خبرگزاری مهر، گروه بین الملل - آذر مهدوان: اشتیاق ترکیه برای ماندن در افغانستان اگر چه حمایت آمریکا و ناتو را به دنبال داشته اما مخالفت طالبان با این موضوع، تصمیم دولت آنکارا را در هاله ای از ابهام قرار داده است.
پیشنهاد «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور ترکیه به «جو بایدن» رئیس جمهور آمریکا در راستای تامین امنیت فرودگاه «حامد کرزای» در کابل نه تنها با هدف بهبود روابط آنکارا-واشنگتن صورت گرفته است، بلکه مسائل سیاسی داخلی نیز موجب شده حزب عدالت و توسعه مجبور شود تا چنین تصمیمی بگیرد.
دولت ترکیه هر بار که در سیاست داخلی با چالش مواجه می شود؛ دست به اقدامات برون مرزی می زند تا در افکار عمومی این کشور نشان دهد که در سیاست خارجی دست بالایی دارد و کشور قدرتمندی در منطقه است. حتی یکی از دلایل عملیات ترکیه در خاک سوریه و یا دخالتش در امور داخلی لیبی را می توان در همین راستا مورد ارزیابی قرار داد. این روزها هم حزب حاکم ترکیه به علت مسائل اقتصادی و نبود مدیریت مطلوب درباره شرایط پناهندگان و دیگر موضوعات داخلی، با موجی از انتقادات از سوی مردم این کشور مواجه است.
از سویی دیده‌بان حقوق بشر سوریه، وابسته به مخالفان دولت این کشور، اعلام کرده که دستگاه اطلاعاتی ترکیه و رهبران شبه‌نظامیان مسلح وابسته به آنکارا، به توافق‌هایی رسیده اند که شامب اعزام عناصر وابسته به این گروه‌ها به کابل است. از آنجایی که همواره ادعاهایی مبنی بر توسل ترکیه به این مزدوران در بسیاری از کشورها به خصوص لیبی و سوریه مطرح بوده است؛ گمان می‌رود که این بار هم ترکیه قصد دارد از طریق این شبه نظامیان راه نفوذ خود را به خاک افغانستان و ورود به مسائل داخلی این کشور هموار کند.
خبرنگار مهر، در خصوص اهداف اصلی اردوغان برای حضور نظامی ترکیه در کابل گفتگویی را با «اونال چویک اوز»، نماینده شهر استانبول در پارلمان ترکیه و سفیر سابق و مشاور حزب «جمهوریخواه خلق ترکیه» انجام داده است که در ادامه از نظر می‌گذرد:
*علی رغم مخالفت آشکار طالبان در خصوص تداوم حضور نیروی نظامی ترکیه در افغانستان اما دولت ترکیه همچنان خواهان کنترل فرودگاه کابل است. نتیجه تصمیم دولت آنکارا در خصوص کابل برای ترکیه چه خواهد بود؟
اتخاذ چنین تصمیمی از سوی ترکیه چالش های بسیاری را ایجاد خواهد کرد. اول از همه، مهم است به خاطر داشته باشیم که حضور نظامی ترکیه در افغانستان یک ماموریت ناتو محسوب می شود و این ماموریت به اتمام رسیده است.
دیگر اعضای ناتو که در این ماموریت شرکت داشتند همانند آمریکا در حال خروج از افغانستان هستند. ترکیه هم باید به همین شکل نیروهای خود را از افغانستان خارج کند زیرا دیگر برای حضور نظامیان ترکیه در افغانستان مشروعیتی وجود ندارد. طالبان هم تداوم حضور نظامیان ترکیه را «اشغالگری» تلقی می کند. ادامه این وضعیت امنیت نظامیان ما را به خطر خواهد انداخت.
*به نظر می رسد ترکیه با هدف بهبود روابط خود با دولت آمریکا چنین تصمیمی را در مورد افغانستان اتخاذ کرده است. البته این روزها شاهد موج جدیدی از حضور آوارگان افغان در ترکیه نیز هستیم. آیا تصمیم ترکیه در خصوص افغانستان می تواند تاثیری مثبت در مراودات آنکارا و واشنگتن داشته باشد؟
اختلافات ترکیه و آمریکا ابعاد گسترده ای دارد که هیچکدام مربوط به موضوع افغانستان نیست. ادامه حضور نظامیان ترکیه در افغانستان و ضربه خوردن این نظامیان نمی تواند کمکی به حل مشکلات آنکارا و واشنگتن کند؛ کما اینکه تنش میان دو کشور صرفاً محدود به اختلافات دو دولت نیست و این در روابط دو ملت نیز تاثیر دارد؛ اگر ارتش ترکیه با مشکلی در افغانستان روبرو شود، یحتمل در افکار عمومی ترکیه در مورد آمریکا تأثیر منفی خواهد داشت.
*در کنار موضوع پناهندگان افغانستانی، مسئله پناهندگان سوری هم مطرح است و ترکیه بابت این موضوع امتیازاتی از اتحادیه اروپا دریافت می کند. اما پناهندگان سوری شرایط مطلوبی در ترکیه ندارند، گفته می شود با کمترین حقوق و با بیشترین ساعات کاری مجبور به کار کردن هستند. از طرفی، مدیریت حزب حاکم عدالت و توسعه در موضوع پناهندگان طوری بوده که در چرخه اقتصادی کشور هم تاثیری نامطلوب داشته است. از نظر برخی سیاستمداران و کارشناسان بهترین راه حل مساله پناهندگان سوری از سرگیری روابط با دولت دمشق است. تحلیل شما چیست؟
جلوگیری از سیل مهاجرت یک مسئولیت بین المللی است. حل این موضوع باید در کشور مبدا که از آنجا مهاجرت صورت گرفته انجام شود. معمولاً جنگ داخلی، اختلاف در میزان توزیع درآمد و یا بی عدالتی عامل مهاجرت است که باید از روش های مسالمت آمیز حل شود. نباید نسبت به تحولات سوریه و شرایط انسانی آن بی تفاوت بود اما برای حل موضوع مهاجرت، دولت دمشق باید اولین مخاطب گفتگو باشد. آقای «کمال قلیچداراوغلو» به عنوان رهبر حزب «جمهوریخواه خلق» بارها به این موضوع تاکید کرده است. ما معتقدیم که در سایه مذاکره با سوریه می توانیم شرایط را برای بازگشت مهاجران سوری فراهم و امنیت آنها تامین کنیم.
*پیشتر دیده‌بان حقوق بشر سوریه وابسته به مخالفان اعلام کرد که با دستگاه اطلاعات ترکیه و رهبران شبه‌نظامیان مسلح وابسته به آنکارا به توافقاتی رسیده است. این توافق پیرامون اعزام شبه نظامیانی وابسته به این گروه‌ها به کابل است. این ادعا تا چه حد می تواند درست باشد؟
من نمی دانم این خبرها درست است یا نه. در سال های اخیر اخبار زیادی مبنی بر اعزام چنین مزدورانی به مناطق درگیری منتشر شده است. سازمان ملل متحد در گزارش های مختلف اعلام کرده است که این امر به ویژه در لیبی صادق است.
ما حزبی هستیم که طرفدار حل و فصل مسالمت آمیز درگیری و اختلافات هستیم. ما معتقدیم فرستادن نظامیان مزدور به دیگر کشورها و یا از این دست اقدامات نمی تواند در حل مشکلات تاثیر خوبی داشته باشد و برعکس موجب شعله ورتر شدن آتش جنگ و درگیری می شود. هیچکس نباید از چنین روشی استفاده کند زیرا وقتی مزدورانی که از آنها حمایت می شود، بیکار می شوند؛ می توانند در مکانهایی که صلح و ثبات وجود دارد مشکلات جدیدی ایجاد کنند.
نظر شما