خبرگزاری مهر، گروه استانها- هنگامه خاندوزی: پنج آذر برای مردم گرگان نشان از ولایتمداری، دینداری و سر تسلیم نداشتن در برابر ظلم بوده و آن چنان که باید به ابعاد مختلف این واقعه در استان پرداخته نشده است.
در این روز خطه گرگان ۱۴ شهید و ۲۰۰ مجروح تقدیم انقلاب کرد تا نقش بارز و ارزنده‌ای در مبارزات علیه رژیم پهلوی و سرنگونی طاغوت ایفا کنند لذا لازم این رشادت‌ها را زنده بداریم و برای نسل‌های آینده آن را بازگو کنیم.
در همین راستا با «غلامرضا خارکوهی»، تاریخ نگار گلستانی که در این موضوع مطالعات زیادی انجام داده و برای انعکاس این واقعه تلاش بسیاری کرده است گفتگو کردیم که در ادامه خواهد آمد:
* چرایی و چگونگی قیام ۵ آذر را برای ما توضیح دهید؟
در اواخر آبان سال ۵۷ تظاهراتی در مشهد علیه رژیم پهلوی برگزاری شد و مردم برای اینکه از تیررس گلوله‌های مأموران در امان بمانند به حرم امام رضا (ع) پناه بردند.
در فرهنگ ما ایرانی‌ها امام رضا (ع) و حرم ایشان از حرمت و احترام ویژه ای برخوردار است لذا مردم انتظار داشتند، مأموران به حرمت احترام به امام رضا (ع) وارد حرم نشوند و اجازه بدهند مردم متفرق شوند، اما مأموران رژیم پهلوی بدون توجه به حرمت امام رضا (ع) با پوتین خود وارد حرم شده و تعدادی را شهید و مجروح کردند.
این اقدام واکنش‌های زیادی را به همراه داشت و امام که آن زمان در تبعیدگاه در فرانسه به سر می‌برد بسیار ناراحت شد و پیام کوبنده‌ای برای رژیم پهلوی صادر کرد و اعلام کرد که مردم بخاطر این هتک حرمت قیام کنند لذا روز یکشنبه پنجم آذر که مصادف با هفتمین روز واقعه مشهد است در سراسر کشور عزای عمومی اعلام شد.
این پیام به گرگان رسید و علما و روحانیون گرگان تصمیم گرفتند روز پنج آذر در امام زاده عبدالله (ع) تجمع و از آنجا به سمت میدان شهرداری (وحدت) راهپیمایی کنند.
اطلاع رسانی هم به سراسر منطقه انجام شد و همه شهرها و محلات گرگان از این مسأله باخبر شدند و در روز پنج آذر از روستاهای بندرگز، کردکوی، علی آباد و فاضل آباد هم آمده بوده‌اند و تنها گرگانی‌ها نبودند.
* شروع اعتراضات در گرگان چطور بود؟
مردم کنار امامزاده عبدالله (ع) جمع شده ولی مأموران خیابان شهدا را مسدود می‌کنند و به سمت مردم شلیک کردند و راهپیمایی قبل از اینکه شروع شود به خاک و خون کشیده شد و تعدادی از مردم شهید شدند.
در واقعه پنج آذر ۱۴ نفر شهید و ۲۰۰ نفر هم مجروح شدند مأموران حتی به مردم اجاره ندادند که جنازه‌ها را با آمبولانس به بیمارستان ببرند و مردم با دست خالی، با موتور و وانت مجروح‌ها را به درمانگاه‌ها و بیمارستان انتقال دادند. برخی در خانه‌ها درمان شدند چون آن زمان می‌ترسیدند که به بیمارستان حمله شود که همانگونه نیز شد.
مأموران ساعت ۱.۵ بعدازظهر زمانی که دیدند مردم در کنار بیمارستان پنج آذر تجمع کردند به سمت مردم تیراندازی می‌کنند؛ سید نظام‌الدین نبوی که یک جوان ۲۱ ساله بود مورد اصابت گلوله قرار داده و به شهادت رسید.
حتی به ساختمان بیمارستان و داروخانه شبانه روزی هم حمله کردند تا مردم نتوانند مجروحان خود را درمان کنند، در این واقعه ۱۴ نفر شهید و ۲۰۰ نفر هم مجروح شدند.
* چرا باید این واقعه را زنده نگهداریم و برای نسل جوان این رشادت را یادآور شویم؟
کشورها و همه جوامع به واقعه‌های فداکارانه و حماسه ساز خود افتخار می‌کنند و این رویدادها را زنده و پویا نگه می‌دارند.
در گلستان چه رویدادی مهم‌تر از واقعه ۵ آذر داریم؛ در این واقعه هم صحبت دین و اعتقاد بود و مردم بخاطر حرمت امام رضا (ع) دست به قیام زدند و هم یک واقعه وطنی و ملی بود و مربوط به شهر مشهد و در ادامه تظاهرات علیه رژیم پهلوی بوده است لذا باید این واقعه را باید به نسل‌های آینده بشناسانیم تا جوانان به پدران و رشادت‌های آنها افتخار کنند.
تاریخ هر جامعه‌ای شناسنامه آن جامعه است و با گرامیداشت پنج آذر تنها یک روز را بزرگ نمی‌دانیم بلکه تاریخ حماسه‌ها، فداکاری و از خودگذشتگی پدران ما را بزرگ می‌دانیم و این لازمه حیات فرهنگی هر جامعه است.
* برای حفظ روحیه ولایتمداری مردم باید چه کار کنیم؟
در شهر گرگان از دیرباز مردم گرایش زیادی به تشییع پیدا کردند برای همین در دوره قاجار شهر استرآباد را دارالمومنین استرآباد می‌گفتند. از ۴۰۰ سال پیش ولایتمداری در مردم گرگان وجود داشت و در دوران انقلاب اسلامی به اوج خود رسید اما در سال‌های اخیر این روحیه کمرنگ‌تر شده است.
۱۲ تکیه مذهبی در این شهر کوچک وجود دارد که در دنیا زبانزد است و باید این تکیه‌ها حفظ شوند.
قیام ۵ آذرشان برای دفاع از اهل بیت (ع) و دفاع از امام رضا (ع) بود چون بنیان این قیام برای دفاع از حرم انجام شد لذا به نظر من اولین مدافعان حرم شهدای پنج آذر هستند.
در سال‌های گذشته برای بزرگداشت و معرفی این واقعه تلاش بسیاری کرده و از اوایل دهه ۶۰ برای تألیف کتاب «حماسه ۵ آذر» تحقیق و پژوهش‌های بسیاری را انجام داده‌ام که این کتاب حاصل ۲۰ سال تلاش من است، کتاب «یکشنبه خونین گرگان» و «قیام پاییزی» از دیگر آثاری است که در این زمینه تألیف کرده‌ام و چاپ نشریه‌ها و مقالات مختلف از دیگر تلاش‌هایی است که برای حفظ واقعه ۵ آذر انجام داده‌ام و همچنین به رهبر انقلاب، رئیس جمهور و مسئولان کشوری و شهری نامه نگاری‌های بسیاری در این خصوص داشته‌ام.
همچنین با پیگیری‌های انجام شده روز پنج آذر در روز دوم شهریور ۱۳۹۵ این روز برای درج در تقویم رسمی تصویب شد که افتخار بزرگی برای کشور است.
در همان آذر ۹۵ مقام معظم رهبری در سخنرانی خود در خصوص این روز صحبت کردند و تاکید داشتند که به جوانان این روز را باید بشناسانید.
شورای شهر گرگان نیز در سال‌های اخیر این روز را به عنوان روز ملی گرگان تصویب کردند.
* مسئولان تا چه اندازه در این مسیر همراه بوده‌اند؟
در گذشته متأسفانه واقعاً ۵ آذر حتی در بین مسئولان و حتی ائمه جمعه اهمیت داده نمی‌شد، اما در سال‌های اخیر همکاری مسئولان بیشتر شده است.
احداث یادمان ویژه، نصب تصاویر شهدا، برگزاری مسابقات و انتشار کتاب و فیلم همکاری خوبی داشته‌اند اما انتظار است تنها در چنین روزی به ابعاد این قیام نپردازند بلکه دانشگاه و مدارس برای معرفی این واقعه به نسل جوان تلاش زیادی به عمل آورده و همچنین مسئولان شهر برای دیدار مردم با رهبر معظم انقلاب در این روز برنامه‌ریزی کنند.
نظر شما