به گزارش خبرگزاری مهر، کتاب «جامعه و سیاست؛ فراسوی نقد آرای همایون کاتوزیان» تألیف عبدالرحمن حسنی فر به همت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی به بهای ۵۳ هزار تومان منتشر شد.
تحلیل جامعه و سیاست ایران کار سخت و پیچیده ای است، این مشکل در بستر تاریخ می تواند بیشتر هم باشد، اینکه پژوهشگری به ارائه نظریه ای عام در مورد تاریخ ایران می پردازد، مطمئنا کار مهمی انجام داده است. کاتوزیان ازجمله پژوهشگرانی است که در آثار مختلف، یک پروژه را در قالب مفاهیم و نظریه های عام برجسته کرده است و آن اینکه ایشان، وجه پروبلماتیک جامعه ایرانی را سیاست می داند و در این حوزه معتقد به نظریه استبداد است و اسم آن را استبداد ایرانی می گذارد، بالتبع این دیدگاه(استبداد ایرانی) جامعه و فرهنگ را هم تحلیل می کند.
این کتاب تلاش دارد به نقد دیدگاه و نظرات ایشان در مورد استبداد ایرانی، جامعه کوتاه مدت و تضاد دولت – ملت بپردازد.
فهرست این اثر عبارت است از:
چکیده
فصل اول: کلیات
مقدمه
پروبلماتیک تاریخ و نظریات تاریخی ایران
کاتوزیان و مفاهیم تاریخی – اجتماعی
فصل دوم: مباحث نظری
مقدمه
مباحث نظری
نتیجه گیری
فصل سوم: پیشینه تحقیق
مقدمه
معرفی و ارزیابی منابع
تحلیل عام نقدها
نتیجه گیری
فصل چهارم: نقد دیدگاه استبداد ایرانی
مقدمه
دیدگاه کاتوزیان در مورد استبداد ایرانی
نقد
نتیجه گیری
فصل پنجم: ارزیابی انتقادی دیدگاه تضاد دولت و ملت در تاریخ ایران
مقدمه
آرا و دیدگاه کاتوزیان در مورد تضاد دولت و ملت(اصول کلی)
نقد آرا و نظرها
نتیجه گیری
فصل ششم: ارزیابی انتقادی دیدگاه جامعه کوتاه مدت
مقدمه
دیدگاه کاتوزیان در مورد جامعه کوتاه مدت/جامعه کلنگی
نقد
نتیجه گیری
فصل هفتم: نگاه نقد شرق شناسانه
مقدمه
نقد
نتیجه گیری
نتیجه گیری نهایی
فهرست منابع
در بخشی از چکیده این اثر به قلم حسنی فر آمده است: این پژوهش در وهله اول با هدف بررسی تاریخ سیاسی ایران، طراحی و تنظیم شده است که برای رسیدن به این مقصود به آرای مهم در این حوزه می پردازد. یکی از نظریه های شایع معطوف به سیاست، جامعه و حکومت و به طور کلی قدرت سیاسی در ایران، نظریه استبداد است. درباره چرایی و چگونگی پیدایش و صورت بندی و تداوم استبداد در ایران بسیاری از اندیشمندان ایرانی و غیرایرانی به اظهار نظر و حتی نظریه پردازی پرداخته اند. محمدعلی (همایون) کاتوزیان ازجمله پژوهشگران ایرانی است که دیدگاه استبداد را در مورد تاریخ ایران مطرح کرده است. او برای تکمیل دیدگاه خود موضوعات تضاد دولت و جامعه، جامعه کوتاه مدت یا کلنگی را در قالب و چهارچوبی مطرح کرده که می توان آن را مفهوم – نظریه نامید. در دیدگاه استبداد از نظر کاتوزیان، جامعه و دولت ایرانی در طول تاریخ خود چرخه استبداد، آشوب، هرج و مرج و استبداد را داشته است. در این دیدگاه، جامعه ایرانی همیشه و در طول تاریخ خود یا استبدادی بوده است یا هرج و مرج. در این جامعه مظاهر استبداد و استبدادزدگی که در آن حاکم به صورت خودکامه و دلبخواهی رفتار می کرده، به وفور و کرات یافت می شود.
از نظر کاتوزیان، نظام استبدادی باعث شده که همیشه بین مردم و دولت رابطه تضاد باشد و از آنجا که عمر حکومتها نیز محدود است، جامعه ایران به تبع آن کوتاه مدت و کلنگی محسوب می شود. در این پژوهش با بهره گیری از مباحث نظری چون نقد، ساختمندی گیدنز، نهادگرایی و جامعه شناسی تاریخی و هویت ایرانی تلاش می شود تا ضمن بررسی و تحلیل آرای کاتوزیان نقدهایی که از لحاظ شکلی و روشی و محتوایی به آن وارد است ارائه شود؛ هرچند دیدگاه کانونی کاتوزیان استبداد است و دیدگاه های تضاد و جامعه کلنگی از آن ناشی می شود، تلاش شده است هر کدام از آنها به نحو مفصل بررسی و ارزیابی شود.
یافته های تحقیق حکایت از آن دارد که دیدگاه و آرای نظری کاتوزیان، در عین داشتن اهمیت نقدپذیرند و این تحقیق به نوعی درآمدی بر نقد آرای کاتوزیان به حساب می آید.
نظر شما