تخریب تنوع زیستی لرستان/ غفلت از «گردشگری مسئولانه»

خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها: یکی از بخش‌ها و حوزه‌های مهم گردشگری، موضوع گردشگری مبتنی بر طبیعت است، طی سال‌های اخیر مقوله «گردشگری مسئولانه» به عنوان راه حلی برای جلوگیری از تخریب و تهدید طبیعت مورد توجه قرار گرفته است.

موضوع اصلی گردشگری مسئولانه ایجاد مکانی بهتر برای زندگی افراد و مکانی بهتر برای سفر و بازدید مردم است، این مقوله نیازمند همکاری تمام عوامل اجرایی، هتلداران، دولتمردان، مردم بومی و گردشگران است تا هر کدام مسئولیت خود را در راستای پایداری صنعت گردشگری بپذیرند و به آن تعهد داشته باشند.

بی‌توجهی به «گردشگری مسئولانه»

«گردشگری مسئولانه» به دنبال این بوده که ضمن ارائه خدمات به گردشگر، کمترین تأثیر منفی بر محیط زیست و فرهنگ محلی صورت گیرد و زمینه بهبود شرایط زندگی مردم نیز فراهم شود.

اما متأسفانه عدم توجه برخی از تورهای گردشگری و همچنین گردشگران به مقوله گردشگری مسئولانه، تخریب و تهدیدهای زیادی را در حوزه محیط زیست لرستان به دنبال داشته است، موضوعی که به گفته مسئولان گاهی تخریب‌ها از سوی مردم و گردشگران چند برابر بیشتر از احیای طبیعت و محیط زیست است.

امین آزاد بخت معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی لرستان در نشست تخصصی با موضوع نقش تورهای گردشگری در حفاظت از محیط‌زیست و گردشگری پایدار با اشاره به فعالیت سازمان دانشجویان معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی و توسعه فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی از سوی این سازمان در لرستان اظهار داشت: حدود ۱۲ سال پیش برنامه توسعه‌ای برای این سازمان تدوین شد که یکی از اهداف آن توسعه فعالیت‌های زیست محیطی در بین دانشجویان است و در این رابطه کانون دانشجویی «همیاران طبیعت» راه اندازی شد.

ضرورت توجه به مقوله گردشگری پایدار

وی با بیان اینکه در حال حاضر این کانون فعال بوده و برنامه‌های خوبی در حوزه محیط زیست انجام داده است عنوان کرد: یکی از برنامه‌های ما همگرایی و هم افزایی با مجموعه‌های مختلف حوزه محیط زیست است.

معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی لرستان با تاکید بر اینکه مقوله و مسئله محیط زیست یک امر بین بخشی است و همه درگیر آن هستند افزود: محیط زیست از آن همه است و همه باید در این حوزه احساس مسئولیت کنیم.

آزاد بخت با بیان اینکه در حوزه گردشگری نیز استان لرستان، ظرفیت‌های فراوانی دارد گفت: گاهاً از این ظرفیت استفاده نشده و اگر هم شده، از این ظرفیت خدادادی و طبیعی آن طور که باید استفاده مطلوبی نشده است.

وی با اشاره به توسعه اقتصادی و فرهنگی استان با استفاده از ظرفیت‌های حوزه گردشگری عنوان کرد: متأسفانه این ظرفیت مغفول مانده است، البته باید به گردشگری پایدار و حوزه محیط زیست با هم توجه لازم صورت گیرد.

معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی لرستان با تاکید بر ضرورت تعامل بین محیط زیست و میراث فرهنگی در استان بیان داشت: انتظار این بوده که این تعامل افزایش یابد، جهاد دانشگاهی نیز در این حوزه آمادگی لازم را دارد و آموزش‌های تخصصی را به تورهای گردشگری ارائه خواهد داد.

آزاد بخت گفت: همچنین تورهای گردشگری باید هدفمند تر فعالیت داشته باشند، لرستان پایلوتی از همه ظرفیت‌های طبیعی، گردشگری و… است و این استان می‌تواند مقصد گردشگری علمی باشد.

وی با تاکید بر اینکه باید فضای گردشگری استان به سمت گردشگری تخصصی سوق داده شود گفت: گردشگران احساس مسئولیت بیشتری نسبت به این حوزه باید داشته باشند.

وجود کم نظیر ترین تنوع زیستی در لرستان

مهرداد فتحی بیرانوند مدیرکل حفاظت از محیط زیست لرستان نیز در این نشست با تاکید بر اینکه متأسفانه یکی از مسائلی که ما امروز با آن مواجه هستیم بحث تخریب محیط زیست است اظهار داشت: امیدواریم بخشی از این تخریب‌ها که ناخواسته و به دست خود انسان‌ها به وجود می‌آید با رعایت قوانین و مقررات و همچنین مباحث فرهنگی مدیریت و یا به حداقل برسند.

وی گفت: کشور ما به لحاظ جغرافیایی در منطقه خشک و نیمه خشک قرار دارد، به تبع با توجه به وضعیتی که به لحاظ اکوسیستمی داریم اکثر نقاط کشور ما کویری است و بخش کوچکی از کشور از جمله مناطق غربی کشور، حوزه زاگرس و جنگل‌های هیرکانی شمال و بخشی از جنوب کشور به نوعی با داشتن جاذبه‌های طبیعی می‌تواند مورد توجه باشند.

مدیرکل حفاظت از محیط زیست لرستان با تاکید بر اینکه متأسفانه این مناطق بیشتر مورد تخریب و تهدید قرار می‌گیرند گفت: لرستان به عنوان استانی که در قلب زاگرس قرار دارد یکی از کم نظیر ترین تنوع زیستی را دارد.

فتحی بیرانوند با اشاره به وجود ۲۵ درصد از تنوع زیستی کشور در لرستان افزود: ۱.۷ درصد مساحت کشور در لرستان قرار دارد و مساحت کم و تنوع زیستی بسیار بالا نشانه ظرفیت‌های طبیعی و گردشگری در این استان است.

تهدید و تخریب تنوع زیستی در لرستان

وی با اشاره به تنوع اقلیمی در استان لرستان بیان داشت: این امر باعث شده که تنوع زیستی کم نظیری در لرستان شکل بگیرد، کوهستان ها، جنگل‌ها، رودخانه‌ها، جاذبه‌های طبیعی و گردشگری خود گواه بر این امر است.

مدیرکل حفاظت از محیط زیست لرستان با بیان اینکه متأسفانه شاهد تهدید و تخریب تنوع زیستی در لرستان هستیم گفت: از این نعمت‌ها اگر نتوانیم استفاده مطلوب کنیم قطعاً در آینده نزدیک دچار تهدید خواهند شد و نابودی آنها را قطعاً تسریع خواهیم کرد.

فتحی بیرانوند با تاکید بر اینکه در این راستا نیاز بوده که بین محیط زیست، میراث فرهنگی و تورهای گردشگری تعامل و همیاری لازم وجود داشته باشد تا این تخریب‌ها و تهدیدها را به حداقل ممکن برسانیم ادامه داد: آنچه مسلم بوده این است که حوزه گردشگری در دنیا به عنوان یک صنعت پر درآمد مطرح است.

وی با بیان اینکه یکی از حوزه‌هایی که از سوی سیاست گذاران برای رونق اقتصادی کشور مدنظر بوده همین حوزه گردشگری است گفت: لرستان به عنوان نگین استان‌های کشور می‌تواند در این رابطه مورد توجه قرار بگیرد.

روند تخریب‌ها در حال تشدید است

مدیرکل حفاظت از محیط زیست لرستان با اشاره به اینکه حضور گردشگران در لرستان نسبت به سال‌های گذشته رشد بسیار معنی داری داشته است و خیلی از مردم کشور لرستان را به عنوان هدف گردشگری انتخاب می‌کنند گفت: الان نیز با توجه به اینکه تورهای گردشگری در بین مردم مورد توجه قرار گرفته، مردم ترجیح می‌دهند که به خاطر مسائل اقتصادی، داشتن راهنما و خدماتی که از تورها می‌گیرند، از این ظرفیت برای گردشگری استفاده کنند.

فتحی بیرانوند عنوان کرد: در این راستا نیاز است که توجه خاصی داشته باشیم که هم طبیعت استان حفظ شود و هم از مواهب طبیعی به نفع اقتصاد و درآمد مردم استفاده شود.

وی با اشاره به موضوع ظرفیت زیستی گفت: اگر بیشتر از این ظرفیت به طبیعت فشار آید، باعث تخریب محیط زیست و تخریب طبیعت می‌شود.

مدیرکل حفاظت از محیط زیست لرستان با بیان اینکه متأسفانه در دهه‌های اخیر در سطح دنیا به خاطر زیاده خواهی بشر و استفاده بیش از حد از طبیعت، این ظرفیت زیستی در مرحله تهدید قرار گرفته است گفت: بر اساس آمار، میزان تخریب طبیعت سه برابر بیشتر از میزان احیا است، اگر این روند ادامه پیدا کند قطعاً در آینده شاهد نابودی طبیعت و محیط زیست خواهیم بود.

فتحی بیرانوند با تاکید بر اینکه این تخریب‌ها از سوی انسان‌ها رخ می‌دهد و این روند تخریب در حال تشدید است افزود: در این راستا مهم‌ترین موضوع، یعنی آموزش باید مورد توجه قرار بگیرد، اگر این امر در سطح جامعه گسترش پیدا کند خیلی از مسائل و مشکلات قابل حل خواهد بود.

بی‌توجهی تورهای گردشگری به محیط زیست

وی با اشاره به اینکه در این راستا جهاد دانشگاهی، میراث فرهنگی و همچنین محیط زیست می‌توانند با کمک هم این امر را در استان انجام دهند گفت: باید آموزش‌های عمومی و تخصصی به تور لیدرها، مردم و گردشگران ارائه شود تا جلوی تخریب‌ها را بگیریم.

مدیرکل حفاظت از محیط زیست لرستان با بیان اینکه ما آمادگی داریم که با نهادهای مرتبط با حوزه گردشگری همکاری لازم را داشته باشیم عنوان کرد: اخلاق گردشگری، رعایت گردشگری مسئولانه، برگزاری کلاس‌های فرهنگی و آموزشی و… از سوی مردم و تورهای گردشگری باید مورد توجه جدی قرار بگیرد.

فتحی بیرانوند با بیان اینکه متأسفانه برخی تورهای گردشگری آن گونه که باید به محیط زیست توجه ندارند و گاهاً شاهد آلودگی، آتش سوزی، تخریب، نابودی گونه‌های گیاهی و جانوری هستیم افزود: متأسفانه زیرساخت‌های لازم در حوزه گردشگری وجود ندارد، امیدواریم کاستی‌های این حوزه رفع شود.

وجود ظرفیت‌های گردشگری فراوان در لرستان

حجت عباسی رئیس اداره گردشگری اداره کل میراث فرهنگی لرستان نیز در این نشست با اشاره به پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های حوزه گردشگری لرستان اظهار داشت: لرستان را می‌توان یکی از بهترین مناطق جهان به لحاظ گردشگری عنوان کرد.

وی با بیان اینکه کمتر جایی در جهان وجود دارد که قدمت بیش از ۵۰ هزار ساله زندگی بشری و تمدن را داشته باشد اما این را ما در غار «کلدر» داریم عنوان کرد: لرستان بیش از پنج هزار اثر تاریخی داریم که از این تعداد دو هزار و ۵۰۰ اثر ثبت ملی شده است.

رئیس اداره گردشگری اداره کل میراث فرهنگی لرستان با تاکید بر اینکه بزرگترین زمین لغزش جهان یعنی «سیمره» در لرستان قرار دارد افزود: بیش از ۹۰ پل تاریخی در لرستان وجود دارد که اکثر آنها مربوط به دوره ساسانیان است.

عباسی با اشاره به وجود بیش از ۶۰ آبشار دائمی و فصلی در لرستان گفت: بیش از ۷۰ درصد از سطح استان را جنگل تشکیل داده است، ۹ هزار کیلومتر رودخانه در لرستان وجود دارد و این استان دارای اقلیمی چهار فصل است.

وی بیان داشت: طلاقی از تاریخ، تمدن، فرهنگ و طبیعت در لرستان در کنار هم قرار دارند، اما متأسفانه تا کنون آن بهره برداری و برداشتی که باید از این ظرفیت‌ها می شده، نشده است.

حفظ محیط زیست باید در اولویت باشد

رئیس اداره گردشگری اداره کل میراث فرهنگی لرستان با تاکید بر اینکه متأسفانه به ظرفیت‌های لرستان در این حوزه کمتر توجه شده است گفت: گردشگری استان باید جایگاهی فراتر از وضعیت فعلی داشته باشد، در حال حاضر چندین جاذبه طبیعی داریم که اگر بخواهیم با جاذبه‌هایی که ثبت جهانی شده‌اند مقایسه کنیم، خیلی برتر هستند.

عباسی با اشاره به برخی از ظرفیت‌های گردشگری لرستان مانند دره «شیرز»، دریاچه «گهر»، قلعه «فلک الافلاک» و… گفت: متأسفانه به خاطر نگاهی که از قبل بوده و عدم وجود یک سری زیرساخت‌ها، این ظرفیت‌ها مورد توجه برای ثبت جهانی قرار نگرفته‌اند.

وی با بیان اینکه متأسفانه بهره برداری اقتصادی و فرهنگی از این جاذبه‌های استان صورت نگرفته است افزود: تا زمانی که تالاب، دریاچه، رودخانه، شقایق و لاله‌های واژگون لرستان نباشد نمی‌توان انتظار توسعه گردشگری را داشت.

رئیس اداره گردشگری اداره کل میراث فرهنگی لرستان تصریح کرد: در این راستا محیط زیست باید در اولویت توجه قرار بگیرد، برای توسعه گردشگری باید اول به محیط زیست توجه کنیم.

ساخت و سازهای نا هم‌خوان با طبیعت

عباسی با اشاره به تخریب محیط زیست از سوی برخی گردشگران عنوان کرد: عدم آگاهی و شناخت گردشگران از حساسیت‌های حوزه محیط زیست یکی از دلایل مهم تخریب محیط زیست است.

وی با بیان اینکه برخی گردشگران راحت بلوط چند صد ساله را با تبر و اره قطع می‌کنند تا آتشی و کبابی درست کنند گفت: اگر فرهنگ سازی صورت می‌گرفت و حساسیت‌ها ایجاد می‌شد، شاهد این امر نبودیم.

رئیس اداره گردشگری اداره کل میراث فرهنگی لرستان با تاکید بر ضرورت ارتقای سطح آگاهی جوامع محلی گفت: از بین رفتن جنگل‌ها، آلودگی آب، هوا، خاک، تغییر کاربری‌های غیر مجاز برای ساخت مجتمع و رستوران، شکار بی رویه، ساخت و سازهای نا هم خوان با طبیعت، و… از مشکلاتی بوده که در این استان شاهد آن هستیم.

عباسی با تاکید بر اینکه گردشگری یک چاقوی دو لبه است، هم می‌تواند موجب رونق اقتصادی و فرهنگی شود و هم می‌تواند مشکلات زیست محیطی و… را به همراه داشته باشد افزود: اقداماتی از سوی محیط زیست و میراث فرهنگی صورت گرفته اما همچنان مشکلاتی برای توسعه گردشگری در استان داریم.