راه نجات کشور از خشکسالی با فناوری/طرحهای آبی نیازمند سرمایه گذار

مهدی شریف زاده به خبرنگار مهر گفت: کاهش بارش و تغییرات وضعیت منابع آب تجدیدشونده کشور، عدم مدیریت صحیح و بهینه منابع آبی، افزایش جمعیت و به‌تبع آن افزایش مصرف آب فراتر از الگوی مصرف بهینه، فرسوده بودن برخی سامانه‌های انتقال و توزیع آب و ... از جمله دلایل بروز مشکلات کم آبی در نقاط مختلف کشور از جمله استان خوزستان است.

دبیر ستاد توسعه فناوری های آب و انرژی معاونت علمی و فناوری در خصوص بحران آبی خوزستان گفت: تأثیر مخرب سدسازی و تنش آبی خوزستان و انتقال آب از سرشاخه‌های کارون به بیرون از استان، بروز یکباره تغییرات اقلیمی به‌ویژه کاهش یکباره حجم بارندگی باعث بحران آب خوزستان شده اند.

وی با بیان اینکه در مورد سدسازی و مدیریت بهینه سدها در این استان بایستی با دقت عمل بیشتری اقدام شود، گفت: یکی از راه‌های مقابله با بحران کم آبی در این استان برگرداندن آب‌های در حال انتقال به فلات مرکزی به مجرای طبیعی آن (رودخانه‌های خوزستان) است.

وی با اشاره به راهکار دیگری مبنی بر رفع بحران کم آبی در خوزستان گفت: ترویج و فرهنگ‌سازی اصلاح الگوی مصرف و تعمیر زیرساخت‌های شبکه توزیع آب از دیگر موارد پیشنهادی است.

شریف زاده خاطر نشان کرد:مشکلات در زمینه احداث بی‌رویه سد برای ذخیره آب و یا انتقال آن به نقاط دیگر کشور را می‌توان با استفاده از سایر روش‌های ذخیره آب که در نقاط دیگر جهان با شرایط اقلیمی مشابه ایران، بهبود داد.

عامل بروز بحران در هور

دبیر ستاد توسعه فناوری های آب و انرژی معاونت علمی و فناوری ادامه داد: از طرفی دیگر در بخش ایرانی هور، خشک کردن بخش‌های بزرگی از تالاب به‌منظور برداشت و استخراج نفت یکی دیگر از دلایل عمده بروز این بحران در خوزستان است که می‌توان استخراج را از طریق سکوهای نفتی انجام داد.

شریف زاده ادامه داد: استفاده از منابع آب همراه با نفت طی فرایند استخراج ، بازچرخانی پساب‌های صنعتی و فناوری‌های کاهنده تبخیر، استفاده از دستگاه‌های تصفیه آب سیار، بازچرخانی پساب‌ها، توسعه و ترویج الگوی کشت مناسب برای مزارع کشاورزی، فرهنگ‌سازی و ترویج استفاده صحیح از آب برای کشاورزان، عدم کشت محصولات با نیاز آبی بالا، مدیریت صحیح مخازن سدها، کنترل کیفی و پالایش آب خروجی از مزارع، تعمیر و نوسازی شبکه‌های آبیاری و تجهیزات مربوطه از دیگر راهکارهای علمی برای حل این مشکلات به شمار می روند.

وی گفت: فرصت‌های علمی و فناوری‌های زیادی در داخل کشور موجود است که با بهره‌گیری مناسب و به‌موقع از آن‌ها می‌توان مشکلات را به حداقل رساند و با ایجاد هسته علمی و اجرایی کارآمد و دارای سوابق علمی و تجربه کافی در این زمینه و با الگوبرداری از کارهای موفق صورت‌گرفته در سایر کشورها از جمله استحصال آب از دریا و باران می‌توان آن‌ها را به لحاظ موارد فنی در ایران پیاده‌سازی کرد.

الگوبرداری از روش های علمی خارجی

به گفته وی، با تاکید بر موضوع بومی‌سازی فناوری و حمایت از فناوری‌های داخلی، ضمن بررسی و امکان سنجی موضوع (از نظر فنی، مشابهت شرایط اقلیمی، اجتماعی و ...) می‌توان از کارهای موفق خارجی الگوبرداری کرد.

دبیر ستاد توسعه فناوری های آب و انرژی معاونت علمی و فناوری گفت: در زمان کوتاه و برای حل مشکل بسیاری از روستاهای این استان که فاقد لوله‌کشی آب هستند، قدم اول تأمین بودجه‌ای کافی برای رساندن آب کافی و سالم با تانکر به این مناطق و استفاده از سیستم‌های تأمین و تصفیه آب سیار است. همچنین به‌طور موازی باید بودجه کافی و تیم علمی و اجرایی قوی ایجاد کرد تا به صورت جهادی به فکر لوله‌کشی آب برای این مناطق باشند.

وی ادامه داد: راهکارهایی مانند تعمیر و نوسازی و ایجاد زیرساخت‌های مناسب کاملا وابسته به مسائل مالی هستند و در صورت تامین بودجه می‌تواند با سرعت انجام شود.

شریف زاده با اشاره به راهکارهای بلند مدت برای رفع مشکل بحران در خوزستان گفت: سرمایه‌گذاری لازم برای کاهش آلودگی و شوری آب، اصلاح کشت یا کشت‌های مقاوم به شوری، استفاده از آب‌شیرین‌کن‌ها، تصفیه فاضلاب‌های شهری، استفاده از آب‌های خروجی در هنگام استخراج منایع نفتی، استفاده از فناوری‌های موثر در کاهش تبخیر آب از سطح مخازن سدها از راهکارهای بلند مدت قابل پیاده سازی در این استان هستند.

وی در پاسخ به این سوال که آیا تاکنون برای حل مشکلات این استان، از مسئولان دولتی به دنبال راهکار علمی بوده‌اند گفت: با توجه به ضرورت پیگیری مشکلات مردم استان و اهمیت موضوع، حتماً مواردی دنبال شده است اما این مشکلات نیازمند جدیت و پیگیری بیشتری است.

طرح های فناورانه آبی در انتظار سرمایه گذار

به گفته وی، بسیاری از محققان کشور در زمینه‌های مختلف آب شیرین کن‌ها، تصفیه فاضلاب، بازچرخانی پساب، شورورزی، کاهش تبخیر از سطح آب و احیاء اراضی و... کارهای موفقی را ارائه کرده‌ اند که خیلی از این طرح‌ها در صورت داشتن سرمایه‌گذار مناسب قابلیت اجرایی شدن دارند.

دبیر ستاد توسعه فناوری های آب و انرژی معاونت علمی و فناوری اضافه کرد: بسیاری از این طرح‌ها به دلیل نداشتن سرمایه‌گذار یا بی‌توجهی در حد یک طرح دانشگاهی باقی می‌مانند.

دبیر ستاد توسعه فناوری‌های آب و انرژی افزود: ترویج و حمایت عوامل اجرایی از فناوری‌های موفق داخلی از دیگر موارد ضروری جهت اجرای این طرح ها است.

شریف زاده در خصوص اینکه آیا دولت از این طرح ها استقبال می کند یا خیر پاسخ داد: استقبال از طرح‌های فناورانه برای حل مشکلات یکی از رویکرهای مهم دولت‌ها است. علی‌هذا به‌منظور دستیابی به نتایج مطلوب، اجرایی‌سازی این طرح ها نیازمند حمایت بیشتر دولت و مشارکت سرمایه‌گذار و همکاری نهادهای حاکمیتی و پیگیری جدی مسئولان بومی استان‌ها است.

دبیر ستاد توسعه فناوری های آب و انرژی معاونت علمی و فناوری عنوان کرد:برای بخش تامین آب شرب نیاز به ساخت دستگاه‌های آب شیرین کن و ... است. برای بخش کشاورزی نیاز به پیاده‌سازی روش‌های نوین آبیاری، ترویج روش‌های مناسب کشاورزی یا ساخت دستگاه‌های تصفیه به منظور تصفیه فاضلاب‌ها تا حد استاندارد کشاورزی است.

وی در پاسخ به اینکه چطور می توان از طرح هایی که توسط محققان کشور ارائه شده بهره‌برداری کرد گفت: با حمایت از توسعه و اجرایی‌سازی طرح های موفق، اتصال و معرفی فناوران به صاحبان صنایع و سازمان‌ها و کمک به جلب حمایت و مشارکت سرمایه‌گذاران می توان مشکلات این استان را رفع کرد.

شکاف بین صاحبان فناوری با سازمان ها دلیل اصلی بحران در خوزستان

شریف زاده با اشاره به چالش اصلی استان خوزستان گفت: از جمله چالش‌های اصلی عدم اجرای طرح‌ها، وجود شکاف بین صاحبان فناوری با سازمان‌ها و صنایع، کمبود بودجه و ترویج و اطلاع رسانی ضعیف عامل مشکلات در استان خوزستان است.

وی با بیان اینکه با آنکه امسال استان خوزستان از نظر آب، وضعیت نامناسبی دارد اما بروز خشکسالی را نیز نباید نادیده گرفت، گفت: در استان خوزستان و برخی از دیگر استان‌های کشور، در صورت ترسالی، مشکل به صورت آبگرفتگی معابر و آسیب به زندگی مردم و ... و در صورت خشکسالی، به‌صورت آسیب به کشاورزی، تهدید امنیت غذایی و ... نمایان می‌شود از این رو، باید به‌صورت جامع به این مشکلات پرداخته شود و از راهکارهای مقطعی، جز در موارد رفع سریع آن جهت جلوگیری از خسارت‌های زیاد، پرهیز شود.