فرصت‌هایی که عضویت در سازمان شانگهای پیش‌پای دولت می‌گذارد

به گزارش خبرنگار مهر، میزگرد تخصصی ابعاد اقتصادی، سیاسی و امنیتی حضور ایران در اجلاس شانگهای عصر دیروز در برنامه رادیویی گفتگوی سیاسی، با حضور سیدرضا صدرالحسینی، اصغر ابراهیمی اصل و فرشته رفیعی در محل خبرگزاری مهر برگزار شد.

در این میزگرد که با همکاری رادیو گفتگو برگزار شد، فرشته رفیعی، کارشناس اقتصادی، با بیان اینکه سازمان همکاری شانگهای بیشتر رویکرد سیاسی و امنیتی دارد و نقش تسهیل‌گر را برای سایر پیمان‌های اقتصادی منطقه مانند اوراسیا و آسه آن ایفا می‌کند، گفت: عضویت قطعی ایران در سازمان همکاری شانگهای فرصتی است تا کشورمان بتواند در پیمان‌های اقتصادی آسیایی، اقیانوسیه و پاسفیک نقش موثرتری را ایفا کند. ضمن اینکه کشورمان فرصت خواهد یافت تا برخی استانداردها در حوزه سیاست خارجی خود را اصلاح کرده و وارد زمین بازی اقتصاد تحریم ناپذیر شود.

وی با اشاره به حجم اقتصاد ۲۳ هزار میلیارد دلاری کشورهای عضو این سازمان و مبادلات ۳۰۰ میلیارد دلاری اعضای این سازمان با یکدیگر گفت: عضویت کشورها در سازمان شانگهای موجب یکپارچگی تصمیم گیریهای اقتصادی کشورها و تأثیرگذاری بیشتر در عرصه اقتصاد جهانی شده است.

وی افزود: حجم اقتصاد کشورهای عضو و میزان مبادلات اعضا با یکدیگر نشان می‌دهد ظرفیت بالایی برای تعامل اقتصاد ایران با این سازمان وجود دارد.

رفیعی با بیان اینکه از زمان تأسیس سازمان شانگهای پیشنهادات مختلفی از سوی اعضا برای توسعه مناسبات اقتصادی بین اعضا مطرح شده است، به پیشنهاد سال ۲۰۰۳ چین برای تشکیل منطقه آزاد اشاره کرد و گفت: چین پیشنهاد داد تا برنامه بلند مدتی برای تشکیل منطقه آزاد تجاری در سازمان شانگهای تدوین شود که این پیشنهاد پس از مدتی به سندی شامل یکصد برنامه مشخص برای افزایش سطح مبادلات تجاری میان اعضا تبدیل شد و به امضای اعضا رسید که شامل اقداماتی از قبیل یکسان سازی تعرفه‌های گمرکی، تسهیل مسیرهای صادراتی، سرمایه گذاری مشترک در حوزه‌هایی از قبیل انرژی و… می‌شد. که البته اعضا در اجرای این توافق، بیشتر به سوی توافقات دوجانبه حرکت کردند.

وی یکی از مهمترین دستاوردهای اقتصادی سازمان شانگهای را توافق برای تشکیل شورای مشترک بانکی معرفی کرد و گفت: هدف از تشکیل این شورا، تسهیل نظام تأمین مالی پروژه‌های مشترک است که پروژه‌های تعریف شده ذیل ابتکار یک کمربند-یک راه نیز از همین مکانیزم تأمین مالی می‌شود.

رفیعی تشکیل باشگاه مشترک انرژی به پیشنهاد روسیه را از دیگر اقدامات برای توسعه مناسبات اقتصادی بین اعضای سازمان شانگهای عنوان کرد و گفت: البته این تشکیلات هنوز در ابتدای راه است اما با توجه به حضور ایران و روسیه بعنوان دو دارنده بزرگ ذخایر فسیلی جهان در سازمان، و از سوی دیگر، حضور هند و چین بعنوان دو مصرف کننده بزرگ انرژی جهان، ظرفیت بالایی برای تشکیل یک باشگاه انرژی تأثیرگذار بر بازار انرژی جهان وجود دارد.

وی ادامه داد: در ایده تشکیل این باشگاه مواردی از قبیل سرمایه گذاری مشترک برای اکتشاف، استخراج و بهره برداری از منابع نفت و گاز و… و استفاده مشترک از منابع آب شیرین مطرح شده است. که مورد آخر بویژه برای کشورمان که طی سالهای اخیر در حوزه اب با چالش‌های جدی مواجه بوده، می‌تواند راهگشا باشد و به تقویت دیپلماسی آب کمک شایانی کند.

رفیعی گفت: هر سه ایده‌ای که در سازمان شانگهای در حوزه افزایش مناسبات اقتصادی میان اعضا در حال پیگیری است برای اقتصاد ایران می‌تواند راهگشا بوده و فرصت‌های جدیدی را در حوزه صادرات، تأمین مالی پروژه‌ها و… پیش روی دولت و بخش خصوصی قرار دهد.

وی با بیان اینکه با قطعی شدن عضویت ایران در شانگهای و ایجاد توازن نسبتی در سیاست خارجی کشور، زمینه برای کاهش اثرات تحریم بر اقتصاد کشور فراهم خواهد شد، گفت: متأسفانه بدلیل عدم توازن در سیاست خارجی، اقتصاد کشور طی سالهای گذشته تحت تأثیر مسائلی همچون تحریم قرار گرفت و بهانه‌ای ایجاد شد که حتی سوءمدیریت های داخلی در عرصه اقتصاد را به تحریم و برجام و مباحثی مانند FATF ربط می‌دادند. که طی دو ماه گذشته مشخص شد ادرس های غلطی بوده است.

وی گفت: قطعی شدن الحاق ایران به سازمان شانگهای می‌تواند یک فرصت بی نظیر برای اقتصاد کشور باشد مشروط به اینکه دولت یک نقشه راه و چارچوب سیاستی برای بهره گیری از این فرصت‌ها در اختیار داشته باشد. در غیراینصورت صرف عضویت در این سازمان نمی‌تواند گشایشی در اقتصاد کشور ایجاد کند.

معاون اسبق وزیر نفت: چین و روسیه به منابع انرژی ایران برای برنامه‌های توسعه‌ای خود نیاز دارند

اصغر ابراهیمی اصل، معاون وزیر اسبق نفت نیز در این برنامه گفت: در سال‌های گذشته تلاش‌های زیادی از سوی دیپلمات‌های ایرانی برای ایجاد اجماع میان اعضای سازمان همکاری شانگهای جهت پذیرش عضویت ایران در این سازمان انجام شد ولی به نتیجه نرسید و نهایتاً اینکه در آخرین اجلاس این سازمان در جمعه هفته گذشته همه اعضا با تبدیل عضویت ایران از ناظر به اصلی موافقت کردند.

وی افزود: ایران سرجمع تولید نفت و گاز اول دنیا را دارد و چین و روسیه به نفت و گاز و انرژی ایران برای اجرای برنامه‌های توسعه‌ای خود نیاز دارند. بنابراین پذیرش عضویت ایران، لطف نیست بلکه نیاز آنها به انرژی ما است.

ابراهیمی اصل از دیپلمات‌های سابق کشورمان به قرارداد ۲۵ ساله ایران با چین اشاره کرد و گفت: این قرارداد باید پیش از این امضا می‌شد و همچنین می‌بایست قراردادهای مشابهی را با روسیه و همسایگان امضا کنیم.

وی بیان کرد: ابتکار کمربند – راه می‌تواند شرایطی را برای ایجاد کریدورهای جدید فراهم کند که در بستر آن ثروت خلق شود.

به گفته ابراهیمی اصل ابتکار کمربند راه علاوه بر حوزه‌های حمل و نقل، در بخش انرژی هم سرفصل جداگانه ای دارد. همچنین در خصوص همکاری ایران و چین در فناوری‌های نوین، هوافضا، اقتصاد کوانتوم، میکروبیولوژی و… و. نیز مباحثی دیده شده است. به عنوان مثال ما در نانو تکنولوژی سالهاست که در رتبه ۴ دنیا هستیم اما اگر اقتصاد نانو ایجاد شود می‌توانیم از دانش موجود درآمدزایی کنیم.

وی ادامه داد: یکی دیگر از مباحث موجود در قرارداد ۲۵ ساله ایران و چین این است که ایران به هاب ترانزیت انرژی تبدیل شده و ۱۵۰ هزار مگاوات برق از ایران به کشورهای منطقه ترانزیت شود.

معاون وزیر اسبق نفت با تاکید بر اینکه ۲۰۰ هزار نوع دارو و محصول از نفت و گاز تولید می‌شود، افزود: ما و روسیه با حفظ فواصل ایدئولوژیک خود می‌توانیم انرژی مورد نیاز چین و هند را فراهم کنیم.

به گفته کارشناس نفت و انرژی، گروه بریکس شامل روسیه، برزیل، هند، کره جنوبی و آفریقای جنوبی نیز که در ادامه سازمان همکاری شانگهای تشکیل شده می‌توانند با توجه به عضویت مشترک تعدادی از اعضای شانگهای در این پیمان برای ایجاد بازارهای جدید انرژی ایران مؤثر باشد.

کارشناس ارشد مسائل بین الملل: با عضویت ایران در شانگهای، تغییر نگاه از غرب به شرق رخ داد

در ادامه این برنامه سیدرضا صدرالحسینی، کارشناس مسائل بین الملل با اشاره به عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای و تلاش غرب برای ممانعت از وقوع این اتفاق مهم گفت: سالهاست که رهبر معظم انقلاب بر لزوم تغییر نگاه سیاست خارجی ما به شرق تاکید دارند و این تغییر نگاه در شرایطی به وجود آمده که غرب فکر می‌کرد همه راه‌ها به روی ایران بسته شده و پروژه منزوی سازی جمهوری اسلامی از سوی غرب موفق بوده است.

وی تاکید کرد: آمریکا تلاش می‌کرد عضویت ایران در سازمان شانگهای اتفاق نیافتد. در داخل نیز برخی جریان‌های سیاسی تلاش می‌کردند تا ایران نتواند عضو سازمان شانگهای شود. حتی از زمانی که این عضویت قطعی شد بعضی جناح‌های سیاسی و رسانه‌ای در حال تقلیل جایگاه این عضویت هستند؛ اما با این حال نگاه ما از غرب به شرق با عضویت در سازمان شانگهای عملی شد.

صدرالحسینی افزود: طبیعی است جریانی که ریل گذاری اقتصادی و سیاسی ما به سمت غرب را انجام داده بود از این اتفاق راضی نیست چون منافع آنها از ایجاد رابطه با غرب بود اما دیدیم که شرکت‌هایی مثل توتال یا خودروسازهای فرانسوی و … با آغاز مجدد تحریم‌های ایران، کشور را رها کردند و رفتند.

وی یادآور شد: برای تغییر نگاه سیاست خارجی از غرب به شرق نه باید به گونه‌ای به سرعت حرکت کنیم که از جاده خارج شویم و نه اینکه مانند گذشته کاملاً متمایل به غرب باقی بمانیم که تجربه‌های تلخ قبلی تکرار شود.

صدرالحسینی خاطرنشان کرد: می‌توانیم بازیگر اصلی سازمان همکاری شانگهای باشیم کما اینکه در حاشیه اجلاس دوشنبه، نشستی با حضور کشورهای ایران، پاکستان، روسیه و چین با موضوع افغانستان برگزار شد که نشان دهنده جایگاه مهم ایران در منطقه است.