شفایافتگان چگونه راستی آزمایی می‌شوند؟/ نقاره‌ها به صدا درآمدند

ابوذر حیدری کارگردان مستند «گره» در گفتگو با خبرنگار مهر درباره این مستند گفت: این اثر یک فیلم مستند-داستانی و برگرفته از یک قصه واقعی است که ما آن را کامل بازسازی کردیم. به همین ترتیب «گره» درباره شفایافتگان حرم امام رضا (ع) است. برای ساخت این فیلم اسناد حدود ۱۸ مورد شفایافته‌ای که به تأیید آستان قدس رضوی رسیده بود به دست ما رسید. این اسناد سال‌ها بود که بیرون نیامده بود اما به دست ما رسید و ما این مستند داستانی را ساختیم.

وی افزود: آستان قدس از سال ۹۰ سیستمی را طراحی کرده که هرکسی ادعای شفایافتگی در حرم امام رضا می‌کند مورد آنها را ثبت می‌کنند اما در مقابل از آنها اسناد می‌گیرند یعنی هرکسی می‌تواند این ادعا را مطرح کند اما در مقابل آستان قدس از آنها مدارکی می‌خواهد درواقع نوعی راستی آزمایی می‌شوند و پزشکان و مشاوران مختلف آن اسناد را بررسی می‌کنند. افرادی که این ادعا را مطرح می‌کنند از اسناد پزشکی بیماری خود را ارائه می‌کنند و می‌گویند بیماری آنها غیرقابل درمان بوده اما بعد از شفا یافتن، درمان شده‌اند مثلاً آزمایشات پزشکی یک سال پیش این افراد را از آنها می‌گیرند و در ادامه آزمایشات دیگری می‌دهند و نشان می‌دهند که مشکلشان به کلی برطرف شده است. این افراد شفایافته برای مدعای خود قصه‌ای تعریف می‌کنند مثلاً می‌گویند خوابی دیده‌اند یا به حرم دخیل بسته‌اند و… تمام این اسناد در کمیسیون پزشکی آستان قدس رضوی که متشکل از چندین پزشک و مشاور و… است، بررسی و در نهایت تأیید می‌شود.

حیدری توضیح داد: در این ۱۰ سال نزدیک هزار نفر اعلام شفایافتگی و اسنادی را ارائه کرده‌اند ولی از میان آنها ۱۸ مورد تأیید شده است که بر اساس مستندات کاملاً غیر علمی شفا پیدا کرده‌اند و اتفاق خارق‌العاده‌ای برای آنها رخ داده است. بقیه آنهایی هم که موضوع شفایافتگی را مطرح کرده‌اند داستانشان به این صورت بوده که بیماری آنها ساده بوده است، نه اینکه دروغ گفته باشند مثلاً غده خوش‌خیم داشته، باید در یک سیر طبیعی مشکل برطرف می‌شده و از نظر علمی روند بهبودی طی شده است اما افراد به اشتباه فکر کرده‌اند شفا پیدا کرده‌اند. در این فرآیند بررسی، کمیسیون مذکور تنها مواردی که به طور غیر علمی بهبود پیدا کرده‌اند، تأیید کرده‌اند.

این کارگردان بیان کرد: اسناد این ۱۸ مورد به ما ارائه شد و شامل ۱۸ قصه از افراد مختلف بود که در میان آنها شفایافتگانی از بیماری فلج، تومور، سرطان، نابینایی و … بود. از این بین ما ۲ قصه را انتخاب کردیم و «گره» را ساختیم البته آستان قدس در نظر دارد همه این ۱۸ مورد را فیلم کند که ما ۲ قصه ابتدایی را ساختیم.

حیدری مطرح کرد: برای ساخت آثاری از این دست یک نکته حائز اهمیت است؛ اینکه ممکن است سواستفاده‌هایی از سوی اشخاص مختلف شود بر همین اساس ما کل فرایند تحقیقات و ساخت فیلم را در سکوت خبری انجام دادیم و نامی از این شفایافتگان ارائه نمی‌دهیم فیلمبرداری ما کاملاً در سکوت خبری اتفاق افتاد تا کسی سواستفاده نکند. برای مثال قبلاً عده‌ای به دروغ گفته‌اند ما شفایافته‌ایم و از احساسات مردم سواستفاده کرده‌اند به این صورت که مردم مقابل خانه آنها رفته‌اند تا نذر و نیاز کنند ضمن اینکه برای مقابله با ترویج خرافات، نظر خود آستان این بود که هیچ‌گونه اسم و سندی بابت این موضوع منتشر نشود ولیکن ما اسناد را دیدیم. بخش عمده‌ای از قصه بر اساس مکتوباتی بود که در آستان قدس به ما تحویل دادند یعنی یک سری گزارش، اسناد پزشکی و… بود و ما بر مبنای آن عمل کردیم.

وی بیان کرد: یکی از شفایافتگانی که به داستانش پرداختیم پسربچه‌ای بود که مشکل فلج پا داشت. او به صورت مادرزادی فلج نبود اما بعد از مدتی در فرآیندی فلج می‌شود، بعد در حرم امام رضا شفا می‌گیرد و کم کم حس به پایش برمی‌گردد بعدها هم که اسنادش را آوردند دیدند چیزی غیرعلمی و خارق‌العاده در بدن او اتفاق افتاده است. مورد دیگر خانمی بود که سرطان خون داشت، او به بیمارستانی می‌رود اما حالش وخیم می‌شود تا اینکه یک روز که خادمان آستان قدس پرچم امام رضا را به آن بیمارستان می‌برند، آن خانم در آنجا نیت می‌کند، چند روز بعد روند بهبود پیدا می‌کند و گلبول‌های او شروع به رشد می‌کنند.

حیدری مطرح کرد: پروسه تأیید شفایافته طولانی است چندین کمیسیون پزشکی راستی آزمایی و اسناد و مدارک را بررسی می‌کنند و چندین ماه طول می‌کشد تا مورد آن شفایافته تأیید شود.

این کارگردان در پایان اظهار کرد: پروسه ساخت این مستند هم در نوع خود جالب و به نظرم لطف امام رضا بود که باعث شد این فیلم را بسازیم.