؟ آیا امکانات و سالن‌های اجرایی برای فعالیت کمپانی‌ها وجود دارد؟ هیچکدام وجود ندارد و همه چیز آشفته و در یک آشفته بازار وجود دارد. واقعیت این است که ما یک گروه پایدار و پابرجا در تئاتر نداریم چه برسد به یک کمپانی؛ یک گروه برای اینکه بتواند عوامل خود را نگه دارد باید برنامه و بودجه سالانه خود را داشته باشد و وقتی هیچ چیزی مشخص نیست گروه هم نداریم.
وی افزود: یک گروه تئاتر هم که قصد تولید یک نمایش را دارد مشخص نیست که آیا این اثر روی صحنه خواهد رفت یا نه. چه حمایت‌های مادی و معنوی، چه حمایت‌هایی به لحاظ سالن از گروه می‌شود؟ هزینه‌های تولید یک اثر را چگونه تأمین خواهد کرد؟ هزینه‌های زندگی اعضای درگیر تولید و اجرای یک نمایش چگونه تأمین خواهد شد؟ همه اینها سوال است که به آنها توجهی نشده است.
رئیس هیأت مدیره خانه تئاتر یادآور شد: ما در خانه تئاتر درباره تک‌تک این سؤال‌ها و مسائل به گونه‌های مختلف بحث، گفتگو و مصاحبه کرده‌ایم ولی واقعیت قضیه این است که گوش شنوایی که به مقوله فرهنگ و هنر اهمیت بدهد وجود نداشته است. تا این مسائل مشخص نشود بودجه لازم نمی‌تواند در نظر گرفت شود. اینکه این بودجه چگونه باید صرف شود و چه بخشی از آن مربوط به تولید، پرسنل و مسائل عمرانی، ساخت و سازهای سالن‌های تئاتری است، باید مشخص شود. جایگاه هر کدام از اینها و بودجه‌شان، نیازها، امکانات بالقوه انسانی و امکانات بالفعل باید معلوم شود.
راد تصریح کرد: هیچکدام از مسائل مورد بحث فقط مختص محدوده تهران نیست که اینگونه در آن سردرگم شده‌ایم، ایران فقط تهران نیست و ایران تمام ایران است.
وی در پایان سخنان خود تأکید کرد: این مسائل نیازمند نگاه دقیق و بحث و بررسی است تا بودجه بر اساس برنامه‌ریزی و سیاستگذاری در نظر گرفته شود و زمینه‌ها و عنوان‌های بودجه مشخص باشد تا در همان زمینه‌ها صرف شود. اگر در زمینه‌هایی جذب بودجه انجام و صرف نشد باید چرایی این امر بررسی و مشکلاتش مشخص شود تا تنظیم درست انجام شود.
نظر شما