چالش های بازار مکمل های غذایی/ وضعیت قیمت گذاری مکمل ها

به گزارش خبرگزاری مهر، در نشست تحلیلی تأمین کنندگان مکمل‌های غذایی که با موضوع انتظارات و مطالبات از سازمان غذا و دارو با حضور جمعی از واردکنندگان و تولیدکنندگان مکمل‌های غذایی برگزار شد، در ابتدا حسن شکوهی رئیس اتحادیه واردکنندگان مکمل‌های غذایی در پاسخ به این پرسش که ارتباط سازمان غذا و دارو با اتحادیه واردکنندگان مکمل‌ها چگونه است، گفت: تا قبل از شرایط بحران ارزی کشور، جلسات مستمر با سازمان غذا و دارو برگزار می‌شد و در این جلسات هیأت مدیره اتحادیه، موضوعات و مشکلات فعالان اقتصادی را با مدیرکل سازمان غذا و دارو مطرح و چاره اندیشی می‌کردند ولی متأسفانه با توجه به شرایطی که کشور در خصوص محدودیت‌های ارزی به آن دچار شده، این جلسات کمتر و کمتر شد تا اینکه با مدیرکل جدید مکمل‌های غذایی تنها یک جلسه به منظور آشنایی و معارفه داشته ایم و هنوز فرصتی برای طرح مشکلات در اختیارمان قرار داده نشده است.

وی در پاسخ به این سوال که شاید این نوع برخورد، حامل پیامی برای شما است که نظام سلامت تمایلی به واردات قانونی مکمل‌های غذایی ندارد، افزود: تصور ما هم همین است ولی به هر حال سال‌ها است که شرکت‌های قانونی برای واردات مکمل‌های غذایی در کشورمان ایجاد شده است و این شرکت‌ها به مانند سربازانی هستند که مصرف کنندگان را از سیطره اقلام قاچاق و تقلبی در بازار مصون می‌دارند.

شکوهی در مورد قیمت گذاری تصریح کرد: بهترین رویکرد برای انجام این کار انجام قیمت گذاری در اتحادیه‌های مربوطه است. به این صورت، یک روش بینابینی شکل می‌گیرد که هم منافع تأمین کنندگان حفظ می‌شود و هم منافع مصرف کنندگان مورد توجه قرار می‌گیرد.

وی تاکید کرد: بحث قیمت گذاری، مبحث حساسی است. ما نمی‌توانیم به صورت ناگهانی قیمت گذاری مکمل‌ها غذایی را آزاد کنیم چون بازار کشور ما برای این کار پرورش داده نشده است و ممکن است بازار متشنج شود. از این رو لازم است اهرم‌هایی برای هدایت به سمت بلوغ بازار داشته باشیم. واقعیت این است که تا روزی که واردکننده و تولیدکننده قیمت محصول خود را بر اساس مکانیزم‌های بازار انجام دهند، کمی فاصله داریم. به همین جهت معتقدیم که اتحادیه‌ها بهترین جا برای کنترل قیمت‌ها هستند.

پیش نیازهای تولید صادرات محور

در ادامه امیر قلن بر نایب رئیس اتحادیه واردکنندگان مکمل‌های غذایی در مورد اهمیت مصرف مکمل‌های غذایی گفت: مصرف مکمل‌ها در کشورهای توسعه یافته یکی از شاخص‌های سلامت جامعه است و ما باید دسترسی مردم به مکمل‌های غذایی را تسهیل کنیم.

وی ادامه داد: نقش مکمل‌ها در تأمین سلامت جامعه، یک بحث غیرقابل انکار است و هیچ چیزی بر سلامت مردم ارجحیت ندارد.

رئیس کمیته صادرات مکمل‌های غذایی سندیکای تولیدکنندگان مکمل، با تاکید بر اهمیت تولید مکمل‌های غذایی در کشور گفت: همه ما وظیفه داریم از تولید حمایت کنیم و گسترش تولید باعث افتخار ما خواهد بود. دستور نظام و دولت توجه عاجل و بیشتر به تولید است. اما تولید مورد نظر نظام و دولت، آن تولیدی است که صادرات محور باشد. وقتی تولیدکننده داخلی به دلیل فشار قیمت گذاری، نمی‌تواند تکنولوژی بیاورد، ماشین آلات را به روز کند، مواد اولیه مرغوب وارد کند، نمی‌تواند همکاری با شرکت‌های خارجی را داشته باشد، قطعاً نمی‌تواند صادرات محور باشد.

عضو هیأت رئیسه مجمع واردات افزود: در حوزه مکمل‌های غذایی به دلیل تغییر و تحولاتی که در جهان رخ می‌دهد و تکنولوژی‌های جدید و محصولات جدید عرضه می‌شود، نباید از ضرورت واردات هدفمند غافل شویم. ما سالهاست که فریاد می زنیم هر نوع محدودیت در واردات، غیر از محدودیت‌های تعرفه‌ای منجر به تقویت صنعت قاچاق می‌شود و این یعنی آسیب به نظام بهداشت و درمان کشور، یعنی آسیب به مردم، یعنی آسیب به نظام اقتصادی کشور و ده‌ها معضل دیگر نیز به دنبال خواهد داشت که در جای خود قابل بحث است.

وی افزود: واردات سبب ایجاد انگیزه و رقابت در میان تولیدکنندگان داخلی می‌شود و این رقابت به افزایش کیفیت محصولات منجر می‌گردد. به این صورت هم مصرف کننده داخلی، محصول با کیفیت تر دریافت خواهد کرد و هم مسیر برای صادرات مکمل‌های ایرانی تسهیل می‌شود.

نایب رئیس اتحادیه واردکنندگان مکمل‌ها اضافه کرد: هیچ یک از تولیدکنندگان از این شیوه قیمت گذاری رضایت ندارند. زیرا برای اینکه بخواهید صادرات محور باشید، حتماً باید GMP بین المللی داشته باشید و ما از این مقوله‌ها که پیش نیاز صادرات هستند، به دلیل اینکه تولیدکننده و واردکننده را وادار به قیمت گذاری دستوری کرده ایم، جا مانده ایم.

ضرورت توجه به تولید قراردادی

در ادامه امیرحسین معینی زندی نماینده شرکت‌های تولیدکننده قراردادی مکمل‌های غذایی در سندیکای تولیدکنندگان، با تاکید بر اینکه تولید قراردادی مکمل‌ها، از روش‌های مدرن برای توسعه صنعت است، گفت: تولید قراردادی مسیری است برای اینکه واردکنندگان به تولیدکننده تبدیل شوند و انتظار ما این است که سازمان غذا و دارو در این خصوص همراهی و همکاری بیشتری داشته باشد.

وی تاکید کرد: نباید فراموش کنیم که بازاری که امروز در اختیار تولیدکنندگان است، حاصل زحمات شرکت‌های واردکننده قبلی و تولیدکننده فعلی است و در این رابطه تولیدکنندگان قراردادی می‌توانند نقش بسزایی ایفا کنند..

معینی زندی ادامه داد: تشکل محوری، یکی از ضروری‌ترین رویکردها برای ایجاد همفکری و هم افزایی است ولی متأسفانه هنوز تولیدکنندگان قراردادی سندیکای مستقلی برای خودشان ندارند و زیرمجموعه سندیکای تولیدکنندگان مکمل هستند.

وی افزود: هر چند تولیدکنندگان قراردادی در این سندیکا حق رأی ندارند ولی دوستان هیأت مدیره، رأی و نظر تولید کنندگان قراردادی را مد نظر قرار می‌دهند.

چالش‌های قیمت گذاری

در ادامه این نشست، وحید بهشتی مدیرعامل شرکت داروسازی در خصوص بحث قیمت گذاری گفت: بهتر است قیمت گذاری همانند صنعت آرایشی و بهداشتی به صورت آزاد باشد و شرکت‌ها بر اساس هزینه‌های خود و کشش بازار قیمت مناسب را برای کالاهای خود تعیین کنند و در صورتیکه مصرف کننده احساس زیان کرد، از طریق سازمان حمایت از مصرف کننده، اقدام کند و موضوع را پیگیری کند.

وی افزود: قطعاً نظارت‌های سازمان حمایت سبب می‌شود که تأمین کنندگان مکمل‌های غذایی به صورت اتوماتیک و خودکار، از اجحاف در قیمت گذاری خودداری کنند.

بهشتی صحبت‌های خود را با طرح یک سوال ادامه داد که آیا پرسنلی که در شرکت‌های واردکننده مشغول به کار بوده اند و با سیاست‌های نادرست کار خود را از دست دادند، جذب شرکت‌های تولیدی شده اند؟ گمان نمی‌کنم این اتفاق افتاده باشد.

هفت ایستگاه تولیدکنندگان مکمل‌های غذایی

در ادامه نشست، پیمان ترحمی مدیرعامل داروسازی اظهار داشت: متأسفانه ایستگاه‌های متعددی پیش روی تولیدکنندگان مکمل‌های غذایی وجود دارد و با وجود همه تلاش‌ها، شاهد هستیم که این ایستگاه‌ها روز به روز، انرژی و توان و هزینه شرکت‌های تولیدکننده مکمل‌ها را هدر می‌دهند.

وی افزود: چندی پیش تعدادی از اعضای سندیکای تولیدکنندگان مکمل‌ها مسئول شدند که موانع تولید را استخراج کنند. بر اساس این مطالعه می‌توان گفت که تأخیر در صدور مجوزهای تأسیس و همچنین صدور مجوزهای تولید، از مهمترین ایستگاه‌های تولید است. انتخاب محصول و قوانین رگولاتوری آن و ارائه PMF از دیگر ایستگاه‌های این مسیر شناخته شد.

وی ادامه داد: ایستگاه چهارم، قیمت گذاری است و بحث بعدی که سردرگمی زیادی را برای فعالان اقتصادی ایجاد کرده است، نمونه برداری برای صدور مجوز است.

به گفته ترحمی، وجود بروکراسی کند و درهم تنیده برای بحث صادرات و مسائل پیرامون صادرات جزو مهم‌ترین ایستگاه‌هایی است که سرعت فعالیت تولیدکنندگان و صادرکنندگان را کاهش می‌دهد

ترحمی در خصوص محدودیت‌های وارداتی اظهار داشت: تجربه نشان می‌دهد که واردات و تولید قراردادی باعث رشد و بالندگی تولید شده است و مخالفت با آن به این شکلی که الان مرسوم شده، چندان منطقی نیست و سیاست‌های سازمان در خصوص محدودیت حداکثری واردات باید تغییر کند.

وی افزود: نکته پایانی آن است که برای تسهیل تولید و رفع موانع، نیاز به سازمانی داریم که پاسخگو باشد.

زور انجمن به نهادهای بالادستی نمی‌رسد

در ادامه این نشست محمدرضا جعفرزاده مدیرعامل شرکت داروسازی ضمن تشریح مطالبات فعالان حوزه مکمل‌های غذایی از سازمان غذا و دارو اظهار داشت: ما تا به امروز مطالبات مختلفی نظیر حق ثبت‌ها از جمله حق ثبت منبع و محصول را از طریق سندیکای تولیدکنندگان مکمل پیگیری کردیم، هرچند که هنوز به نتیجه نرسیده و موانعی که بر سر راه تولید گذاشته شده، برداشته نشده است، اما تا جایی که در توان سندیکا بوده، هیأت مدیره این مباحث را پیگیری کرده اند؛ اما چون سندیکا یک انجمن صنفی است، زورش به نهاد بالادستی مثل سازمان غذا و دارو نمی‌رسد.

وی ادامه داد: یکی از مباحث حائز اهمیت مطالبات ما در خصوص قیمت گذاری است. در سندیکای تولیدکنندگان مکمل، قیمت گذاری بر اساس دستورالعمل‌های ابلاغی از سوی سازمان انجام می‌شود اما در انجمن تولیدکنندگان محصولات گیاهی متأسفانه کشمکشی میان این انجمن و سازمان غذا و دارو وجود دارد و سازمان غذا و دارو مستنداتی را مطالبه می‌کند که به نظر مانع تراشی است تا مستند خواهی.

جعفرزاده افزود: برای مثال قبل از اینکه محصولی تولید شود برگ سبز گمرکی یا حواله نرخ ارز را مطالبه می‌کنند، در صورتی که محصول هنوز وارد بازار نشده است.
وی ادامه داد: همچنین اختلاف بین انجمن تولیدکنندگان داروهای گیاهی و سندیکای تولیدکنندگان مکمل با سازمان غذا و دارو هم از جمله مشکلاتی است که به این حوزه اثرگذار است.

جعفرزاده در خصوص قیمت گذاری گفت: سال ۹۷ پیرامون کمیسیون قیمت گذاری جلساتی تشکیل شد بمنظور اینکه هزینه‌های واقعی که به تولید تحمیل می‌شود از جمله هزینه‌های ترخیص و گمرکی که در آئین نامه هم دیده شده بود و اثرپذیری بالایی از نرخ ارز به خود دیده بود، اما باوجود تنظیم پیشنهادات، هنوز اتفاق مثبتی در این زمینه رخ نداده است.

وی تاکید کرد: یک نکته دیگر آن است که چابکی که باید در بررسی و روند صدور پروانه‌ها در سازمان غذا و دارو وجود داشته باشد متأسفانه نیست و معمولاً کارشناسان موقت و یا نیروهای طرحی هستند که کرونا هم مزید بر علت شده تا پروسه‌ها طولانی‌تر شود.